سرطان خون یا لوکمی که لوسمی نیز تلفظ می‌شود، سرطان در سلول‌های اولیه‌ی تشکیل دهنده‌ی خون است. فردی که مبتلا به سرطان خون است، در بدنش سلول‌های خونی غیرطبیعی ساخته می‌شود و این سلول‌ها رفتار متفاوتی با سلول‌های طبیعی بدن دارند. در اغلب موارد لوسمی، سرطان گلبول‌های سفید خون است اما بعضی از لوسمی‌ها، اجزای دیگر خون را درگیر می‌کنند.

انواع مختلفی از لوسمی وجود دارد که هرکدام از آن‌ها گزینه‌های درمان و پیش‌آگهی متفاوتی دارند. انواع لوکمی‌ها را بر اساس موارد زیر طبقه بندی می‌کنیم:

• حاد بودن (پیشرفت سریع) یا مزمن بودن (پیشرفت کند) بیماری
• نوع سلول‌های خونی درگیر شده در بیماری

توجه کنید که اصطلاح کلی blood cancer یا سرطان خون (یا hematologic cancers)، شامل سه نوع «لوسمی» و «لنفوم» و «میلوم» می‌شود. با این حال چون در ایران معمولا عبارت «سرطان خون» برای لوسمی به کار می‌رود، در این متن هم هر بار از لغت سرطان خون استفاده شده، منظور لوسمی است. در انتهای متن درباره دو نوع دیگر سرطان‌های خونی مختصری توضیح داده‌ایم.

انواع سرطان خونی (لوکمی)

لوکمی بر اساس حاد یا مزمن بودن و بر اساس نوع سلول‌های درگیر (میلوئیدی یا لنفوسیتی) به چهار نوع تقسیم می‌شود:

لوسمی میلوئیدی حاد (AML)

این نوع از لوسمی، روی سلول‌های رده‌ی میلوئید اثر می‌گذارد و می‌تواند به سرعت علائم را بروز دهد و معمولا باید سریعا بعد از تشخیصش، درمان را شروع کرد.

لوسمی لنفوبلاستیک حاد (ALL)

این نوع از لوسمی، روی سلول‌های رده لنفوئیدی اثر می‌گذارد. خیلی سریع باعث علائم می‌شود و معمولا لازم است که بعد از تشخیص، سریعا اقدام به درمان شود.

لوسمی میلوئیدی مزمن (CML)

این نوع از لوسمی، نوع نادری از سرطان گلبول‌های سفید است و معمولا به آرامی پیشرفت می‌کند. در بیشتر افراد می‌توان آن را به خوبی کنترل کرد و این افراد می‌توانند طول عمر طبیعی داشته باشند.

لوسمی لنفوسیتی مزمن (CLL)

این نوع از لوسمی، رایج‌ترین فرم لوسمی است و روی  لنفوسیت‌ها‌، اثر می‌گذارد. این نوع سرطان خون به آرامی گسترش می‌یابد و اغلب در مراحل اولیه، علائمی نشان نمی‌دهد.

علائم و نشانه‌های سرطان خون چیست؟

در لیست زیر دسته‌ای از علائم سرطان خون را نام برده‌ایم. اگر علائم زیر را دارید به پزشک مراجعه کنید:

• خستگی و ضعفی که با استراحت بهتر نمی‌شود
• احساس کلی ناراحتی یا بیماری (کسالت)
• از دست دادن اشتها
• کاهش وزن
• تب
• تنگی نفس
• رنگ پریدگی
• تند بودن ضربان قلب (تپش قلب)
• ضعف
• سرگیجه
• کبودی آسان
• خونریزی‌های مکرر یا شدید بینی
• خونریزی لثه
• خونریزی در وسط سیکل قاعدگی یا قاعدگی شدید
• لکه‌های ریز، صاف و قرمز ناشی از خونریزی در زیر سطح پوست (پِتِشی)

• عفونت‌های مکرر در ریه‌ها، مجاری ادراری یا لثه‌ها و یا اطراف مقعد
• تبخال‌های مکرر
• استفراغ
• سردرد
• گلو درد
• تعریق شبانه
• درد استخوان یا مفصل
• بزرگ شدن غدد لنفاوی در گردن، زیر بغل، کشاله ران یا بالای استخوان ترقوه
• ناراحتی شکم یا احساس پری در شکم
• مشکلات بینایی
• زخم شدن چشم
• ورم کردن بیضه‌ها
• کلروما- مجموعه‌ای از سلول‌های سرطانی یا بلاست‌ها در زیر پوست یا در سایر قسمت‌های بدن
• لوسمی کوتیس – زخم یا لکه‌هایی با هر اندازه‌ای ظاهر می‌شود و معمولاً صورتی یا خرمایی هستند.
• واسکولیت لکوسیتوکلاستیک – وضعیتی شبیه به یک واکنش آلرژیک روی پوست که معمولاً باعث ایجاد زخم در دست‌ها و پاها می‌شود.
• سندرم سوییت یا درماتوز نوتروفیل تب‌دار حاد – این سندرم باعث تب و زخم‌های دردناکی می‌شود که ممکن است در هر جایی از بدن ظاهر شوند.

یادمان باشد که سایر بیماری‌ها نیز می‌توانند علائمی مشابه سرطان خون داشته باشند.

علائم CML

ممکن است CML علامت قابل توجهی ایجاد نکند. البته در صورتی که بیمار علامتدار شود، علامت معمولا موارد زیر است:

• کاهش وزن ناخواسته
• خستگی
• تعریق شبانه
• تب
• درد یا پری زیر دنده چپ

علائم و نشانه‌های سرطان خون در سنین مختلف

همانطور که می‌دانیم ۴ نوع مختلف لوکمی وجود دارد. در سنین مختلف انواع خاصی از لوکمی شایع‌تر است. بنابراین علائم شایع در سنین مختلف می‌تواند کمی متفاوت باشد.

علائم لوکمی در کودکی (زیر ۱۶ سال)

شایع‌ترین لوکمی در این طیف سنی، ALL است. بنابراین شایع‌ترین علائم عبارتند از:

• شکم درد
• خستگی
• کبود شدگی یا خونریزی
• عفونت مکرر
• درد مفصل یا استخوان
• تب

سن ۱۶ تا ۲۴ سال

شایع‌ترین سرطان خون در این سنین نیز ALL است .شایع‌ترین علائم عبارتند از:

• خستگی
• کبود شدگی یا خونریزی
• سردرد
• احساس ضعف یا تنگی نفس
• تب
• درد مفصل یا استخوان

سن ۲۵ تا ۴۹ سال

شایع‌ترین لوکمی در این طیف سنی، AML است. بنابراین شایع‌ترین علائم عبارتند از:

• خستگی
• کبود شدگی یا خونریزی
• عفونت مکرر
• احساس ضعف یا تنگی نفس
• تب
• درد مفصل یا استخوان

سنین ۵۰ تا ۶۴ سال

شایع‌ترین سرطان خون در این سنین، AML و CLL است. شایع‌ترین علائم عبارتند از:

• خستگی
• کبود شدگی یا خونریزی
• عفونت مکرر
• خستگی یا تنگی نفس
• تب
• درد مفصل یا استخوان

سنین ۶۵ سال به بالا

شایع‌ترین لوکمی در این سنین CLL است. بنابراین علائم شایع عبارت است از:

• خستگی
• کبود شدگی یا خونریزی
• تورم غدد لنفاوی
• احساس ضعف یا تنگی نفس
• تب
• کاهش وزن

طبقه بندی سرطان های خون

هر کدام از چهار نوع لوسمی، انواع مختلفی دارند که نشاندهنده نوع یا مرحله متفاوت آن‌ها است.

لوکمی ها ایجاد تومور توپر نمی‌کنند و بسیاری از آن‌ها کل مغز استخوان بدن را درگیر می‌کنند. بنابراین مرحله بندی و درجه بندی آن‌ها مشابه انواع سرطان‌ها نیست.

انواع ALL

ALL را بر اساس نتایج آزمایشگاهی و سن بیمار به چند دسته تقسیم می‌کنیم.

دو روش کلی طبقه بندی انواع ALL وجود دارد:

1. روش FAB که در دهه ۱۹۷۰، ALL را به سه دسته L1 و L2 و L3 تقسیم کرد.
2. روش WHO (سازمان بهداشت جهانی) که ALL را بر اساس نوع سلول اولیه به دو دسته کلی سلول B و سلول T تقسیم می‌کند.

انواع AML

AML را نیز بر اساس نتایج آزمایشگاهی و سن بیمار به چند دسته تقسیم می‌کنیم.

تقسیم بندی AML هم به دو روش کلی انجام می‌شود:

1. روش FAB که AML را به دسته‌های M0 تا M7 تقسیم می‌کند.
2. روش WHO (سازمان بهداشت جهانی) که AML را بر اساس اختلالات ژنتیکی و بعضی عوامل دیگر تقسیم‌بندی می‌کند.

مرحله بندی CLL

مرحله بندی CLL بر اساس نتایج آزمایشگاهی و تصویربرداری است.

دو روش کلی برای تعیین مرحله CLL وجود دارد

• سیستم Rai: عمدتا در آمریکا از آن استفاده می‌شود. در این سیستم، CLL را به مراحل ۰ تا ۴ تقسیم می‌کنند. مرحله ۰ خطر پایین، مرحله ۱ و ۲ خطر متوسط و مرحله ۳ و ۴ خطر بالا دارند.
• سیستم Binet: عمدتا در اروپا از آن استفاده می‌شود. در این سیستم، CLL را به سه مرحله A و B و C تقسیم می‌کنند.

مرحله بندی CML

آینده بیمار مبتلا به CML به فاز بیماری و میزان سلول‌های خاصی به نام بلاست در مغز استخوان و نیز به سن، شمارش گلبول‌های خونی و بزرگ شدن طحال بستگی دارد.

CML را به طور کلی به سه فاز یا مرحله تقسیم می‌کنیم:

1. فاز مزمن: در این فاز، بیمار کمتر از ۱۰ درصد بلاست در خون یا مغز استخوان دارد.
2. فاز تسریع شده: در این فاز میزان بلاست افزایش پیدا می‌کند. میزان بعضی دیگر گلبول‌های خونی نیز ممکن است تغییر کند و تغییرات جدید کروموزومی رویت شود. ممکن است علائم تب، کاهش اشتها و کاهش وزن شروع شود.
3. فاز بلاست (یا فاز حاد): میزان بلاست در این فاز از ۲۰ درصد بیشتر می‌شود. تجمعات بزرگ بلاست در مغز استخوان رویت می‌شود. بیمارن معمولا تب، کاهش اشتها و کاهش وزن دارند.

علت و دلایل ابتلا به سرطان خون چیست؟

دلیل دقیقی برای سرطان خون شناخته نشده، اما عوامل خطر خاصی ممکن است احتمال ابتلا به سرطان خون را افزایش دهند.

لوسمی یا سرطان خون وقتی رخ می‌دهد که ژن لکوسیت‌ها یا گلبول‌های سفید خون، جهش و تغییر پیدا کند و این امر مانع رشد و تقسیم آن‌ها شود. در بعضی موارد، این سلول‌های تغییر یافته از سیستم ایمنی خارج شده و به صورت غیر قابل کنترلی رشد می‌کنند و به سلول‌های سالم در جریان خون فشار می‌آورند.

که ممکن است فرد هیچ وقت متوجه نشود که چطور مبتلا به سرطان خون شده‌، اما ما می‌دانیم که بعضی عوامل خطر یا ریسک فاکتور‌ها با این بیماری در ارتباط هستند.

عامل خطر یا ریسک فاکتور چیست؟

عامل خطر، هر چیزی است که احتمال ابتلای فرد به بیماری خاصی را افزایش می‌دهد. عامل خطر می‌تواند یک رفتار، یک ماده یا یک شرایط و بیماری باشد؛ برای مثال می‌گوییم “جنسیت” از عوامل خطر ابتلا به سرطان خون است و “مرد بودن” احتمال ابتلای شما به سرطان خون را افزایش می‌دهد.

علت بیشتر سرطان‌ها مواجهه با عامل خطر است؛ اما گاهی سرطان در افرادی که هیچ مواجهه‌ای با عوامل خطر نداشته‌اند هم رخ می‌دهد.

انواع مختلف سرطان خون، عوامل خطر متفاوتی دارند و یک عامل خطر، احتمال ابتلا به همه انواع سرطان خون را زیاد نمی‌کند! در ادامه لیستی از مهمترین و شایع‌ترین علل ایجاد سرطان خون را ذکر کرده ایم.

علت سرطان خون از نوع لوسمی میلوئیدی حاد (AML)

علت ابتلا به لوسمی میلوئیدی حاد (AML) شناخته شده نیست؛ اما محققان علمی دائما در تلاش‌اند تا درباره‌ی این موضوع اطلاعات بیشتری کسب کنند. همچون سایر سرطان‌ها، لوسمی میلوئیدی حاد هم عفونی نیست و به دیگر افراد منتقل نمی‌شود.

عواملی وجود دارد که احتمال ابتلای شما به لوسمی میلوئیدی حاد را افزایش می‌دهند. اینکه شما یک یا تعداد بیشتری از این عوامل را تجربه کنید، به این معنی نیست که حتما به لوسمی میلوئیدی حاد مبتلا خواهید شد! و حتی افرادی که هیچ کدام از این عوامل خطر را تجربه نکرده باشند هم می‌توانند مبتلا به لوسمی میلوئیدی حاد شوند.

عوامل خطر ابتلا به لوسمی میلوئیدی حاد شامل موارد زیر می‌شود:

• سن: لوسمی میلوئیدی حاد بیشتر در افراد بالای ۶۰ سال شایع است.
• اشعه: تماس با مقادیر زیاد اشعه، احتمال ابتلا به لوسمی میلوئیدی حاد را افزایش می‌دهد. برای مثال بعد از یک حادثه هسته‌ای، مقادیر بالای اشعه در محیط وجود خواهد داشت.

رادون یک گاز رادیواکتیو طبیعی است، اما تحقیقات نشان داده‌اند که خطر ابتلای فرد در تماس با رادون به لوسمی میلوئیدی حاد، افزایش چشم‌گیری ندارد.

• تماس با مواد شیمیایی: به ندرت، ابتلا به لوسمی میلوئیدی حاد در افرادی که طی سال‌ها با مواد شیمیایی خاصی در تماس بوده‌اند، رخ می‌دهد. این افراد شامل کسانی می‌شوند که مشاغلی مربوط به بنزن و سایر حلال‌ها دارند.
• سیگار : کشیدن سیگار احتمال ابتلای فرد به لوسمی میلوئیدی حاد را افزایش می‌دهد. محققان احتمال می‌دهند علت این اتفاق، بنزن موجود در دود سیگار باشد.

• شیمی درمانی و پرتو درمانی: افرادی که انواع خاصی از شیمی درمانی یا پرتو درمانی را انجام می‌دهند، به ندرت، چند سال بعد از درمان، مبتلا به لوسمی میلوئیدی حاد می‌شوند. به این نوع از سرطان خون، سرطان خون ثانویه یا لوسمی میلوئیدی حاد مربوط به درمان می‌گوییم.
• بیماری‌های خونی: افراد مبتلا به نوع خاصی از بیماری‌های خون از جمله میلودیسپلازی یا اختلالات میلوپرولیفراتیو، در خطر بیشتری از ابتلا به لوسمی میلوئیدی حاد قرار دارند.
• شرایط ژنتیکی: افرادی که شرایط ژنتیکی خاصی دارند، در خطر ابتلا به لوسمی میلوئیدی حاد قرار دارند. برای مثال افراد مبتلا به سندرم داون یا آنمی فانکونی.
• تاریخچه خانوادگی: گاهی لوسمی میلوئیدی حاد یا سایر سرطان‌های خون، چندین فرد را در یک خانواده درگیر می‌کنند. اگر شما نگران سرطان خون در خانواده خود هستید، با پزشک عمومی یا متخصص خود صحبت کنید.

علت سرطان خون نوع لوسمی لنفوئیدی حاد (ALL)

علت دقیقی برای ابتلا به لوسمی لنفوئیدی حاد وجود ندارد. اما محققان دائما در تلاشند تا اطلاعات بیشتری در این زمینه بیابند. همچون سایر سرطان‌ها، لوسمی لنفوئیدی حاد نیز عفونی نیست و به سایر افراد منتقل نمی‌شود.

افراد مبتلا به مشکلات ژنتیکی خاص، مثل افراد مبتلا به سندرم داون یا افراد مبتلا به آنمی فانکونی، در خطر ابتلا به لوسمی لنفوئیدی حاد قرار دارند.

ممکن است بعضی افراد با  تغییری ژنتیکی متولد شوند که احتمال ابتلای آن‌ها به لوسمی لنفوئیدی حاد را افزایش دهد؛ برای فهمیدن کامل این قضیه، تحقیقات بیشتری لازم است.

علت سرطان خون نوع لوسمی لنفوئیدی مزمن (CLL)

ما نمی‌دانیم علت ابتلا به لوسمی لنفوئیدی مزمن یا CLL چیست، اما در حال حاضر محققان در این زمینه تحقیقات انجام می‌دهند. عوامل خطر مشخصی در افزایش احتمال ابتلا به لوسمی لنفوئیدی مزمن نقش دارند و این عوامل شامل موارد زیر می‌شوند:

• سن: خطر ابتلا به لوسمی لنفوئیدی مزمن با زیاد شدن سن فرد، افزایش می‌یابد. بیشتر افراد مبتلا به لوسمی لنفوئیدی مزمن بالای ۶۰ سال سن دارند و افراد زیر ۴۰ سال به ندرت مبتلا به این بیماری می‌شوند.
• جنسیت: لوسمی لنفوئیدی مزمن در زنان شایع‌تر است.

• سابقه خانوادگی: بیشتر افراد مبتلا به لوسمی لنفوئیدی مزمن هیچ سابقه خانوادگی از این بیماری ندارد اما مطالعات نشان داده که اگر فردی نزدیک به شما (پدر،مادر، خواهر یا برادر، فرزند) مبتلا به این بیماری باشند، احتمال ابتلای شما نیز افزایش خواهد یافت. اگر فردی در خانواده‌تان مبتلا به لوسمی لنفوئیدی مزمن است، مهم است که پزشک متخصص خود را آگاه کنید. البته بیشتر افرادی که در خانواده‌شان فرد مبتلا به CLL دارند، علائمی از این بیماری را نشان نخواهند داد.
• قومیت: قومیت افراد در ابتلای آن‌ها به این بیماری نقش دارد؛ برای مثال لوسمی لنفوئیدی مزمن در بین افراد اروپایی اصلا شایع نیست.

علت سرطان خون نوع لوسمی میلوئیدی مزمن(CML)

علت ابتلای افراد به لوسمی میلوئیدی مزمن واضح نیست اما این سرطان به سیگار کشیدن، رژیم غذایی یا تماس با مواد شیمیایی مرتبط نیست. لوسمی میلوئیدی مزمن، عفونی نیست و به بقیه افراد منتقل نخواهد شد. این بیماری در خانواده هم به سایر افراد منتقل نمی‌شود و تاریخچه خانوادگی جزو عوامل خطر این سرطان خون نیست. عوامل زیر از عوامل خطر ابتلا به لوسمی میلوئیدی مزمن هستند:

• سن: لوسمی میلوئیدی مزمن ممکن است در هر سنی رخ دهد. اما هرچه فرد سن بیشتری داشته باشد، احتمال ابتلایش به لوسمی میلوئیدی مزمن بیشتر می‌شود. بیش از نیمی از افراد مبتلا به لوسمی میلوئیدی مزمن در اروپا، بیش از ۶۵ سال سن دارند.
• جنسیت: احتمال ابتلا به لوسمی میلوئیدی مزمن در مردان، اندکی بیشتر از زنان است.
• تماس با اشعه: تماس با مقادیر زیادی از اشعه، احتمال ابتلا به لوسمی میلوئیدی مزمن را افزایش می‌دهد. برای مثال بعد از یک حادثه هسته‌ای، مقادیر زیادی از اشعه در محیط وجود دارد.

تحقیقات ارتباطی بین عوامل زیر و احتمال ابتلا به لوسمی میلوئیدی مزمن نیافته‌اند:

• زندگی کردن نزدیک یک نیروگاه هسته‌ای
• تماس با میدان‌های الکترومغناطیسی
• زندگی کردن نزدیک کابل‌های برق با ولتاژ زیاد
• رادون خانگی ( گاز رادیواکتیو طبیعی)

چطور از مبتلا شدن به سرطان خون پیشگیری کنیم؟

همانطور که در پاراگراف قبل توضیح دادیم، تعدادی ریسک فاکتور یا عامل خطر وجود دارد که احتمال ابتلای افراد به سرطان خون را افزایش می‌دهد. در کل، راه مستقیم و تایید شده‌ای برای پیشگیری لوسمی وجود ندارد اما می‌توان با کاهش حداکثری عوامل خطر در زندگی روزمره، این خطر را تا جایی که می‌توان کاهش داد.  تعدادی از این عوامل خطر قابل تغییر نیستند، برای مثال جنسیت و سن. اما تعداد از این عوامل خطر را می‌توان حذف کرد یا کاهش داد. عوامل خطری که ریسک لوسمی را افزایش می‌دهند و می‌توان آن‌ها را کنترل کرد:

• آگاهی از آلاینده‌های هوا از جمله بنزن
• عدم انجام رادیوتراپی در صورت عدم ضرورت
• ترک سیگار
• ورزش کردن
• رژیم غذایی سالم
• چک کردن خانه از نظر تشعشعات رادون
• نگه داشتن وزن در محدوده‌ی نرمال

تشخیص سرطان خون

تشخیص سرطان خون در بعضی افراد به این صورت است که با علائمی که سریعا گسترش پیدا کرده، به بیمارستان آمده‌اند. بعضی افراد هم به خاطر این علائم به پزشک عمومی مراجعه می‌کنند. بعد از این مرحله اگر احتمال این وجود داشته باشد که شما مبتلا به لوسمی باشید، با پزشکی متخصص در زمینه‌ی تشخیص و درمان مشکلات خونی ملاقات خواهید کرد. به این پزشک متخصص، هماتولوژیست-انکولوژیست می‌گوییم.

آزمایش‌هایی که منجر به تشخیص لوسمی می‌شوند شامل موارد زیر است:

• آزمایش‌های خون: شما از آزمایش خون برای شمارش انواع مختلف سلول‌های خونی استفاده می‌کنید که به این آزمایش خون، تست شمارش کل سلول‌های خونی (CBC) می‌گویند. از آزمایش خون می‌توان برای پیدا کردن سلول‌های لوکمی هم استفاده کرد.
• آزمایش مغز استخوان: نمونه‌هایی از مغز استخوان شما برای پیدا کردن سلول‌های لوسمی چک می‌شوند.

1.  

طول عمر افراد مبتلا به سرطان خون

حین تخمین طول عمر در افراد مبتلا به این سرطان، رایج‌ترین راه، استفاده از  میزان بقای پنج ساله است. این رقم به درصد افرادی گفته می شود که ۵ سال بعد از تشخیص سرطان همچنان در قید حیات هستند.

میزان بقای پنج ساله‌ی فرد به نوع لوسمی و سن و مرحله‌ی سرطان فرد و نوع درمان فرد، بستگی دارد. سلامت کلی فرد و شرایطش هم در تخمین این میزان بقا موثر هستند. به طور کلی در مورد طول عمر مبتلایان به سرطان خون می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• AML: این نوع از سرطان خون بیشتر در افراد مسن دیده می‌شود اما در هر سنی ممکن است رخ بدهد. بیشتر مرگ این افراد در سن ۶۵ تا ۸۴ سالگی رخ می‌دهد. میزان بقای نسبی ۵ ساله در این افراد، حدودا ۳۰٪ است.
• ALL: این نوع از سرطان خون بیشتر در جوانان زیر ۲۰ سال دیده می‌شود. متوسط عمر کسانی که در اثر این بیماری فوت می‌شوند، ۵۸ سال است.  میزان بقای نسبی ۵ ساله در این افراد، حدودا ۷۰٪ است.
• CLL: این نوع از سرطان خون بیشتر افراد بالای ۵۰ سال را درگیر می‌کند. میزان بقای نسبی ۵ ساله در این افراد، حدودا ۸۷٪ است.
• CML: بیشتر در افراد بالای ۵۵ سال اتفاق می‌افتد. میزان بقای نسبی ۵ ساله در این افراد، حدود ۷۱٪ است.

درمان سرطان خون

تیمی از افراد متخصص، درباره‌ی بهترین درمان ممکن برای شما با یکدیگر بحث می‌کنند و به این تیم یک «گروه چندتخصصی» (MDT) می‌گوییم.

درمانی که شما دریافت می‌کنید بر اساس نوع لوسمی که مبتلا هستید انتخاب می‌شود. گزینه‌های درمان شامل شیمی درمانی و استروئیدها و تارگت تراپی و پیوند مغزاستخوان می‌شود. ممکن است شما ترکیبی از درمان‌ها را دریافت کنید.

پرستار یا پزشک متخصصتان درباره‌ی تفاوت‌ درمان‌های مختلف و عوارض جانبی‌شان برای شما توضیحاتی می‌دهند و همچنین درباره‌ی اینکه حین انتخاب نوع درمان، چه چیزهایی را در نظر بگیرید هم صحبت خواهند کرد.

اگر شما مبتلا به لوکمی حاد هستید، احتمالا لازم است که هرچه سریع‌تر درمانتان را آغاز کنید و در بیمارستان بستری شوید. این یعنی هربار حدود چند هفته در بیمارستان بمانید. اما اگر به لوسمی مزمن مبتلا شدید، معمولا می‌توانید به صورت سرپایی درمان شوید و احتمالا لازم نیست سریعا درمان را شروع کنید.

چند گزینه‌ی درمانی در لوسمی:

• شیمی درمانی: شیمی درمانی درمان اصلی بسیاری از انواع سرطان خون است
• پیوند سلول‌های بنیادی: یکی از گزینه‌های درمان در بسیار از افراد زیر ۵۵ سال، پیوند سلول های بنیادی است.
• پرتودرمانی: اغلب از پرتودرمانی برای جلوگیری از گسترش لوسمی به سیستم عصبی مرکزی (CNS) یا درمان سرطان خونی که به سیستم عصبی مرکزی گسترش یافته است، استفاده می کنیم. همچنین برای آماده سازی مغز استخوان برای پیوند سلول های بنیادی هم از رادیوتراپی استفاده می‌شود
• تارگت تراپی: برای درمان برخی از انواع لوسمی، از تارگت تراپی استفاده می‌کنیم.

برای بعضی از افراد که مبتلا به CLL یا لوسمی لنفوسیتی مزمن هستند، یکی از گزینه‌های درمانی، فقط زیر نظر داشتن و مراقبت کردن است.

از درمان حمایتی نیز برای مدیریت عوارض جانبی مورد انتظار از لوسمی و درمان های لوسمی استفاده می‌کنیم.

بعد از درمان سرطان خون

اینکه بعد از درمان لوسمی شما چه اتفاقی می‌افتد بستگی به نوع لوکمی و درمانی که شما داشتید، دارد.

انواع دیگر سرطان های خونی

همانطور که در ابتدای متن گفته شد، وقتی صحبت از سرطان‌های خونی (blood cancers) یا هماتولوژیک (hematologic) می‌شود، منظور سه دسته کلی بیماری است: لوسمی، میلوم و لنفوم. در اینجا مختصرا درباره دو نوع دیگر سرطان‌های خونی توضیح می‌دهیم.

میلوما (Myeloma)

میلوما یا میلوم نوعی از سرطان خون است که از سلول‌های پلاسمایی ایجاد می‌شود. سلول‌های پلاسما، نوعی از گلبول‌های سفید هستند که در مغز استخوان ساخته شده‌اند.

وقتی فردی مبتلا به میلوما می‌شود، سلول پلاسما، میزان زیادی سلول غیرطبیعی تولید می‌کند که سلول‌های میلوما نام دارند. این میلوماها، مغز استخوان را پر می‌کنند و این کار مغزاستخوان یعنی ساختن میزان کافی سلول نرمال را سخت می‌کند و باعث به وجود آمدن علائم میلوم می‌شود.

سلول‌های میلوما روی مغز استخوان و استخوان‌های نقاط مختلف بدن اثر می‌کنند و به همین دلیل گاهی ” مالتیپل میلوما ” یا «میلوم متعدد» هم خوانده می‌شود. این بیماری باعث درد استخوان و نازک شدن استخوان و گاهی شکستگی استخوان(ترک استخوان) می‌شود. میلوما روی کلیه هم اثر می‌گذارد.

سلول‌های پلاسمایی می‌توانند ایمونوگلوبین یا آنتی بادی بسارند و در مبارزه علیه ویروس یا باکتری در بدن همکاری می‌کنند؛ اما سلول‌های میلوما ایمونوگلوبین غیرطبیعی به نام پاراپروتئین می‌سازند که نمی‌تواند با التهابات مقابله کند و همچنین به دلیل اینکه در کل، ایمونوگلوبین طبیعی بدن کم می‌شود، مقابله با عفونت‌ها برای بدن سخت‌تر می‌شود.

لنفوم (lymphoma)

 

لنفوم، سرطان سیستم لنفاوی است. دو نوع اصلی لنفوم وجود دارد که از راه‌های مختلفی گسترش پیدا می‌کنند و درمانشان هم متفاوت است. این دو نوع لنفوم هوچکین و غیرهوچکین هستند. پزشک شما ممکن است سلول‌های لنفومی شما را برای آزمایش کردن بگیرد. اگر نمونه‌ی آزمایش شما شامل نوعی سلول به نام سلول ریداشتنبرگ باشد این لنفوم معمولا از نوع غیرهوچکینی است.

علائم عمده‌ی لنفوم شامل تورم بدون درد در گره‌های لنفاوی گردن و زیربغل و کشاله ران می‌شود.

نتیجه گیری

سرطان خون در سلول‌های اولیه‌ی تشکیل دهنده‌ی خون است. انواع سرطان خون (لوکمی) عبارتند از لوسمی حاد میلوئیدی، لوسمی لنفوبلاستیک حاد، لوسمی لنفوسیتی مزمن، لوسمی میلوئید مزمن و همچنین طبقه بندی سرطان خونی به چهار دسته ALL ،AML ،CLL و CML تقسیم بندی می شود.

 

سوالات متداول

نویسنده :

دکتر بــرنا فــرازمـند

متخصص رادیوتراپی و انکولوژی

«تصمیم‌گیری آگاهانه» حق اساسی هر فرد است. ما در سایت drfarazmand.com با ارائه دقیق‌ترین و به‌روز‌ترین اطلاعات در مورد انواع سرطان و پاسخ به سوالات شما، کمک می‌کنیم بهترین انتخاب‌ها را داشته باشید