سرطان کبد از بیماری‌های حاضر در سراسر جهان است که به عنوان یکی از علل اصلی مرگ و میر ناشی از سرطان‌های مختلف محسوب می‌شود. آشنایی با گزینه‌های درمانی این بیماری برای بیماران و خانواده‌های آن‌ها امری بسیار مهم است. شیمی درمانی سرطان کبد اگرچه اولین روش بهبود این نوع سرطان نیست اما نقش مهمی در مدیریت آن دارد. برای آشنایی بیشتر با جنبه‌های مختلف شیمی درمانی این نوع سرطان رایج، شناسایی داروها، عوارض جانبی و هزینه آن می‌توانید مطلب زیر را تا انتها دنبال کنید.

درمان سرطان کبد با شیمی درمانی

شیمی درمانی به معنای استفاده از داروهایی برای از بین بردن سلول‌های سرطانی یا توقف رشد آن‌ها است. شیمی درمانی سرطان کبد امکان دارد به عنوان درمان اولیه شناخته و استفاده نشود به خصوص در مواردی که بیمار به سرطان موضعی دچار شده باشد.

با این حال، شیمی درمانی سرطان مربوط به کبد می‌تواند برای بیماران مبتلا به سرطان پیشرفته کبد یا کسانی که نمی‌توانند تحت عمل جراحی قرار بگیرند، انتخاب مفیدی به حساب آید. متاسفانه سرطان کبد خیلی دیر تشخیص داده می‌شود و برخی از روش‌های درمانی همانند جراحی به منظور برداشتن کبد یا پیوند آن کمتر امکان‌پذیر است.

در چنین مواردی درمان‌های سیستمیک، از جمله شیمی درمانی و ایمونوتراپی برای افزایش طول عمر و بهبود کیفیت زندگی بیمار بهترین انتخاب در نظر گرفته می‌شوند. شیمی درمانی به منظور بهبود سرطان کبد به صورت دوره‌‌ای انجام می‌شود و انتخاب بهترین روش درمانی نیز به نوع سرطان کبد، وسعت بیماری و سلامت کلی بیمار بستگی دارد اما به طور کلی نمی‌توان گفت شیمی درمانی در سرطان کبد نقش موثری دارد.

داروهایی که در درمان شیمی درمانی کبد استفاده میشود؟

اثربخشی شیمی درمانی سرطان کبد می‌تواند در افراد مختلف متفاوت باشد؛ زیرا داروهای مختلفی برای درمان این نوع سرطان وجود دارند که برخی از آن‌ها تاثیرات امیدوارکننده‌ای به همراه داشته است. در این بخش داروهای کاربردی در روند شیمی درمانی سرطان کبد را معرفی می‌کنیم:

• سیس پلاتین: این یک داروی شیمی درمانی مبتنی بر پلاتین است که در سرطان‌های مختلف از جمله سرطان کبد استفاده می‌شود. این دارو با آسیب رساندن به DNA سلول‌های سرطانی، از تقسیم و رشد آن‌ها جلوگیری می‌کند.
• فلوئورواوراسیل: یک آنتی متابولیت است که با ناتوانی سلول سرطانی در روند سنتز DNA و RNA تداخل ایجاد می‌کند و در نتیجه تقسیم سلول‌های سرطانی مهار می‌شود.
• دوکسوروبیسین: یک آنتی بیوتیک آنتراسایکلین است که در برابر انواع سرطان‌ها از جمله سرطان کبد موثر خواهد بود. این ماده با در هم آمیختن رشته‌های DNA پیش می‌رود و فرآیند تکثیر را مختل می‌کند.
• جمسیتابین: این دارو اغلب در ترکیب با سایر داروها استفاده می‌شود و تا حدی در درمان سرطان پیشرفته کبد اثر مثبت دارد.
• اگزالیپلاتین: این دارو نیز اغلب در ترکیب با FU-5 و Leucovorin برای بیماران مبتلا به سرطان کبد که عملکرد کبد آن‌ها ضعیف است گزینه مناسب و کاربردی به شمار می‌آید.
• انفوزیون شریان کبدی: این روش درمانی، داروهای شیمی درمانی را به طور مستقیم وارد شریان کبدی می‌کند که خون را به کبد می‌رساند. این رویکرد موضعی می‌تواند غلظت دارو را در محل تومور افزایش دهد در حالی که قرار گرفتن در معرض عوارض جانبی را به حداقل می‌رساند.

چه زمان از شیمی درمانی برای سرطان کبد استفاده می‌شود؟

شیمی درمانی سرطان کبد در شرایط متفاوتی قابل استفاده است. سرطان کبد به دو صورت امکان‌پذیر است که برای درمان آن می‌توانید از شیمی درمانی استفاده کنید. در برخی موارد سلول‌های سرطانی از ابتدا درون کبد ایجاد شده و رشد می‌کنند اما در بعضی از افراد سلول‌های سرطانی در محل دیگری از بدن ایجاد شده و به کبد متاستاز شده‌اند.

در هر حال برای جلوگیری از رشد سلول‌های سرطانی کبد یا سرطان سایر قسمت‌های بدن با متاستاز به کبد می‌توانید از روش شیمی درمانی استفاده کنید. در ادامه شرایط به خصوص برای استفاده از این روش درمانی را به طور کامل توضیح می‌دهیم:

• سرطان پیشرفته کبد: زمانی که سرطان به خارج از کبد گسترش یافته و با جراحی قابل برداشتن نباشد، ممکن است از شیمی درمانی برای کنترل بیماری و کاهش علائم آن استفاده شود.
• تومورهای غیرقابل برداشت: برای تومورهایی که به دلیل اندازه یا محلی که درآن قرار گرفته‌اند با جراحی قابل برداشتن نیستند، شیمی درمانی می‌تواند به کوچک شدن تومورها و عمل کردن آن‌ها کمک کند.
• مراقبت تسکینی: در مواردی که سرطان قابل درمان نیست، این امکان وجود دارد که شیمی درمانی برای تسکین علائم بیماری و بهبود کیفیت زندگی بیمار استفاده شود.
• پس از انجام روش‌های درمانی دیگر: اگر درمان‌های دیگر مانند درمان‌های موضعی شکست خورده باشد، شیمی درمانی ممکن است به عنوان روش درمانی دیگری در نظر گرفته شود.

شیمی درمانی سرطان کبد به چه صورت انجام می‌شود؟

شیمی درمانی، سلول‌هایی که به سرعت تقسیم می‌شوند را هدف قرار می‌دهد. تقسیم سلول‌های سرطانی یکی از بارزترین ویژگی‌های آن‌ها به حساب می‌آید که با شیمی درمانی قابل کنترل خواهد بود. این داروها چرخه سلول‌های سرطانی را با تداخل مواجه می‌کنند و از تکثیر سلول‌های سرطانی نیز جلوگیری خواهند کرد.

با این حال، شیمی درمانی بر سلول‌های سالمی که به سرعت تقسیم می‌شوند نیز تاثیرگذار است و منجر به بروز عوارض جانبی مختلفی می‌شود. شیمی درمان به روش‌های مختلف قابل انجام است که در ادامه آن‌ها را شرح می‌دهیم.

تجویز داخل وریدی

اکثر داروهای شیمی درمانی با روش داخل وریدی تجویز و انجام می‌شوند. از این رو آن‌ها می‌توانند وارد جریان خون شوند و به سلول‌های سرطانی در سراسر بدن دست پیدا کنند.

داروهای خوراکی

برخی از داروهای شیمی درمانی را می‌توان به شکل قرص مصرف کرد که گزینه مناسب‌تری برای برخی از بیماران به شمار می‌آید.

انفوزیون شریان کبدی

همان‌طور که در بخش‌های قبلی نیز ذکر کردیم، طی این روش، داروهای مورد نظر به طور مستقیم به کبد می‌رسند و اثربخشی دارو به حداکثر می‌رسد. البته علاوه بر تمام تاثیرات مثبت این روش، عوارض جانبی سیستمیک نیز به حداقل می‌رسد.

درمان سرطان کبد از طریق شیمی درمانی به طور معمول دوره‌ای انجام می‌شود و پس از اتمام دوره‌های درمانی باید زمان مشخصی را برای استراحت در نظر گرفت. طی دوره نقاهت روند بهبود بدن تسریع می‌یابد. فراموش نکنید برنامه و مدت زمان مشخص برای درمان به داروهای مورد استفاده و پاسخ بدن بیمار به روش درمان بستگی دارد.

عوارض احتمالی ناشی از شیمی درمانی سرطان کبد

شیمی درمانی می‌تواند باعث ایجاد طیف وسیعی از عوارض جانبی شود که بسته به داروهای خاص مورد استفاده و پاسخ بدن هر بیمار متفاوت است. برخی از عوارض جانبی رایج این روش درمانی عبارت هستند از:

• حالت تهوع و استفراغ
• خستگی
• ریزش مو
• زخم‌های دهان
• اسهال
• کم‌خونی و کاهش گلبول‌های قرمز
• افزایش خطر عفونت

برای بیماران بسیار مهم است که عوارض جانبی خود را با افراد متخصص در میان بگذارند؛ زیرا اغلب داروها و استراتژی‌هایی برای کمک به کنترل عوارض شمیی درمانی وجود دارد.

جایگزینی شیمی درمانی با سایر روش‌های موثر

همان‌طور که پیش‌تر ذکر کردیم، شیمی درمانی در سرطان کبد خیلی موثر نیست، از این رو بیماران می‌توانند از روش‌های جایگزین استفاده کنند. در این بخش 2 مورد از روش‌های جایگزین برای سرطان کبد که تاثیر بیشتری دارند را شرح می‌دهیم.

تارگت تراپی سرطان کبد

تارگت تراپی به استفاده از داروهایی گفته می‌شود که به طور خاص مکانیستم سلول‌های سرطانی را هدف قرار می‌دهد. این روش برای جلوگیری از رشد و گسترش سرطان کبد بسیار موثرتر از شیمی درمانی خواهد بود.

ایمونوتراپی سرطان کبد

این روش درمانی از سیستم ایمنی بدن برای شناسایی و مبارزه با سلول‌های سرطانی استفاده می‌کند. در ضمن ایمونوتراپی به ایمنی بدن در برابر تومورها نیز کمک می‌کند. داروهای استفاده شده در این روش درمانی پروتئین‌هایی که مانع از حمله سلول‌های ایمنی به سلول‌های سرطانی می‌شوند را مسدود می‌کنند.

هزینه شیمی درمانی سرطان کبد

هزینه شیمی درمانی برای سرطان کبد می‌تواند به طور گسترده‌ای براساس چندین عامل متفاوت برآورد شود که در ادامه آن‌ها را توضیح می‌دهیم:

• نوع شیمی درمانی: داروهای مختلف هزینه‌های متفاوتی دارند و برخی از آن‌ها نسبت به سایرین به تجویز مکرر نیاز دارند.
• روش انجام شیمی درمانی: دریافت داروهای شیمی درمانی در بیمارستان یا کلینیک به صورت سرپایی یا حالات دیگر می‌تواند بر هزینه‌ها تاثیر بگذارد. همچنین نیاز به خدمات اضافی همانند انجام برخی از آزمایش‌ها و تصویربرداری‌ها می‌تواند بر هزینه‌ها تاثیرگذار باشد.
• بیمه فرد بیمار: نوع بیمه بیمار می‌تواند به طور قابل توجهی بر هزینه‌های این روش درمانی تاثیر داشته باشد. برخی از طرح‌های بیمه ممکن است بخش قابل توجهی از هزینه‌های شیمی درمانی را پوشش دهد.
• موقعیت جغرافیایی: هزینه خدمات درمانی سرطان کبد بسته به منطقه جغرافیایی متفاوت است.

آیا شیمی درمانی سرطان کبد دردناک است؟

شیمی درمانی به طور کلی دردناک تلقی نمی‌شود به خصوص زمانی که به روش داخل وریدی یا خوراکی انجام ‌شود. با این حال برخی از بیماران ممکن است در طول فرآیند انفوزیون احساس ناراحتی کرده یا سوزش خفیفی را در محل تزریق متوجه شوند.

عوارض جانبی شیمی درمانی همانند حالت تهوع، خستگی و زخم‌های دهان می‌تواند باعث ناراحتی شود اما این علائم اغلب با داروها و مراقبت‌های ویژه قابل کنترل هستند. شما به عنوان یک بیمار سرطان کبد باید با تیم متخصص در مورد درد و ناراحتی که در طول درمان تجربه می‌کنید، مشورت کرده و از آن‌ها راه درمان بخواهید.

جمع‌بندی

شیمی درمانی برای سرطان کبد یک گزینه درمانی پیچیده و چندوجهی است که می‌تواند نقش مهمی در مدیریت بیماری به ویژه در مراحل پیشرفته داشته باشد. اگر چه ممکن است در برخی موارد درمان حتمی را تضمین نکند اما می‌تواند علائم سرطان کبد را کنترل کرده و باعث کوچک شدن تومورها شود.

همچنین استفاده از این روش درمانی به بهبود کیفیت زندگی بیماران کمک می‌کند. بدین ترتیب برای تصمیم‌گیری آگاهانه در مورد انتخاب بهترین روش درمانی بهتر است با افراد متخصص و پزشکان حرفه‌ای مشورت کنید. این افراد گزینه‌های درمانی مختلف را به شما پیشنهاد می‌دهند.

منبع

https://www.moffitt.org/cancers/liver-hepatocellular-cancer/faqs/can-liver-cancer-be-cured-with-chemotherapy/

https://www.webmd.com/cancer/chemotherapy-what-to-expect

نویسنده :

دکتر بــرنا فــرازمـند

متخصص رادیوتراپی و انکولوژی

«تصمیم‌گیری آگاهانه» حق اساسی هر فرد است. ما در سایت drfarazmand.com با ارائه دقیق‌ترین و به‌روز‌ترین اطلاعات در مورد انواع سرطان و پاسخ به سوالات شما، کمک می‌کنیم بهترین انتخاب‌ها را داشته باشید