سرطان که در واقع رشد و تکثیر خارج از کنترل سلول‌های بدن است، دسته‌ای متنوع از بیماری‌ها را شامل می‌شود که به طور ‏عمده به چهار گروه اصلی تقسیم می‌شوند؛ کارسینوم‌ها (سرطان‌های منشأ گرفته از پوست و غدد)، سارکوم‌ها (سرطان‌های ‏بافت‌های هم‌بند)، لنفوم‌ها (سرطان‌های سیستم لنفاوی) و لوسمی‌ها (سرطان‌های خون و مغز استخوان). دسته پنجم سرطان، ‏ملانوم است که نوعی سرطان پوست می‌باشد.‏

باوجوداینکه سرطان بدخیم به دلیل پیچیدگی درمان اغلب با ترس و نگرانی همراه است، پیشرفت‌های چشمگیر پزشکی امکان ‏بهبود و بهبودی را برای بسیاری از بیماران فراهم کرده است. به‌طوری که بیش از نیمی از بیماران سرطانی، پنج سال پس از ‏درمان، هیچ نشانه‌ای از بیماری نداشته و در واقع بهبود یافته‌اند.‏

در این مقاله، به بررسی جامع تعریف سرطان بدخیم و خوش‌خیم، تفاوت‌های آن‌ها، روش‌های تشخیص و درمان موجود و همچنین ‏علائم هشداردهندة شایع که می‌توانند نشان‌دهنده وجود سرطان باشند، خواهیم پرداخت.‏

تعریف سرطان بدخیم و خوش‌خیم

تومور به توده‌ای از بافت گفته می‌شود که در اثر تقسیم غیرقابل‌کنترل سلول‌ها ایجاد می‌شود. این توده می‌تواند بافت‌های سالم ‏اطراف خود را تحت‌فشار قرار داده و حتی جایگزین آنها شود.‏
تومورها را از لحاظ علم پزشکی می‌توان به دو دسته خوش‌خیم و بدخیم تقسیم کرد. تومورهای خوش‌خیم، غیرسرطانی بوده و ‏معمولاً تهدیدکننده زندگی نیستند. این تومورها انواع مختلفی دارند که از جمله شایع‌ترین آنها می‌توان به لیپوم (تومور چربی ‏خوش‌خیم)، همانژیوم (ضایعه عروقی خوش‌خیم)، میوم و فیبروم مخصوصا از نوع رحمی، خال پوستی، پاپیلوم و پولیپ‌ها اشاره ‏کرد.‏
در مقابل، تومورهای بدخیم از نظر علم پزشکی، سرطانی هستند و می‌توانند به بافت‌های اطراف تهاجم کنند یا از طریق جریان ‏خون یا سیستم لنفاوی به سایر نقاط بدن گسترش یابند. این فرایند اخیر که به‌عنوان متاستاز شناخته می‌شود، می‌تواند منجر به ‏تشکیل تومورهای ثانویه در سایر اعضای بدن شود.‏

اما به طور کلی، تعریف «بدخیمی و خوش‌خیمی» در علم پزشکی با تعریف غیرتخصصی آن که در صحبت‌های روزمره استفاده می‌شود، متفاوت است. در پزشکی، «بدخیمی» مترادف با سرطان است و بنابراین همه سرطان‌ها بدخیم هستند. اما در گفت‌وگوهای محاوره‌ای و غیرتخصصی، مردم سرطان بدخیم را به مواردی اطلاق می‌کنند که رشد سریع‌تری دارند و در صورت عدم درمان فوری، می‌توانند کشنده باشند. در این صفحه، منظور از بدخیمی و خوش‌خیمی، همین تعریف دوم است.

علائم سرطان بدخیم

همانطور که گفته شد منظور از سرطان بدخیم در اینجا، همان اصطلاح محاوره‌ای روزمره است، که به معنای سرطان پیشرفته یا با ‏شانس بهبودی کم در نظر گرفته می‌شود. در این موارد، معمولا سرطان بزرگ شده و منتشر شده است و می‌تواند علائم زیر را ‏ایجاد کند:‏

• خستگی بیش از حد
• کاهش اشتها
• کاهش وزن ناخواسته و بدون دلیل

سایر علائم سرطان بدخیم بستگی به نوع سرطان و محل پخش شدن آن دارد. در ادامه توضیح می‌دهیم متاستاز به هر عضو بدن ‏چه علائمی ممکن است ایجاد کند:‏

• متاستاز استخوان: درد استخوانی، شکستگی استخوان، ضعف اندام‌ها در صورت درگیری مهره‌ها و نخاع
• متاستاز کبد: زردی پوست و چشم، خارش، ناراحتی یا درد شکم، تورم شکم یا دست و پا، تب
• متاستاز ریه: تنگی نفس، سرفه

توجه کنید که داشتن علائم بالا لزوما به معنای پخش شدن تومور و نداشتن آن‌ها نیز لزوما به معنای پیشرفته‌نبودن بیماری ‏نیست. در این موارد پزشک متخصص می‌داند که احتمال درگیری هر کدام از اعضای بدن چقدر است و در صورت نیاز بررسی‌های ‏تصویربرداری برای مشاهده آن‌ها درخواست خواهد کرد.‏

آیا تومور خوش خیم می تواند بدخیم شود؟

در بسیاری از موارد، تومورهای خوش‌خیم نیازی به درمان فوری ندارند و می‌توان آنها را به طور منظم تحت‌نظر قرار داد. چرا که ‏برخی از این تومورها، به‌ویژه در کودکان، با درمان‌ قابل پیگیری و درمان است.‏
بااین‌حال، برخی از تومورهای خوش‌خیم می‌توانند گسترش یافته یا به تومور بدخیم تبدیل شوند. ازاین‌رو، در مواردی که تومور ‏رشد کند، علائم آزاردهنده ایجاد کند یا احتمال تبدیل آن به تومور بدخیم وجود داشته باشد، ممکن است پزشک تصمیم به ‏درمان‌های پیچیده‌تر بگیرد. درمان‌های مختلفی برای تومورهای خوش‌خیم وجود دارد که از جمله آنها می‌توان به موارد زیر اشاره ‏کرد:‏

• در برخی موارد، می‌توان از داروها برای کنترل رشد تومور یا کاهش علائم آن استفاده کرد‎.‎
• درصورتی‌که تومور بزرگ باشد، علائم شدیدی ایجاد کند یا احتمال بدخیمی آن وجود داشته باشد، جراحی و برداشتن ‏تومور توصیه می‌گردد.‏
• گاهی اوقات، از روش‌های دیگری مانند پرتودرمانی یا تزریق مواد خاص به داخل تومور برای درمان آن استفاده می‌شود.‏

مهم است که توجه داشته باشیم که حتی پس از درمان موفقیت‌آمیز، احتمال عود تومورهای خوش‌خیم وجود دارد؛ بنابراین، ‏پیگیری منظم و مراجعه به انکولوژیست (‏Oncologist‏) برای بررسی وضعیت تومور و انجام معاینات دوره‌ای ضروری است.‏

آیا سرطان بدخیم درمان دارد

سرطان بدخیم، نوعی از سرطان است که رشد سریعی دارد و می‌تواند به سایر بخش‌های بدن گسترش یابد. با این حال، درمان ‏این نوع سرطان امکان‌پذیر است و به نوع سرطان، مرحله بیماری و سلامت عمومی بیمار بستگی دارد. برخی از سرطان‌ها مانند ‏سرطان پستان، سرطان پروستات و سرطان تیروئید در مراحل اولیه کاملاً قابل درمان هستند، در حالی که سرطان‌های پیشرفته‌تر نیاز به کنترل ‏مداوم و درمان ترکیبی دارند. تشخیص زودهنگام و شروع درمان در مراحل اولیه، شانس بهبودی بیمار را به میزان قابل توجهی ‏افزایش می‌دهد.‏

روش‌های درمان سرطان بدخیم بسته به نوع و مرحله بیماری متفاوت هستند. جراحی معمولاً در مواردی که توده سرطانی به‌طور ‏موضعی رشد کرده باشد، انجام می‌شود تا سلول‌های سرطانی از بدن خارج شوند. شیمی‌درمانی و پرتودرمانی برای از بین بردن یا ‏کنترل رشد سلول‌های سرطانی مورد استفاده قرار می‌گیرند. در سال‌های اخیر، روش‌های جدیدی مانند ایمونوتراپی (تقویت ‏سیستم ایمنی برای مبارزه با سلول‌های سرطانی) و درمان‌های هدفمند (داروهایی که به‌طور خاص روی سلول‌های سرطانی اثر ‏می‌گذارند) به عنوان گزینه‌های مؤثر معرفی شده‌اند. ترکیب این روش‌ها با تغذیه مناسب، سبک زندگی سالم و درمان‌های ‏حمایتی می‌تواند روند بهبودی را بهبود ببخشد.‏

اگرچه برخی از سرطان‌های بدخیم، به‌ویژه در مراحل پیشرفته، ممکن است چالش‌برانگیز باشند، اما پیشرفت‌های علمی در درمان ‏سرطان موجب شده که بسیاری از بیماران بتوانند زندگی طولانی‌تر و باکیفیت‌تری داشته باشند. غربالگری منظم و توجه به علائم ‏اولیه سرطان می‌تواند در تشخیص زودهنگام و افزایش موفقیت درمان مؤثر باشد. از این رو، در صورت مشاهده علائمی مانند ‏کاهش وزن بی‌دلیل، خستگی مفرط، دردهای مداوم یا تغییرات غیرعادی در بدن، مراجعه به پزشک ضروری است. درمان به‌موقع ‏کلید مقابله با سرطان بدخیم است.‏

درمان قطعی سرطان بدخیم: ایا امکان پذیر است؟‏

سرطان بدخیم یکی از چالش‌برانگیزترین بیماری‌های پزشکی است که با رشد سریع سلول‌های غیرطبیعی و امکان گسترش به ‏سایر قسمت‌های بدن همراه است. با این حال، برخلاف باور عمومی که سرطان‌های بدخیم را غیرقابل درمان می‌دانند، درمان‌های ‏متعددی برای کنترل، کاهش و حتی ریشه‌کن کردن این بیماری وجود دارد. میزان موفقیت درمان به عواملی همچون نوع سرطان، ‏مرحله تشخیص، میزان گسترش (متاستاز)، وضعیت سیستم ایمنی و سلامت عمومی بیمار بستگی دارد. در سال‌های اخیر، ‏پیشرفت‌های قابل‌توجهی در زمینه‌های جراحی، پرتودرمانی، شیمی‌درمانی و روش‌های نوین مانند ایمونوتراپی و درمان‌های ‏هدفمند باعث شده است که بسیاری از بیماران بهبود یابند و زندگی طولانی‌تر و باکیفیت‌تری داشته باشند. در ادامه، روش‌های ‏اصلی درمان سرطان بدخیم بررسی می‌شود.‏

جراحی‎ ‎

جراحی یکی از قدیمی‌ترین و مؤثرترین روش‌های درمان سرطان‌های بدخیم است که در آن پزشک با برش و حذف بافت‌های ‏سرطانی، تلاش می‌کند تا گسترش بیماری را متوقف کند. این روش معمولاً زمانی کاربرد دارد که سرطان در مراحل اولیه بوده و ‏هنوز به سایر اندام‌ها متاستاز نداده باشد. جراحی در انواع سرطان‌هایی مانند سرطان پستان، سرطان روده، سرطان تیروئید و ‏سرطان پروستات بسیار رایج است. بسته به میزان پیشرفت سرطان، ممکن است پزشک علاوه بر توده سرطانی، بافت‌های اطراف و ‏حتی غدد لنفاوی مرتبط را نیز خارج کند تا از بازگشت مجدد بیماری جلوگیری شود. در برخی موارد، جراحی به روش‌های ‏کم‌تهاجمی مانند لاپاراسکوپی انجام می‌شود که میزان آسیب به بافت‌های سالم کاهش یافته و زمان بهبودی بیمار کوتاه‌تر خواهد ‏بود.‏

پرتودرمانی

پرتودرمانی یا رادیوتراپی یکی دیگر از روش‌های رایج درمان سرطان بدخیم است که از اشعه‌های پرانرژی مانند اشعه ایکس یا ‏پروتون‌ها برای از بین بردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود. این روش معمولاً برای درمان سرطان‌هایی که امکان جراحی ‏ندارند یا به عنوان درمان کمکی پس از جراحی نیاز به تکمیل درمان دارند، مورد استفاده قرار می‌گیرد. پرتودرمانی به‌ویژه در ‏سرطان‌هایی مانند تومور مغزی، سرطان سر و گردن، سرطان دهانه رحم و سرطان ریه کاربرد زیادی دارد. در برخی موارد، ‏پرتودرمانی به‌صورت درمانی ترکیبی با شیمی‌درمانی استفاده می‌شود تا میزان موفقیت درمان افزایش یابد.‏

شیمی درمانی

شیمی‌درمانی یکی از رایج‌ترین روش‌های درمانی برای سرطان‌های بدخیم در مراحل پیشرفته است که در آن از داروهای خاصی ‏استفاده می‌شود تا سلول‌های سرطانی از بین بروند یا از تکثیر و رشد آن‌ها جلوگیری شود. برخلاف جراحی و پرتودرمانی که ‏معمولاً روی یک ناحیه خاص از بدن اثر دارند، شیمی‌درمانی بر تمام بدن تأثیر می‌گذارد و به همین دلیل، برای سرطان‌هایی که ‏به دیگر قسمت‌های بدن متاستاز داده‌اند، بسیار مؤثر است. سرطان‌های خون (لوسمی)، لنفوم، سرطان تخمدان و سرطان پستان ‏متاستاتیک از جمله سرطان‌هایی هستند که با این روش درمان می‌شوند. با اینکه شیمی‌درمانی یکی از مؤثرترین روش‌ها برای ‏مهار سرطان است، اما ممکن است عوارض جانبی همچون تهوع، ریزش مو، ضعف سیستم ایمنی و خستگی شدید را به همراه ‏داشته باشد که با مدیریت پزشکی می‌توان این عوارض را کاهش داد.‏

ایمونوتراپی‎ ‎

ایمونوتراپی یکی از مدرن‌ترین روش‌های درمان سرطان است که برخلاف شیمی‌درمانی که سلول‌های سرطانی را مستقیماً مورد ‏هدف قرار می‌دهد، به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک می‌کند تا بتواند خودش سلول‌های سرطانی را شناسایی و از بین ببرد. این ‏روش در سال‌های اخیر برای درمان سرطان‌هایی مانند ملانوما (سرطان پوست)، سرطان ریه، سرطان کلیه و برخی از انواع ‏سرطان‌های خون بسیار مؤثر بوده است. داروهای ایمونوتراپی با مهار مکانیسم‌های فرار سلول‌های سرطانی از سیستم ایمنی، باعث ‏افزایش توانایی بدن در مبارزه با سرطان می‌شوند.‏

درمان‌های هدفمند‎ ‎

درمان‌های هدفمند به‌طور خاص روی مکانیزم‌های رشد سلول‌های سرطانی تمرکز دارند و برخلاف شیمی‌درمانی، تأثیر مستقیمی ‏روی سلول‌های سالم بدن نمی‌گذارند. این روش برای برخی از سرطان‌ها مانند سرطان پستان، سرطان خون (لوسمی) و سرطان ‏ریه استفاده می‌شود. عوارض جانبی کمتر و تأثیرگذاری دقیق‌تر از مزایای این روش است‎.‎

آیا سرطان بدخیم همیشه کشنده است؟

خیر، امروزه بسیاری از سرطان‌های بدخیم در صورت تشخیص زودهنگام و درمان مناسب، کاملاً قابل کنترل و حتی درمان‌پذیر ‏هستند. برخی از سرطان‌ها مانند سرطان پستان، تیروئید، پروستات و برخی از انواع سرطان خون (مانند لوسمی) در مراحل اولیه، ‏نرخ بقای بسیار بالایی دارند. با این حال، سرطان‌های پانکراس، کبد یا مغز در مراحل پیشرفته چالش‌های بیشتری برای درمان ‏دارند.‏

عوامل مؤثر در بدخیم شدن سرطان

سرطان در مراحل اولیه ممکن است محدود و غیرتهاجمی باشد، اما برخی شرایط باعث می‌شوند که به یک نوع بدخیم تبدیل شده و به‌سرعت رشد کند، گسترش یابد و تهدیدی جدی برای زندگی فرد باشد. در این مقاله، عوامل اصلی که موجب بدخیم شدن سرطان می‌شوند را بررسی می‌کنیم.

۱. جهش‌های ژنتیکی و ناپایداری ژنومی

سلول‌های طبیعی دارای مکانیزم‌هایی برای تنظیم رشد هستند. اما زمانی که جهش‌های ژنتیکی در برخی ژن‌های کلیدی رخ دهد، کنترل رشد از بین رفته و سرطان می‌تواند تهاجمی شود. مهم‌ترین ژن‌های دخیل در این روند عبارتند از:

• ژن‌های سرکوبگر تومور (p53، RB1): از رشد غیرطبیعی سلول‌ها جلوگیری می‌کنند، اما جهش در آنها سبب تقسیم کنترل‌نشده می‌شود.
• ژن‌های محرک رشد (RAS، MYC): باعث رشد سریع‌تر سلول‌های سرطانی می‌شوند.
• ژن‌های مرتبط با متاستاز (MMPs، TWIST1): به سلول‌های سرطانی امکان حرکت و گسترش به سایر اندام‌ها را می‌دهند.

۲. مقاومت در برابر سیگنال‌های توقف رشد

در شرایط طبیعی، زمانی که سلول‌ها به حد مشخصی از رشد می‌رسند، دریافت سیگنال‌های توقف باعث متوقف شدن تکثیر آنها می‌شود. در سرطان‌های بدخیم، این سیگنال‌ها نادیده گرفته می‌شوند و سلول‌ها بدون محدودیت رشد می‌کنند.

۳. تشکیل رگ‌های خونی جدید (آنژیوژنز)

تومورهای بدخیم برای تأمین اکسیژن و مواد مغذی به رگ‌های خونی بیشتری نیاز دارند. برخی سرطان‌ها با تولید فاکتورهای رشد مانند VEGF باعث تحریک تشکیل عروق خونی جدید می‌شوند که به رشد سریع‌تر آنها کمک می‌کند.

۴. قابلیت متاستاز و گسترش سرطان

یکی از ویژگی‌های اصلی سرطان‌های بدخیم، توانایی متاستاز است، به این معنا که سلول‌های سرطانی می‌توانند از محل اولیه خود جدا شده و از طریق خون یا لنف به سایر اندام‌ها منتقل شوند. این فرآیند شامل مراحل زیر است:

1. سلول‌های سرطانی چسبندگی خود را از دست داده و متحرک می‌شوند.
2. وارد جریان خون یا سیستم لنفاوی شده و به مناطق جدید می‌روند.
3. در اندام‌های جدید مستقر شده و شروع به رشد می‌کنند.

۵. مقاومت در برابر سیستم ایمنی و درمان‌ها

برخی سرطان‌ها با تولید مولکول‌هایی مانند PD-L1 از شناسایی و نابودی توسط سیستم ایمنی فرار می‌کنند. همچنین، جهش‌های ژنتیکی می‌توانند باعث شوند سلول‌های سرطانی در برابر شیمی‌درمانی و پرتودرمانی مقاوم شوند.

۶. التهاب مزمن و محیط مناسب برای رشد سلول‌های سرطانی

التهاب مزمن، به‌ویژه در اثر عفونت‌های طولانی‌مدت، می‌تواند شرایطی مناسب برای رشد سرطان‌های بدخیم ایجاد کند. برخی از ارتباطات مهم بین التهاب و سرطان شامل موارد زیر است:

ویروس هپاتیت B و C : سرطان کبد

عفونت با هلیکوباکتر پیلوری : سرطان معده

دود سیگار : سرطان ریه

۷. مواجهه با مواد سرطان‌زا

قرار گرفتن در معرض مواد سرطان‌زا مانند دود سیگار، اشعه فرابنفش و آزبست، باعث ایجاد جهش‌های ژنتیکی می‌شود که احتمال رشد بدخیم سرطان را افزایش می‌دهند.

کدام سرطان قابل درمان است؟

برخی از سرطان‌ها در مراحل اولیه و با تشخیص زودهنگام، احتمال درمان بالاتری دارند. برای مثال، سرطان‌های پوست، پروستات، ‏سینه و تیروئید در صورت تشخیص زودهنگام و درمان مناسب، اغلب قابل درمان هستند. همچنین، برخی از سرطان‌های خون ‏مانند لوسمی حاد لنفاوی در کودکان نیز با شیمی‌درمانی‌های فشرده درمان‌پذیر خواهند بود. بااین‌وجود، مهم است به یاد داشته ‏باشیم که هر بیمار و شرایط خاص او منحصربه‌فرد است و تصمیم‌گیری در مورد روش درمان و پیش‌آگهی بیماری باید توسط ‏پزشک متخصص و باتوجه‌به شرایط بیمار انجام شود‎.‎
لازم به ذکر است، پس از اتمام مراحل درمان سرطان بدخیم، انجام معاینات و تصویربرداری‌های دوره‌ای (مانند عکس‌برداری با ‏اشعه ایکس) برای اطمینان از ریشه‌کن‌شدن کامل تومور ضروری است. ویزیت‌های منظم پزشک و انجام آزمایش‌های تجویز شده ‏نیز معمولاً هر چند ماه یکبار توصیه می‌شود. به‌طورکلی، پیگیری وضعیت بیمار و بررسی احتمال عود بیماری از اهمیت بسیار ‏بالایی برخوردار است.‏

چه کسانی به سرطان بدخیم مبتلا می شوند؟

سالانه بیش از ۱.۵ میلیون مورد جدید سرطان تشخیص داده می‌شود که یادآور این واقعیت تلخ است که این بیماری می‌تواند هر کسی را در هر سنی مبتلا کند. درحالی‌که خطر ابتلا به سرطان با افزایش سن بیشتر می‌شود و در نتیجه در افراد مسن شایع‌تر است، تقریباً ۹۰ درصد تشخیص‌ها در افراد ۵۰ سال و بالاتر رخ می‌دهد. همچنین لازم به ذکر است که سرطان در تمامی گروه‌های نژادی و قومی دیده می‌شود؛ اما میزان بروز آن می‌تواند به طور قابل‌توجهی از گروهی به گروه دیگر متفاوت باشد.

انواع سرطان بدخیم

سرطان‌های بدخیم که می‌توانند در هر نقطه از بدن ظاهر شوند، انواع مختلفی داشته و هر کدام ویژگی‌های خاص خود را دارند:

کارسینوم

کارسینوم یکی از این انواع سرطان بدخیم است که حدود ۹۰ درصد از موارد سرطان را تشکیل می‌دهد. این نوع سرطان از بافت پوششی بدن، مانند پوست، منشأ گرفته و می‌تواند در اندام‌های مختلفی از جمله پوست، سینه، پروستات، مثانه، دهانه رحم، فرج، ریه، روده بزرگ و راست‌روده ایجاد شود.
کارسینوم‌ها به دلیل منشأگرفتن از بافت‌های پوششی که در معرض عوامل محیطی و آسیب‌های مختلف قرار دارند، شیوع بالایی دارند. تشخیص و درمان به‌موقع این نوع سرطان از اهمیت زیادی برخوردار است، زیرا می‌تواند به سایر نقاط بدن نیز گسترش یابد.

سارکوم

سارکوم نوعی سرطان بدخیم است که از بافت‌های هم‌بند بدن، مانند استخوان، غضروف، ماهیچه، تاندون و چربی منشأ می‌گیرد. برخلاف سایر سرطان‌ها که بیشتر در افراد مسن دیده می‌شوند، سارکوم اغلب در جوانان و بزرگسالان رخ می‌دهد. شایع‌ترین نوع این سرطان، سارکوم بافت نرم است که می‌تواند در هر نقطه از بدن ایجاد شود.

استئوسارکوم

استئوسارکوم که دومین سرطان شایع استخوان به شمار می‌رود، سالانه در ۲ تا ۳ نفر از هر یک میلیون نفر تشخیص داده می‌شود. این تومور اغلب در اطراف زانو و در نوجوانان مشاهده می‌شود. بااین‌حال، سایر نواحی مانند لگن و شانه نیز می‌توانند درگیر شوند. استئوسارکوم نوعی خاص از سارکوم است که منشأ آن بافت استخوانی است.

مولتیپل میلوما

این تومور یا سرطان بدخیم که در سلول‌های پلاسما مغز استخوان ایجاد می‌شود، شایع‌ترین نوع سرطان اولیه استخوان است و سالانه تقریباً ۲۰ نفر از هر یک میلیون نفر را درگیر می‌کند. این بیماری بیشتر در افراد بین ۵۰ تا ۷۰ سال دیده می‌شود و می‌تواند هر استخوانی را درگیر کند.
این بیماری به دو شکل عمده ظاهر می‌شود؛ میلومای خاموش یا بدون علامت و میلومای فعال. در نوع خاموش، سلول‌های سرطانی وجود دارند؛ اما علائمی از بیماری دیده نمی‌شود. درحالی‌که در نوع فعال، سلول‌های سرطانی به‌سرعت تکثیر شده و علائم بیماری مانند درد استخوان، خستگی و مشکلات کلیوی را ایجاد می‌کنند.

لوسمی

در مقابل، لوسمی یا سرطان خون، نوع دیگری از سرطان بدخیم مغز استخوان است که معمولاً با تکثیر بیش از حد سلول‌های خونی نابالغ همراه است. این امر می‌تواند منجر به کم‌خونی، خستگی و مشکلات انعقاد خون شود.

سارکوم یوینگ

این سرطان بیشتر در افراد ۵ تا ۲۰ساله دیده می‌شود و معمولاً در استخوان‌های بلند مانند ساق پا و ران، لگن، بازوی بالایی و دنده‌ها ایجاد می‌شود.

کندروسارکوم

کندروسارکوم نوعی سرطان است که از سلول‌های غضروفی منشأ می‌گیرد. این نوع سرطان بیشتر در افراد ۴۰ تا ۷۰ساله رخ می‌دهد و اغلب در نواحی لگن، لگن خاصره و شانه ایجاد می‌شود.

لنفوم

لنفوم نوعی سرطان بدخیم است که در سیستم لنفاوی بدن ایجاد می‌شود. این سیستم که وظیفه مبارزه با عفونت‌ها را بر عهده دارد، شامل غدد لنفاوی، طحال، تیموس و مغز استخوان است. لنفوم می‌تواند در هر نقطه از بدن که بافت لنفاوی وجود دارد، بروز کند و علائم آن بسته به نوع و محل درگیری متفاوت است. بااین‌حال، شایع‌ترین علامت لنفوم، تورم غدد لنفاوی است که معمولاً بدون درد است و در نواحی گردن، زیر بغل یا کشاله ران مشاهده می‌شود.
سرطان‌های بدخیم گاهی اوقات می‌توانند به مغز نیز گسترش یابند. سرطان‌های شایعی که این قابلیت را دارند عبارت‌اند از سرطان سینه، سرطان پوست (به‌ویژه ملانوما)، سرطان ریه، سرطان روده بزرگ و سرطان کلیه. بااین‌حال، تومورهای بدخیم اولیه مغز نسبتاً نادر هستند و شیوع آنها در جمعیت عمومی کمتر از یک درصد است.

سرطان بدخیم پوست

سرطان پوست بدخیم، ناشی از رشد غیرطبیعی سلول‌های پوست است که منجر به تشکیل تومور می‌شود. این رشد غیرطبیعی اغلب در نواحی در معرض آفتاب رخ می‌دهد، اما می‌تواند در سایر قسمت‌های بدن نیز ظاهر شود.

سرطان بدخیم خون

لوسمی یا سرطان خون، دسته‌ای از سرطان‌ها هستند که منشأ آنها معمولاً مغز استخوان است و با تولید بیش از حد گلبول‌های سفید غیرطبیعی شناخته می‌شوند. این سلول‌های سفید نارس را بلاست یا سلول‌های لوکمی می‌نامند.

سرطان بدخیم معده

سرطان بدخیم معده، بیماری شایع است که در مراحل اولیه خاموش بوده و علائم آن زمانی بروز می‌کنند که بیماری پیشرفت کرده و به سایر بخش‌های بدن آسیب رسانده باشد. برخی از اولین علائم سرطان معده بسیار خفیف و مبهم هستند و به‌راحتی با مشکلات گوارشی ساده اشتباه گرفته می‌شوند. به همین دلیل، آگاهی از این علائم و مراجعه به پزشک در صورت تداوم آنها، از اهمیت ویژه‌ای دارد.

سرطان بدخیم سینه

سرطان سینه بدخیم که بیشتر در زنان شایع است؛ اما مردان را نیز می‌تواند درگیر کند، زمانی آغاز می‌شود که سلول‌های سینه به شکلی غیرطبیعی و خارج از کنترل شروع به تکثیر می‌کنند.  سرطان سینه می‌تواند از بخش‌های مختلف بافت سینه منشأ بگیرد.

روش های درمان سرطان بدخیم

درمان سرطان بدخیم به عوامل متعددی از جمله نوع و اندازه تومور و میزان گسترش آن به سایر نقاط بدن بستگی دارد. در مواردی که تومور محدود به یک ناحیه خاص باشد، جراحی می‌تواند گزینه مناسبی باشد. بااین‌حال، در صورت گسترش تومور، رویکردهای درمانی دیگری مانند شیمی درمانی، پرتودرمانی یا درمان‌های دارویی هدفمند ممکن است موردنیاز باشد.

شیمی درمانی تومور بدخیم

شیمی‌درمانی از طریق قرص یا تزریق وریدی تجویز شده و باهدف نابودی سلول‌های سرطانی و جلوگیری از تکثیر آنها، نقش مهمی در درمان سرطان ایفا می‌کند. این روش درمانی برای سرطان‌های اولیه و متاستاتیک کاربرد دارد و می‌تواند به‌تنهایی یا در ترکیب با سایر روش‌های درمانی؛ مانند جراحی یا پرتودرمانی مورداستفاده قرار گیرد.

پرتودرمانی سرطان بدخیم

درمان سرطان بدخیم با پرتو درمانی یا رادیوتراپی با استفاده از پرتوهای پرانرژی صورت می‌گیرد که به طور مستقیم به تومور سرطانی تابانده می‌شوند تا سلول‌های سرطانی را نابود کنند. دستگاه‌های پرتودرمانی قابلیت تنظیم و تغییر زاویه دارند و می‌توانند در سطوح مختلف بدن مورداستفاده قرار گیرند. این روش درمانی گاهی اوقات پیش از عمل جراحی برای کوچک کردن تومور و ازبین‌بردن سلول‌های سرطانی باقی‌مانده پس از جراحی نیز به کار می‌رود.

سخن پایانی

سرطان بدخیم گرچه یکی از پیچیده‌ترین بیماری‌های شناخته‌شده در علم پزشکی است، اما امروزه با پیشرفت روش‌های ‏تشخیصی و درمانی، دیگر به معنای پایان زندگی نیست. تشخیص زودهنگام، همراه با درمان‌های مؤثری مانند جراحی، ‏شیمی‌درمانی، پرتودرمانی، ایمونوتراپی و درمان‌های هدفمند، توانسته است شانس بقا و کیفیت زندگی بیماران را به میزان ‏قابل‌توجهی افزایش دهد. در کنار این روش‌های درمانی، سبک زندگی سالم، تغذیه مناسب، ورزش، پرهیز از دخانیات و چکاپ‌های ‏منظم پزشکی نقش کلیدی در پیشگیری و کنترل این بیماری ایفا می‌کنند. آگاهی از علائم اولیه، پیگیری‌های پزشکی و امید به ‏درمان، سه عامل مهم در مقابله با سرطان بدخیم هستند. با رویکردی آگاهانه و حمایت‌های لازم، می‌توان مسیر درمان را هموار ‏کرد و به آینده‌ای روشن‌تر امیدوار بود.‏

سؤالات متداول

نویسنده :

دکتر بــرنا فــرازمـند

متخصص رادیوتراپی و انکولوژی

«تصمیم‌گیری آگاهانه» حق اساسی هر فرد است. ما در سایت drfarazmand.com با ارائه دقیق‌ترین و به‌روز‌ترین اطلاعات در مورد انواع سرطان و پاسخ به سوالات شما، کمک می‌کنیم بهترین انتخاب‌ها را داشته باشید