سرطان خون یا لوسمی، سرطانی است که ناحیه یا عضو خاصی از بدن را تحت تاثیر قرار نمی‌دهد، بلکه خون و مغزاستخوان را درگیر می‌کند. طول عمر بیماران سرطان خون در طی دهه‌های گذشته بهبود قابل توجهی یافته است. درمان همه انواع لوسمی در دهه‌های اخیر پیشرفت کرده ‌است. محققان با توسعه داروهای جدید تارگت تراپی که خیلی موثرند و عوارض زیادی روی سایر قسمت های بدن ندارند ، باعث افزایش نرخ بقا در بیماران سرطان خون شده‌اند.

در کل، تاثیرگذاری درمان و شانس برای بهبودی بیمار، با احتمال بقا تخمین زده می‌شوند. در این مطلب درباره عوامل موثر بر نرخ بقا ، طول عمر بیماران سرطان خون (لوسمی) و اینکه این آمار چگونه به دست آمده، خواهید خواند.

عوامل موثر بر میزان بقای بیماران سرطان خون

عوامل مختلفی مستقیما بر شانس بیمار برای زنده ماندن از سرطان خون تاثیر دارند . عوامل موثر بر میزان بقای بیماران سرطان خون عبارتند از :

• سن
• زمان تشخیص
• پیشرفت و گسترش سرطان
• نوع سرطان خون
• سابقه خانوادگی بیماری های خونی و لوسمی
• میزان آسیب به مغز و استخوان
• قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی ( مانند بنزن و برخی مواد پتروشیمی)
• سابقه انواع خاصی از شیمی درمانی و پرتودرمانی
• جهش های کروموزومی
• پاسخ به درمان
• تعداد سلول های خونی
• استعمال دخانیات

بروز سرطان خون و مرگ و میر ناشی از آن

“بروز سرطان خون” برابر است با موارد جدید بیماران سرطان خون و “مرگ و میر سرطان خون” هم برابر است با تعداد مرگ افراد مبتلا به سرطان خون.

آمار شیوع و مرگ و میر در ایران دقیق نیست. آمار تقریبی مربوط به سال 1399 در ایران به صورت زیر است:

• ۶۱۰۰ مورد جدید سرطان خون یا لوسمی (حدود ۳۷۰۰ مرد و حدود ۲۴۰۰ زن)

• ۳۶۵۰مورد مرگ‌ومیر ناشی از سرطان خون (حدود ۲۸۵۰ مرد و حدود ۱۸۰۰ زن)

نرخ بقا چیست ؟

نرخ بقا، تخمینی است که به بیمار دورنمایی از پیش‌آگهی و سیر بیماری‌اش می‌دهد. در واقع پزشکان برای اشاره به طول عمر بیماران سرطان خون، از «نرخ بقا» استفاده می‌کنند.

نرخ بقای پنج ساله نسبی، رایج‌ترین نوع آمار در این زمینه است. این آمار به بیمار دورنمایی می‌دهد از اینکه سلامتی‌اش طی پنج سال آینده چطور تحت تاثیر قرار می‌گیرد.

نرخ بقای سرطان خون

نرخ بقا در لوسمی، معمولاً بر اساس نوع و زیرگروه‌های این سرطان بیان می‌شود. همچنین علاوه بر عوامل مختلف ، سن بیمار نیز هنگام تشخیص داده شدن بیماری هم در این آمار تاثیر می‌گذارد.

بعضی از انواع لوسمی، بیشتر کودکان را تحت تاثیر قرار می‌دهند، برای مثال لوسمی میلوئدی حاد و لوسمی لنفوئیدی حاد در این دسته قرار می‌گیرند و این دسته از لوسمی‌ها، بعد از پنج سال دوره خاموشی، علاج‌شده (بهبودیافته) تلقی می‌شوند؛ چرا که احتمال عود آن‌ها بعد از این مدت زمان، بعید است.

وقتی که بیمار از نرخ بقای پنج ساله بیماری خود باخبر می‌شود، درصدی به وی اعلام می‌شود. این عدد، نشان‌دهنده درصد افرادی است که با این تشخیص بعد از پنج سال هنوز زنده‌اند.

بر اساس آمار NCI (سازمان ملی سرطان آمریکا)، نرخ بقای پنج ساله برای همه انواع لوسمی، ۶۵ درصد است. آمارهای جدید لوسمی از سال ۲۰۱۹ تغییرات چندانی نداشته‌اند، اما از سال ۲۰۰۹، سالانه آمار مرگ ۲ درصد کاهش یافته ‌است.

حین بررسی آمار طول عمر افراد مبتلا به سرطان خون، این نکته را در نظر بگیرید که این اطلاعات درباره بیمارانی است که سال‌ها پیش درمان شده‌اند و ممکن است با پیشرفت‌های انجام‌شده در تشخیص، مرحله‌بندی و درمان بیماران، این آمار بهبود یافته باشد.

طول عمر بیماران سرطان خون

طول عمر بیماران سرطان خون به طور قطعی و دقیق قابل تعیین نیست و به عوامل نامبرده شده بستگی دارد. نرخ بقای پنج ساله بر اساس نوع لوسمی اعلام می‌شود، اما می‌تواند بر اساس سن بیمار، مرحله سرطان و نوع درمان انجام‌شده، متفاوت باشد. سلامت کلی بیمار و بیماری‌های زمینه‌ای هم در دورنمای کلی بیمار و بیماری موثر هستند. طول عمر بیماران مبتلا به انواع سرطان خون عبارتند از :

۱- طول عمر بیماران مبتلا به لوسمی میلوئیدی حاد (AML)

• محدوده سنی ابتلا: این نوع از لوسمی، شایع‌ترین نوع لوسمی در افراد مسن است، اما ممکن است در هر سنی به وجود بیاید. بیشتر مرگ‌ها در افراد بین ۶۵ تا ۸۴ سال اتفاق می‌افتد.
• نرخ بقا: نرخ بقای پنج ساله نسبی در همه سنین، ۲۹.۵ درصد است.

۲- طول عمر بیماران مبتلا به  لوسمی لنفوئیدی حاد (ALL)

• محدوده سنی ابتلا: این نوع از لوسمی بیشتر در افراد جوان زیر ۲۰ سال به وجود می‌آید. سن متوسط تشخیص این لوسمی، ۱۷ سال است، اما سن متوسط مرگ ناشی از آن ۵۸ سال است.
• نرخ بقا: آمار بقا تقریبا در تمامی سنین یکسان است و حدود ۶۹.۹ درصد گزارش شده است.

۳- طول عمر بیماران مبتلا به لوسمی لنفوئیدی مزمن (CLL)

• محدوده سنی ابتلا: این نوع لوسمی بیشتر بزرگسالان بیشتر از ۵۵ سال را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
• نرخ بقا: نرخ بقای پنج ساله نسبی در افراد مبتلا به این لوسمی، ۸۷.۲ درصد است.

۴- طول عمر بیماران مبتلا به لوسمی میلوئیدی مزمن (CML)

• محدوده سنی ابتلا: این نوع از لوسمی، بیشتر در بزرگسالان بالای ۵۵ سال آشکار می‌شود.
• نرخ بقا: نرخ بقای پنج ساله نسبی در این نوع لوسمی ۷۰.۶ درصد است.

۵- طول عمر بیماران مبتلا به لوسمی مزمن میلومونوسیتیک (CMML)

• محدوده سنی ابتلا: این نوع از لوسمی بیشتر در افراد ۶۰ ساله و پیرتر رخ می‌دهد و به ندرت در فردی زیر ۴۰ سال، این نوع لوسمی تشخیص داده می‌شود.
• نرخ بقا: بقای پنج ساله نسبی در افراد میتلا به لوسمی مزمن میلومونوسیتیک، بستگی به زیرگروه لوسمی آن‌ها دارد. نوع ۱، بقای نسبی پنج ساله ۲۰ درصدی دارد و نوع ۲ آن، بقای نسبی پنج ساله ۱۰ درصدی دارد. زیرگروه این لوسمی علاوه بر تاثیرگذاری روی بقای نسبی، بر احتمال اینکه شما به انواع دیگری از سرطان مبتلا شوید هم موثر است.

طول عمر بیماران سرطان خون بر اساس سن و جنس

طول عمر افراد مبتلا به سرطان خون بر اساس گروه سنی فرد و با توجه به نوع لوسمی‌اش، متفاوت خواهد بود.

گروه سنی	درصد مرگ
زیر 20 سال	2%
20 الی 34 سال	2.4%
35 الی 44 سال	2.3%
45 الی 54 سال	4.8 %
55 الی 64 سال	12.1%
65 الی 74 سال	23.9%
75 الی 84 سال	30%
بالای 84 سال	22.6%

برای مثال، لوسمی لنفوئیدی حاد (ALL)، بیشتر در افراد جوان مشاهده می‌شود و در نتیجه در این بیماری، تعداد مرگ در جوانان بیشتر خواهد بود. اما اگر به احتمال بقای افراد مبتلا به سرطان خون نگاهی بیاندازید، می‌بینید که نرخ بقای پنج ساله نسبی در بیشتر انواع لوسمی، از جمله لوسمی لنفوئیدی حاد(ALL)، در افراد مسن پایین‌تر است.

طول عمر بیماران سرطان خون بر اساس مرحله بیماری

در تخمین زدن طول عمر فرد مبتلا به سرطان خون ( لوسمی )، فاکتورهای زیادی تاثیرگذار هستند و مرحله سرطان یکی از مهم‌ترین این فاکتورها است.

اطلاعات زیادی درباره آمار بقا بر اساس نوع و مرحله لوسمی‌ها، مخصوصا در هر گروه سنی، در دسترس نیست. ما می‌دانیم که اگر سرطان‌هایی مثل لوسمی به مراحل پیشرفته برسند، به نقاط جدیدی پخش می‌شوند و شدیدتر می‌شوند. در کل می‌توان گفت که آمار بقا، با زیاد شدن مرحله سرطان، کاهش می‌یابد.

امیدوار باشید!

طول عمر افراد مبتلا به همه انواع سرطان خون، طی چند دهه اخیر و با پیشرفت روش‌های تشخیص و درمان، افزایش یافته اند.

نرخ بقای پنج ساله، به افرادی که پنج سال پیش با این بیماری تشخیص داده شده‌اند، نگاه می‌کند و گاهی طول می‌کشد تا آمارها به پیشرفت‌های روز علم برسند.

حتی اگر درمان باعث پیشرفت چشمگیری در بقای انواع خاصی از لوسمی نشده باشد، پیشرفت‌هایی مثل پروژه ژنوم انسانی، دائما باعث استراتژی‌های درمانی جدید می‌شوند.

پزشک شما می‌تواند در اینکه شما کارآزمایی‌های بالینی یا مطالعات تحقیقاتی درمانی را برای نوع لوسمی خودتان بیابید، کمک کننده باشد.

نتیجه گیری: طول عمر بیماران سرطان خون

نرخ بقای پنج ساله روشی برای بیان طول عمر بیماران سرطان خون است و کمک می‌کند تخمین بزنیم چند درصد از افراد پنج سال بعد از ابتلا زنده خواهد ماند. در لوسمی، طول عمر فرد به موارد زیر بستگی دارد:

• نوع لوسمی شما
• سن شما
• سلامت کلی شما
• اینکه سرطان خون در شما چقدر زود تشخیص داده شده

با توجه به نرخ بقای بیماران سرطان خون ( لوسمی ) در نظر داشته باشید که این آمار در افراد مختلف، متفاوت است و هرکس پاسخ متفاوتی به درمان دارد. تیم درمانی می‌تواند به بیمار تغییراتی در سبک زندگی یا روش‌هایی که با آن بتوان احتمال موفقیت درمان را زیاد کنید، پیشنهاد کند.

سوالات رایج

منابع:

healthline

cancer.ca

نویسنده :

دکتر بــرنا فــرازمـند

متخصص رادیوتراپی و انکولوژی

«تصمیم‌گیری آگاهانه» حق اساسی هر فرد است. ما در سایت drfarazmand.com با ارائه دقیق‌ترین و به‌روز‌ترین اطلاعات در مورد انواع سرطان و پاسخ به سوالات شما، کمک می‌کنیم بهترین انتخاب‌ها را داشته باشید