سرطان زبان
سرطان دهان

سرطان زبان و هر آنچه راجع به آن باید بدانید

تاریخ انتشار : ۱۳ تیر ۱۴۰۱ آخرین بروز رسانی مقاله: 25 اردیبهشت 1402 1049 بازدید 0 نظر

سرطان زبان چیست؟

سرطان زبان نوعی از سرطان دهان است که از سلول‌های زبان شروع می‌شود و ممکن است باعث زخم یا تومور روی زبان شما بشود. کانسر زبان باید سریعتر و توسط متخصص مسلط به این بیماری بررسی و درمان شود تا از رشد و گسترش آن جلوگیری شود.

انواع سرطان زبان

زبان دو قسمت دارد و سرطان در هر دو بخش آن قابل ایجاد است:

  • قسمت جلویی زبان، بخشی است که شما می‌توانید ببینید و سرطانی که در این بخش به وجود می‌آید، در دسته سرطان دهان قرار می‌گیرد.
  • بخش پشتی زبان، پایه زبان است و بسیار نزدیک به گلو است. سرطانی که در این بخش از زبان شکل بگیرد را در دسته سرطان اوروفارنکس قرار می‌دهیم.

سرطان‌های یک سوم پشتی زبان، سیر بیماری و درمان متفاوتی دارند. در این صفحه در مورد سرطان زبان در یک سوم جلویی آن صحبت می‌کنیم. پزشکان سرطان بخش خلفی دهان را در کنار حلق پشت دهان، در دسته کانسرهای «حلق دهانی» (اوروفارنکس) قرار می‌دهند.

سرطان زبان، جلویی، قدامی

به غیر از تقسیم‌بندی بر اساس مکان، کانسر زبان را می‌توان از نظر سلولی نیز تقسیم کرد. از لحاظ سلولی شایع‌ترین نوع سرطان زبان، «کارسینوم سلول‌های سنگفرشی» (SCC) است. سلول‌های سنگفرشی (اسکواموس squamous) سلول‌های نازک و مسطحی هستند که در کنار هم ظاهری شبیه فلس ماهی دارند؛ این سلول‌ها سطح پوست و لایه داخلی مجاری هوایی و گوارشی را می‌پوشانند. سرطان زبان معمولا از این سلول‌ها شروع می‌شود.

علت و عوامل خطرساز سرطان زبان

پزشکان هنوز علت سرطان زبان را به طور دقیق نمی‌دانند. اما عوامل خطرسازی شناسایی شده‌اند که احتمال ابتلای افراد به سرطان زبان را افزایش می‌دهند.

اصلی‌ترین عوامل خطر سرطان زبان عبارت است از:

  • کشیدن سیگار یا جویدن تنباکو
  • نوشیدن میزان زیادی الکل

اگر شما هم مصرف الکل داشته باشید و هم سیگار بکشید، در خطر بیشتری برای ابتلا به سرطان زبان قرار می‌گیرید.

اینکه شما در معرض عوامل خطر باشید، به این معنی نیست که حتما مبتلا به سرطان زبان می‌شوید. همچنین اینکه هیچ کدام از عوامل خطرساز را نداشته باشید، به این معنی نیست که به سرطان زبان مبتلا نخواهید شد. این عوامل، «احتمال» ابتلا را افزایش می‌دهند.

سیگار، علت سرطان زبان

پیشگیری از سرطان زبان

با رعایت نکات زیر می‌توانید احتمال ابتلای خود به سرطان زبان را کم کنید:

  1.  دوری از تنباکو و سیگار
  2.  دوری از مصرف الکل
  3.  مراجعه مرتب به دندان‌پزشک
  4.  دریافت واکسن HPV

مهمترین علائم سرطان زبان

علائم سرطان زبان با توجه به محل سرطان و اینکه در قسمت جلویی یا عقب زبان باشد، متفاوت هستند. این علائم ممکن است شامل موارد زیر بشوند:

  • نقطه یا زخمی روی زبان که بهبود نمی‌یابد
  • تکه سفید یا قرمزی روی زبان که از بین نمی‌رود
  • خونریزی بدون دلیل از زبان
  • درد یا دشواری هنگام حرکت دادن زبان یا فک
  • درد یا دشواری هنگام بلعیدن
  • حس شی غریبه یا دردی به سمت پشت زبان و دهان
  • توده‌ای در گردن که بیش از سه هفته است که به وجود آمده است.
نشانه ها و علائم سرطان زبان

 

تشخیص سرطان زبان

معمولا تشخیص سرطان زبان شما با مراجعه به پزشک عمومی یا دندانپزشکتان شروع می‌شود. این افراد زبان و دهان شما را به دقت معاینه می‌کنند واگر نشانه‌ها و علائم مشکوک به سرطان زبان را مشاهده کنند شما را به یک متخصص ارجاع می‌دهند.

پزشک متخصص از شما سوال‌هایی درباره علائم و سلامت عمومی‌تان می‌پرسد و زبانتان را معاینه می‌کند و گردنتان را برای پیدا کردن توده لمس می‌کند؛ توده در گردن ممکن است به دلیل گره‌های لنفاوی متورم به وجود آمده باشد، اما ممکن است به دلیل سایر مشکلات سلامتی هم به وجود بیاید.

علائم اولیه سرطان تیروئید کدامند؟

تشخیص سرطان زبان

برای کامل شدن اقدامات تشخیصی، پزشک متخصص ممکن است اقدامات زیر را برای شما انجام دهد (یا درخواست کند):

  • آندوسکوپی بینی: برای نگاه کردن به داخل بینی و گلوی شما
  • بیوپسی یا نمونه برداری: پزشک شما، نمونه‌هایی از سلول‌ها یا بافت‌های ناحیه‌ی غیرعادی خارج می‌کند و آن‌ها را به آزمایشگاه پاتولوژی ارسال می‌کند. پاتولوژیست (آسیب شناس) زیر میکروسکوپ به سلول‌ها نگاه می‌کند و سلول‌ها را از نظر سرطانی بودن بررسی می‌کند.

سایر آزمایش‌هایی که برای بررسی و تشخیص سرطان زبان انجام می‌شود عبارتند از موارد زیر:

  • سی تی اسکن
  • ام آر آی
  • سونوگرافی گردن
  • پت اسکن

چه زمانی برای تشخیص سرطان زبان به پزشک مراجعه کنیم؟

اگر علائم و نشانه‌های شما بیشتر از ۲ هفته پایدار باشند بهتر است به پزشک یا دندان‌پزشکتان مراجعه کنید. احتمالا پزشکتان ابتدا به دنبال علل رایج‌تر این علائم می‌گردد، برای مثال عفونت.

مرحله بندی سرطان زبان و درجه بندی آن

نتایج آزمایش‌ها و تصویربرداری‌های شما به پزشکتان کمک می‌کند که اطلاعات بیشتری درباره اندازه و موقعیت سرطان‌تان و اینکه پخش شده یا نه داشته باشد. به این کار مرحله بندی سرطان می‌گوییم.

پزشکان با توجه به شیوه ظاهری سلول‌های سرطانی در زیر میکروسکوپ تصمیم می‌گیرند که درجه (گرید) سرطان چیست. درجه بندی سرطان به ما یک دورنگاه از سرعت رشد و پخش شدن سرطان می‌دهد.

مرحله عمدتا بر اساس تصویربرداری‌ها و درجه بر اساس ظاهر سلول زیر میکروسکوپ تعیین می‌شود.

مرحله بندی سرطان زبان، تصویربرداری، سی تی اسکن، ام آر آی
تصویربرداری با سی تی اسکن، ام آر آی و یا پت اسکن، مرحله سرطان زبان را تعیین می‌کند

دانستن مرحله و درجه سرطانتان به پزشکان کمک می‌کند تا درباره درمان شما بهترین تصمیم را بگیرند.

طول عمر بیماران سرطان زبان

طول عمر بیماران سرطان زبان در مراحل و افراد مختلف، متفاوت است و به عوامل مختلفی بستگی دارد. با در نظر گرفتن مجموع بیماران و مراحل، طول عمر بیماران به صورت زیر خواهد بود:

  • حدود ۸۰ درصد از بیماران به مدت یک سال یا بیشتر بعد از تشخیص دادن بیمار‌یشان زنده می‌مانند
  • ۶۰ درصد از بیماران به مدت پنج سال یا بیشتر زنده می‌مانند.
  • ۵۰ درصد از بیماران به مدت ۱۰ سال یا بیشتر زنده می‌مانند.
جراحی، طول عمر بیماران سرطان زبان

درمان سرطان زبان

تیمی از افراد متخصص درباره بهترین درمان برای شما تصمیم گیری می‌کنند؛ به این تیم، تیم چند-رشته‌ای یا چند-تخصصی می‌گوییم.

ممکن است برای یک بیمار، چندین گزینه درمانی مختلف یا ترتیب مختلف درمان‌ها امکان‌پذیر باشد. در این صورت پزشک شما این انواع مختلف و مزایا و معایب هر یک را به شما توضیح خواهد داد و شما را در تصمیم‌گیری شریک خواهد کرد (shared decision making).

انواع درمان سرطان زبان

  • جراحی: از این درمان برای برداشتن بخشی از زبان یا گره‌های لنفاوی گردن استفاده می‌شود.
  • رادیوتراپی: در این درمان از اشعه‌هایی با انرژی بالا برای نابود کردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود. از این درمان به تنهایی یا همراه با شیمی درمانی استفاده می‌شود و که در صورت ترکیب با شیمی درمانی به آن «کمورادیوتراپی» می‌گوییم (ترکیب کموتراپی و رادیوتراپی).
  • شیمی درمانی: در این درمان از داروهای ضد سرطان برای نابود کردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌کنیم.
  • تارگت تراپی: در این درمان داروها با هدف قرار دادن چیزی درون سلول سرطانی یا اطراف آن که به رشد و زنده ماندن سلول سرطانی کمک می‌کند، عمل می‌کنند. در فارسی به آن درمان «هدفمند» می‌گوییم.
  • ایمونوتراپی: این درمان که نوعی تارگت تراپی محسوب می‌شود، با تقویت سیستم ایمنی به مبارزه آن با سرطان کمک می‌کند.

درمان کنسر زبان معمولا با جراحی شروع می‌شود و بعد از آن در صورت نیاز رادیوتراپی (با یا بدون شیمی درمانی) انجام می‌شود. در موارد پخش شده (متاستاتیک) درمان دارویی با شیمی درمانی، تارگت تراپی و ایمونوتراپی ارجح است.

پرتو درمانی چیست؟

بعد از درمان سرطان زبان

بعد از پایان درمانتان جلسه‌هایی برای پیگیری بیماری‌تان خواهید داشت. این ملاقات‌ها ممکن است تا چند سال طول بکشند. ممکن است ملاقات‌های منظمی با گفتاردرمان‌گر، کارشناس تغذیه و دندان‌ پزشک هم داشته باشید.

پیگیری پس از درمان سرطان

اگر مابین جلسه‌های ویزیت با پزشکتان متوجه علائمی شدید سریعا به پزشکتان اطلاع دهید.

زندگی جنسی و باروری در سرطان دهان

سرطان‌های سر و گردن و درمان‌های آن گاهی می‌توانند روی زندگی جنسی و باروری شما تاثیر بگذارند. اگر شما نگران این مورد هستید، قبل از شروع کردن درمانتان با پزشک در این مورد صحبت کنید.

برخی از عوارض جانبی که طی درمانتان به وجود می‌آیند ممکن است بعد از ماه‌ها بهتر شوند یا دائمی شوند. سایر عوارض جانبی ممکن است سال‌ها بعد از پایان درمان به وجود بیایند که به آن‌ها عوارض جانبی تاخیری می‌گوییم.

بهبودی و بازیابی

حتی اگر شما یک سبک زندگی سالم داشته باشید بهتر است بعد از درمانتان عادت‌های سالم‌تری را به زندگی‌تان اضافه کنید.

تغییرات کوچک در روشی که زندگی می‌کنید همچون خوردن غذاهای سالم و فعال ماندن می‌توانند سلامت شما را بهبود دهند و در بازیابی شما کمک‌کننده باشند.

ممکن است بعد از درمان سر و گردن غذا خوردن دشوار باشد، اما متخصص تغذیه در این زمینه به شما کمک می‌کند.

منابع

Macmillan.org.uk

Mayoclinic.org

Rush.edu

Cancerresearchuk.org

Healthline.com

Uspharmacist.com

متخصص تغذیه در سرطان زبان

سوالات متداول

از کجا بفهمیم سرطان زبان داریم؟

رایج‌ترین علامت سرطان زبان، زخمی روی زبان است که از بین نمی‌رود یا به راحتی خونریزی می‌کند. همچنین ممکن است شما علامتی مثل درد در دها یا زبانتان داشته باشید. اگر شما این علائم یا سایر علائم سرطان زبان را دارید با مراجعه به پزشک و انجام آزمایش‌های تشخیصی می‌توانید از این نظر مطمئن شوید.

آیا سرطان زبان کشنده است؟

در صورتی که سرطان زبان زود تشخیص داده شود، پاسخ بسیار خوبی به درمان می‌دهد. اما در صورتی که دیرتر تشخیص داده شده یا درمان شود، ممکن است منجر به مرگ بیمار بشود و یکی از خطرناک‌ترین انواع سرطان‌های دهان است.

آیا سرطان زبان قابل درمان است؟

سرطان زبان مخصوصا در مراحل اولیه آن قابل درمان و علاج است. در این بیماری، شناسایی و مراجعه زودرس به پزشک متخصص و درمان درست اهمیت فراوانی دارد.

درمان سرطان زبان چگونه است؟

در بیماری‌ای که فقط در زبان و یا غدد لنفاوی گردن وجود دارد، در صورت امکان انجام جراحی توصیه می‌شود. در صورت نیاز بعد از جراحی، پرتو درمانی با یا بدون شیمی درمانی انجام خواهد شد.

profile
نویسنده :

دکتر بــرنا فــرازمـند

متخصص رادیوتراپی و انکولوژی

«تصمیم‌گیری آگاهانه» حق اساسی هر فرد است. ما در سایت drfarazmand.com با ارائه دقیق‌ترین و به‌روز‌ترین اطلاعات در مورد انواع سرطان و پاسخ به سوالات شما، کمک می‌کنیم بهترین انتخاب‌ها را داشته باشید

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *