شناختن غذاهای سرطان زا می‌تواند به پیشگیری از سرطان کمک کند. با تغییرات ساده در سبک زندگی می توان از ۳۰٪ تا ۵۰٪ تمامی سرطان ها جلوگیری کرد. شواهد نشان می‌دهد برخی از عادات غذایی باعث افزایش یا کاهش خطر ابتلا به سرطان می‌شوند. علاوه بر این، تصور می‌شود که تغذیه نقش مهمی در درمان و مقابله با سرطان دارد. در این مقاله با تمام موضوعاتی که باید در مورد ارتباط مواد غذایی و ایجاد سرطان بدانید آشنا می‌شوید.

غذاهای سرطان زا

سخت است که اثبات کنیم بعضی مواد غذایی باعث سرطان می‌شوند. با این حال، مطالعات مشاهده‌ای بارها نشان داده‌اند که مصرف زیاد برخی از مواد غذایی ممکن است احتمال ابتلا به سرطان را افزایش دهد. خطرناک‌ترین غذاهایی که احتمال ابتلا به سرطان را بالا می‌برند عبارت‌اند از:

• شکر و کربوهیدارت تصفیه شده
• گوشت فراوری شده
• غذای بیش از حد پخته شده
• مصرف زیاد لبنیات
• نوشیدن الکل
• گوشت قرمز
• ذوغن هیدروژنه
• ترشی

شکر و کربوهیدرات تصفیه شده

غذاهای فرآوری شده که دارای مقدار زیادی قند و مقدار کمی فیبر و مواد مغذی هستند یکی از غذاهای سرطان زا هستند. به طور خاص، محققان دریافته اند که رژیم غذایی که باعث افزایش سریع سطح گلوکز خون می‌شود با افزایش خطر ابتلا به چندین سرطان از جمله سرطان معده، پستان و روده بزرگ مرتبط است.

یک مطالعه روی بیش از ۴۷۰۰۰ بزرگسال نشان داد که مبتلایان به سرطان روده‌ی بزرگ که رژیم غذایی سرشار از کربوهیدرات تصفیه شده مصرف می‌کنند تقریباً دو برابر بیشتر از کسانی که رژیم کم کربوهیدرات تصفیه‌شده داشتند، فوت کردند.

تصور می‌شود که سطح بالاتر گلوکز و انسولین خون از عوامل خطر ابتلا به سرطان است. انسولین باعث تحریک تقسیم سلولی می‌شود، موجب رشد و گسترش سلول‌های سرطانی شده و از بین بردن آنها را دشوارتر می‌کند. همچنین سطح بالای انسولین و قند خون می‌تواند در بدن التهاب ایجاد کند. با طولانی شدن حالت التهابی، سلول‌ها کم کم رشد غیر طبیعی پیدا می‌کنند و ممکن است به سرطان تبدیل شوند. ممکن است به همین دلیل باشد که افراد مبتلا به دیابت (بیماری قند خون) بیشتر در معرض ابتلا به انواع خاصی از سرطان هستند. به عنوان مثال، اگر دیابت داشته باشید، خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ در شما ۲۲٪ بیشتر است.

برای محافظت در برابر سرطان، غذاهایی را که باعث افزایش سطح انسولین می‌شوند، مانند غذاهای حاوی قند و کربوهیدرات‌های تصفیه شده را محدود کرده یا از آنها پرهیز کنید.

غذاهای سرطان زا: گوشت فرآوری شده

 طبق نظر آژانس بین‌المللی تحقیقات سرطان (IARC) گوشت فراوری شده یکی از غذاهای سرطان‌زا است. گوشت فراوری شده به گوشتی گفته می‌شود که به‌وسیله نمک، پختن یا دوددادن برای حفظ عطروطعم پردازش شده است که شامل هات‌داگ، ژامبون، بیکن (bacon)، چوریزو (chorizo)، سالامی و کالباس می‌شود.

 در مطالعات مشاهده‌ای، گوشت فراوری شده موجب افزایش احتمال سرطان، مخصوصاً سرطان روده بزرگ، شده است. یک بررسی گسترده نشان داد مصرف مقادیر زیاد گوشت فراوری شده احتمال ابتلا به سرطان روده بزرگ را ۲۰٪ تا ۵۰٪ افزایش می‌دهد. یک بررسی دیگر نشان داد که مصرف روزانه فقط ۵۰ گرم گوشت فراوری شده احتمال ابتلا به سرطان روده بزرگ را تا ۱۸ درصد بیشتر می‌کند. در بعضی مطالعات، مصرف گوشت قرمز به‌طورکلی با افزایش احتمال ابتلا به سرطان مرتبط بود. البته این مطالعات اغلب بین گوشت فراوری شده و گوشت قرمز فراوری نشده تفاوت قائل نمی‌شوند که نتایج را معیوب می‌کند.

 چندین بررسی که نتایج حاصل از چندین مطالعه را با هم ترکیب کرده است، نشان داده است که شواهد مرتبط گوشت قرمز فراوری نشده با سرطان ضعیف و متناقض است.

غذای بیش از حد پخته شده

 پخت برخی از غذاها در دماهای بالا می‌تواند ترکیبات مضر مانند آمین‌های هتروسیکل (HA) و محصولات نهایی پیشرفته گلیکاسیون (AGE) تولید کند (مثلاً با گریل کردن، سرخ‌کردن، تف دادن، بریان کردن و کباب‌کردن). تجمع این ترکیبات مضر می‌تواند باعث التهاب شود. التهاب به نوبه خود می‌تواند در ایجاد سرطان و سایر بیماری‌ها نقش داشته باشد. برخی از غذاها مانند غذاهای حیوانی دارای چربی و پروتئین زیاد و همچنین غذاهای کاملاً فراوری شده، در صورت قرارگرفتن در معرض دمای بالا به‌احتمال زیاد این ترکیبات مضر را تولید می‌کنند. این غذاها شامل گوشت (به‌ویژه گوشت قرمز)، پنیرهای خاص، تخم‌مرغ سرخ شده، کره، مارگارین، پنیر خامه‌ای، سس مایونز، روغن‌ها و مغزها است.

 برای به‌حداقل‌رساندن خطر ابتلا به سرطان، از سوزاندن غذا خودداری کنید و روش‌های پخت‌وپز ملایم‌تری، مانند بخارپز کردن، خورشت یا آب پز کردن، خصوصاً هنگام پختن گوشت، انتخاب کنید. ترد کردن گوشت یا خواباندن آن در ماست یا آب نیز می‌تواند کمک کند.

غذاهای سرطان زا: مصرف زیاد لبنیات

جالب است بدانید در چندین مطالعه مشاهده‌ای مصرف زیاد لبنیات موجب افزایش احتمال ابتلا به سرطان پروستات شد. یک مطالعه تقریباً ۴۰۰۰ مرد مبتلا به سرطان پروستات را تحت‌نظر گرفت. بر اساس نتایج این مطالعه، مصرف زیاد شیر کامل، موجب افزایش احتمال پیشرفت بیماری و مرگ می‌شود. برای تعیین علت و معلول احتمالی، تحقیقات بیشتری لازم است.

بر اساس نظریات این یافته‌ها به دلیل افزایش مصرف کلسیم، فاکتور رشد شبه انسولین 1 (IGF-1) یا هورمون‌های استروژن از گاوهای باردار است. که همگی ارتباط ضعیفی با سرطان پروستات دارند.

مهم: مزایای استفاده از لبنیات برای سلامتی بسیار بسیار بیشتر از خطرات احتمالی آن است. مصرف آن را قطع نکنید اما سعی کنید لبنیات را به اندازه مفید مصرف کنید.

نوشیدن الکل

به گفته سازمان بهداشت جهانی، الکل یکی از شایع‌ترین علل سرطان در جهان است. با این حال، مشخص نیست که آیا همه کسانی که الکل مصرف می‌کنند واقعاً به سرطان مبتلا می‌شوند یا خیر. توصیه می‌شود از مصرف الکل اجتناب کنید تا احتمال ابتلا به سرطان را کاهش دهید.

 گوشت قرمز

گوشت قرمز دسته‌ای از گوشت‌ها است که گفته می‌شود احتمالاً برای انسان سرطان‌زا است. معمولاً به گوشت گاو اشاره دارد، اما می‌تواند شامل گوشت گوسفند و گوشت بره نیز باشد. مطالعات مختلف نشان داده است که مصرف گوشت قرمز و گوشت‌های فراوری شده (مانند بیکن) با افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی، سرطان و سایر بیماری‌ها مرتبط است. اگر شما یا عزیزانتان علائم سرطان را مشاهده کردید، برای تشخیص و درمان صحیح با متخصص مشورت کنید .

 روغن هیدروژنه

روغن هیدروژنه یک روغن مصنوعی است که برای بهبود بافت و طعم آن از نظر شیمیایی تغییریافته است. مطالعات مختلف نشان می‌دهد که روغن‌های هیدروژنه ممکن است خطر ابتلا به سرطان کولورکتال را افزایش دهند. این روغن برای ارائه کیفیت پایدارتر نسبت به روغن گیاهی طبیعی استفاده می‌شود و ماندگاری بیشتری نسبت به چربی حیوانی دارد.

 ترشی

ترشی باعث سرطان می‌شود. سرکه سفید موجود در ترشی‌ها می‌تواند با پروتئین موجود در غذا واکنش داده و ترکیبات سرطان‌زا به نام آکریل آمید را تشکیل دهد. برخی از مطالعات نشان داده‌اند که آکریل آمید، یک ماده شیمیایی موجود در برخی از غذاهایی که در دمای بالا سرخ شده یا پخته می‌شوند، ممکن است با افزایش خطر ابتلا به سرطان‌های مختلف از جمله سرطان سینه مرتبط باشد. اگر علائمی مشاهده کردید، به پزشک مراجعه فرمایید.

وزن بالا احتمال سرطان را افزایش می‌دهد!

بعد از سیگار کشیدن و عفونت، چاقی بزرگترین عامل خطر ابتلا به سرطان در سراسر جهان است. خطر ابتلا به ۱۳ نوع مختلف سرطان از جمله سرطان مری، روده بزرگ ، لوزالمعده (پانکراس) ، کلیه و همچنین سرطان پستان بعد از یائسگی را افزایش می دهد.

در ایالات متحده تخمین زده شده است که مشکلات مرتبط با وزن به ترتیب ۱۴ و ۲۰ درصد از کل مرگ های سرطانی را در مردان و زنان تشکیل می دهد.

چاقی با روش‌های زیر موجب افزایش سرطان می‌شود:

• چربی اضافی در بدن می تواند باعث مقاومت به انسولین شود. در نتیجه ، سلولهای شما قادر به جذب مناسب گلوکز نیستند ، که باعث می شود تا سریعتر تقسیم شوند.
• سطح سیتوکین های التهابی در خون افراد چاق بالاتر است، که باعث التهاب مزمن شده و سلول ها را به تقسیم تشویق می کند.
• سلولهای چربی به افزایش سطح استروژن کمک می کنند، که خطر ابتلا به سرطان پستان و تخمدان در زنان یائسه را افزایش می دهد.

خبر خوب این است که چندین مطالعه نشان داده است که کاهش وزن در افراد دارای اضافه وزن و چاق احتمال ابتلا به سرطان را کاهش می دهد.

خلاصه

اضافه وزن یا چاقی یکی از بزرگترین عوامل موثر در ابتلا به چندین نوع سرطان است. رسیدن به وزن طبیعی، در جلوگیری از پیشرفت سرطان نقش دارد. در این خصوص بهتر است از زیاده‌روی در غذاهای نامبرده در بالا اجتناب کنید و رژیم غذایی متعادل داشته باشید.

برای پیشگیری از سرطان بخوانید: سرطان را به چالش بکشید: غذاهای قوی ضد سرطان برای زندگی سالم

نویسنده :

دکتر بــرنا فــرازمـند

متخصص رادیوتراپی و انکولوژی

«تصمیم‌گیری آگاهانه» حق اساسی هر فرد است. ما در سایت drfarazmand.com با ارائه دقیق‌ترین و به‌روز‌ترین اطلاعات در مورد انواع سرطان و پاسخ به سوالات شما، کمک می‌کنیم بهترین انتخاب‌ها را داشته باشید