سرطان ریه

سرطان ریه از جمله سرطان هایی است که معمولاً افرادی که دخانیات مصرف می کنند بیشتر به آن دچار می شوند. اگر بخواهیم سرطان ریه را تقسیم بندی کنیم، دو دسته اصلی زیر را خواهیم داشت:

1. سرطان ریه سلول کوچک (SCLC)
2. سرطان ریه غیر سلول کوچک (NSCLC)

توضیح دقیقتر سرطان ریه و هر کدام از انواع بالا را در ادامه می‌آید.

سرطان ریه دقیقا چیست؟

سرطان ریه به معنای بدخیم شدن بعضی سلول‌های ریه است.

سرطان ریه هنگامی شروع می‌شود که سلول‌های سالم ریه تغییر می‌کنند و خارج از کنترل رشد می‌کنند و توده‌ای به نام تومور، ضایعه یا گره ایجاد می کنند. تومور ریه می‌تواند در هر نقطه‌ای از ریه آغاز شود و سرطانی یا خوش خیم باشد. هنگامی که تومور سرطانی ریه رشد کرد، ممکن است سلول‌های سرطانی از آن جدا شوند. این سلول‌ها می توانند توسط خون یا لنف حمل شده و به جاهای دیگر بدن منتقل شود. لنف در مجاری‌‌ای به نام عروق لنفاوی جریان پیدا می کند و در مکان‌های جمع آوری لنف به نام غدد یا گره‌های لنفاوی تخلیه می‌شود.

گره‌ های لنفاوی ارگان‌های کوچک و لوبیایی شکلی هستند که به مبارزه با عفونت کمک می‌کنند. این گره‌ ها در ریه‌ها، مرکز قفسه‌ سینه و سایر نقاط بدن قرار دارند. جریان طبیعی لنف از ریه ها به سمت مرکز قفسه سینه است، که توضیح می‌دهد چرا کانسر ریه ابتدا به مرکز قفسه سینه گسترش پیدا می‌کند. انتقال یک سلول سرطانی توسط جریان خون به درون یک گره لنفاوی یا به یک قسمت دوردست بدن، متاستاز نام دارد.

انواع سرطان ریه‌ چیست؟

همانطور که در بالا گفته شد انواع سرطان ریه دو دسته هستند که به طور اختصاصی آن ها را توضیح داده ایم:

• کانسر ریه نوع غیر سلول کوچک = non-small cell lung cancer یا NSCLC
• کانسر ریه از نوع سلول کوچک = small-cell lung cancer یا SCLC

نوع NSCLC بسیار شایع‌تر است (تقریبا ۷-۶ برابر). بنابراین وقتی صحبت از سرطان ریه به طور کل می‌شود معمولا منظور این نوع است. اطلاعات این صفحه در مورد این نوع (NSCLC) است.

یک نوع دیگر سرطان هم وجود دارد که بعضی افراد آن را نیز سرطان ریه محسوب می‌کنند: مزوتلیوم. با این وجود این نوع سرطان از بافت پوشاننده اطراف ریه ایجاد می‌شود و نه خود ریه.

سرطان ریه سالانه بیش از ۱۰ هزار نفر را در ایران مبتلا می‌کند.

NSCLC از سلول‌های پوششی آغاز می شود. برای پزشکان افتراق سرطان ریه‌ای که از سلول‌های سنگفرشی شروع می شود از کانسر ریه‌ای که از سلول‌های دیگر شروع می شود، مهم است. از این اطلاعات برای انتخاب گزینه‌های درمان استفاده می شود.

پزشک شما براساس شکل سلول‌های سرطانی در زیر میکروسکوپ، نوع NSCLC شما را مشخص می‌کند. انواع مختلف NSCLC عبارتند از:

• آدنوکارسینوم
• سرطان سلول سنگفرشی (SCC)
• کارسینوم سلول بزرگ
• نوع NOS (با تلفظ «ان اُ اس» و به این معنا که در سایر طبقات نمی گنجد!)
• NSCLC تمایز نیافته

از آنجایی که NSCLC شایع ترین نوع سرطان ریه است، این متن عمدتا در مورد این نوع است.

ریه‌ها چگونه کار می کنند؟

در هنگام دم، ریه‌ها اکسیژن هوا را جذب می‌کنند و جهت رساندن اکسیژن به بقیه بدن آن را وارد جریان خون می‌کنند. سلول‌های بدن اکسیژن را مصرف کرده و دی اکسید کربن آزاد می کنند. جریان خون، دی اکسید کربن را به ریه ها باز می‌گرداند و توسط بازدم دی اکسید کربن از بدن خارج می‌شود.

ریه‌ها سلول‌های متنوعی دارند. بیشتر سلول‌های ریه سلولهای پوششی (اپی‌تلیال) هستند. سلول‌های پوششی، مجاری تنفسی را می‌پوشانند و مخاط تولید می‌کنند که سبب لغزنده شدن و محافظت از ریه‌ها می‌شود. همچنین ریه دارای سلول‌های عصبی، سلول‌های تولید کننده هورمون، سلول‌های خونی و سلول‌های ساختاری یا حمایت کننده است.

علت سرطان ریه چیست؟

سیگار و به طور کل دخانیات، شایع‌ترین علت سرطان ریه است. البته ممکن است هر کسی به سرطان ریه مبتلا شود.

به جز دخانیات، علل دیگری هم می‌توانند باعث ایجاد کانسر ریه شوند. به عنوان مثال، مواجهه با گاز رادون یا حتی آلودگی هوا هم می‌تواند موجب کنسر ریه شوند.

آیا همه مبتلایان به سرطان ریه سیگاری هستند؟

به دلیل آن که کنسر ریه با استعمال دخانیات ارتباط دارد، ممکن است بیماران احساس کنند که پشتیبانی و کمکی دریافت نخواهند کرد، زیرا معتقدند دیگران تصور خواهند کرد که رفتار خود آنها باعث بیماری شده است. واقعیت این است که اکثر افراد سیگاری به کانسر ریه مبتلا نمی‌شوند و همه افراد مبتلا به کانسر ریه سیگار نمی‌کشند. کانسر ریه بیماری‌ای است که ممکن است هر کسی به آن مبتلا شود. در حقیقت، بیشتر افرادی که امروزه به کنسر ریه مبتلا می‌شوند یا سال‌ها زودتر سیگار را ترک کرده‌اند و یا هرگز سیگار نکشیده‌اند.

پیشگیری از سرطان ریه

پرهیز از قرار گرفتن در معرض علل ایجاد کانسر ریه، بهترین راه پیشگیری از سرطان ریه است. به جز این کار، هیچ روش دیگری برای پیشگیری از سرطان ریه وجود ندارد. به طور کل، نمی‌توان احتمال ابتلا به سرطان ریه را به صفر رساند، اما می‌توان احتمال ابتلا را کم کرد.

غربالگری سرطان ریه

کنسر ریه یکی از سرطان‌هایی است که مردم اطلاعات کمی در مورد غربالگری آن دارند. بر خلاف تصور بسیاری از افراد، انجمن‌های معتبر دنیا انجام غربالگری سرطان ریه را در شرایطی توصیه کرده‌اند. ارزش انجام غربالگری بستگی به احتمال ابتلای شما دارد.

علائم سرطان ریه

شایع‌ترین علائم و نشانه های سرطان ریه عبارتند از:

• خستگی
• سرفه
• تنگی نفس
• درد قفسه سینه

سرطان ریه، چندین علامت دیگر با شیوع کمتر نیز دارد. با این وجود، گاهی مبتلایان به کنسر ریه هیچ کدام از این علائم را ندارند. یا به طور رایج‌تر، ممکن است این علائم، علامت بیماری دیگری باشد.

تشخیص سرطان ریه

پزشکان معمولاً بر اساس دیدن علائم و نشانه‌های سرطان ریه به آن شک می‌کنند. قدم بعدی معمولا انجام اقدامات تصویربرداری است (معمولا سی تی اسکن). در صورت رویت ضایعه ریوی در سی تی، برای تشخیص قطعی باید از آن بیوپسی (نمونه برداری) شود. بر اساس مکان توده و شرایط بیمار، ممکن است پزشک روش‌های گوناگونی از بیوپسی را پیشنهاد دهد.

در صورت تایید تشخیص سرطان ریه، ممکن است پزشک اقدامات تصویربرداری بیشتری را انجام دهد تا میزان پیشرفته بودن تومور را تعیین کند. به این کار مرحله بندی سرطان ریه می‌گوییم. همچنین ممکن انجام بررسی‌های مولکولی روی نمونه بافتی توصیه شود. این کار به تعیین نوع دقیق تومور کمک می‌کند.

مرحله بندی NSCLC

مرحله سرطان، به معنای میزان پیشرفته بودن آن است. مرحله بندی، روشی است که میزان گسترش و انتشار سرطان را توصیف می‌کند.

مرحله سرطان ریه به پنج دسته تقسیم می‌شود:

1. مرحله صفر
2. مرحله یک
3. مرحله دو
4. مرحله سه
5. مرحله چهار

مرحله صفر، سرطان غیر تهاجمی است. هر چه مرحله سرطان ریه بالاتر باشد، احتمالا طول عمر بیماران مبتلا به آن کمتر خواهد بود.

درمان سرطان ریه

کانسر ریه، بدون توجه به اندازه، مکان و میزان پخش شدن آن، همیشه قابل درمان است. هرچند بهبودی کامل همیشه امکان‌پذیر نیست.

پنج روش اصلی درمان سرطان ریه عبارتند از:

• جراحی سرطان ریه
• پرتو درمانی سرطان ریه
• شیمی درمانی سرطان ریه
• تارگت تراپی سرطان ریه (درمان هدفمند)
• ایمونوتراپی سرطان ریه (ایمنی درمانی)

نوع درمان مورد نیاز در هر بیمار بر اساس مرحله بیماری، حال عمومی بیمار و میزان پاسخ به درمان‌های قبلی تعیین می‌شود.

پیگیری سرطان ریه NSCLC بعد از درمان

پیگیری سرطان ریه به معنای ویزیت شدن توسط پزشک در فواصل زمانی منظم پس از پایان درمان است. فواصل ویزیت‌ها بستگی به مرحله بیماری، نوع درمان‌های انجام شده و وضعیت بیمار دارد. در این ویزیت‌ها، پزشک از بیمار شرح حال می‌گیرد، وی را معاینه می‌کند و آزمایش‌ها و تصویربرداری‌های مورد نیاز را درخواست می‌کند. پزشک عود بیماری را بررسی کرده و یبمار را از نظر بروز عوارض جانبی ارزیابی می‌کند.

طول عمر بیماران سرطان ریه

طول عمر بیماران سرطان ریه به نوع تومور، مرحله بیماری و وضعیت عمومی بیمار بستگی دارد.

یکی از راه‌های نشان دادن طول عمر بیماران سرطان ریه، ذکر «بقای ۵ ساله» بیماران است. بقای ۵ ساله، نشاندهنده درصدی از بیماران است که پس از پنج سال زنده می‌مانند.

بقای ۵ ساله در کنسر ریه مراحل مختلف به صورت زیر است:

• تومور موضعی (یعنی بدون درگیری گره‌های لنفاوی و درگیری دوردست): ۶۳٪
• تومور ناحیه ای (یعنی درگیری گره‌های لنفاوی مجاور): ۳۵٪
• متاستاز دوردست: ۷٪
• در مجموع: ۲۵٪

نتیجه گیری

یکی از اصلی ترین دلایل سرطان ریه استعمال دخانیات است. سرطان ریه به دو نوع سلول کوچک (SCLC) و غیر سلول کوچک (NSCLC) دسته بندی می‌شود. بهترین راه پیشگیری از سرطان ریه، عدم استعمال دخانیات و پرهیز از مکان هایی است که دود ناشی از استعمال دخانیات در آن‌ها وجود دارد. برای مشاوره درخصوص سرطان ریه می توانید با شماره 02433044101 (دکتر برنا فرازمند) تماس بگیرید.

سوالات متداول

سرطان ریه چیست؟

سرطان ریه هنگامی شروع می‌شود که سلول‌های سالم ریه تغییر می‌کنند و خارج از کنترل کنترل رشد می‌کنند و توده‌ای به نام تومور، ضایعه یا گره ایجاد می کنند.

چند نوع سرطان ریه وجود دارد؟

به طور کلی دو نوع سرطان ریه وجود دارد: سرطان ریه سلول کوچک و سرطان ریه غیر سلول کوچک. نوع غیر سلول کوچک بسیار شایع‌تر است و خود به چند زیردسته تقسیم می‌شود، از جمله آدنوکارسینوم و SCC.