سرطان مانند سایر بیماری‌ها موجب ایجاد علامت می‌شود. علائم سرطان و نشانه‌های آن بر حسب نوع تومور و در افراد مختلف، متفاوت است. در این صفحه با رایج‌ترین علائم و نشانه‌های سرطان آشنا می‌شویم. همچنین می‌توانید در انتهای صفحه با کلیک بر روی نام تومور خاص، با علائم آن به طور خاص نیز آشنا شوید.

یکی از فاکتورهای مهم برای درمان سرطان، زمان است. تشخیص زودهنگام می‌تواند باعث درمان موثرتر شود. البته بسیاری از این علائم با بیماری‌های خوش‌خیم مشترک است. یعنی دیدن این علائم لزوما به معنای سرطان نیست، اما مهم است که در صورت بروز، حتما به پزشک مراجعه کنید.

علائم زیر لزوما به معنای سرطان نیستند. اما بهتر است برای بررسی بیشتر به پزشک مراجعه کنید.

علائم سرطان: دردهای مزمن و بدون علت واضح

درد یکی از نشانه‌های هشدار در بدن ما محسوب می شود. درد به طور معمول موضوع مهمی نیست، اما درد بدون علت می‌تواند علامت مشکلی جدی باشد. دردهای ناشی از سرطان معمولا پایدار هستند (نه گهگاهی) و می‌توانند خفیف یا شدید باشند.

سردرد پایدار یا دید تار

سردردهای گهگاهی شایع هستند و عموما نیازمند مراجعه به پزشک نیستند. اما در شرایط زیر باید به پزشک مراجعه کنید:

• اگر حداقل دو نوبت سردرد در طول هفته تجربه می‌کنید
• برای سردرد در اکثر روزهای هفته مسکن می‌خورید
• سردردتان ناتوان کننده شده است

همچنین تاری دید یا دوبینی، یکی از علائم خطر است که می‌تواند با تومور مغزی در ارتباط باشد. تاری دید و دوبینی می‌تواند به خاطر مشکلاتی در بینایی، مانند بالا رفتن شماره عینک، آب مروارید، آستیگماتیسم، خشکی چشم‌ها و عفونت چشم رخ دهد. تاری دید، همچنین می‌تواند ناشی از دیابت (قند خون)، میگرن یا سکته مغزی باشد. با این حال، بهتر است در شرایط زیر به پزشک مراجعه کنید:

• وقتی تاری دید ادامه می‌یابد
• وقتی تاری دید ناگهانی شروع شده است

گلودرد پایدار، یکی از علائم سرطان است

یکی دیگر از درد هایی که باید جدی گرفته شود، گلو درد است. سرماخوردگی، آنفلوانزا و عفونت های ویروسی می‌توانند سبب به وجود آمدن گلودرد شوند اما این درد کوتاه مدت است و با بهبود بیماری، از بین می رود. اگر گلو درد ادامه پیدا کرد و هیچ توضیحی برای وجود آن (مانند سرما خوردگی و غیره) وجود نداشت، بهتر است به پزشک مراجعه کنید. سرطان گلو، زبان و حنجره خود را به شکل گلودرد نشان می دهند.

دردهای مزمن شکم و لگن

علاوه بر موارد فوق، وجود درد های مزمن در بخش شکم و لگن را باید جدی بگیرید و برای بررسی بیشتر آن ها، به پزشک مراجعه کنید.

خستگی، ضعف و احساس سبکی سر

خستگی و بی حالی می تواند ناشی از  علل مختلفی باشد. کمبود خواب، فشار خون، استرس، کمبود ویتامین ها، نبود تغذیه سالم و مصرف کم آب می‌توانند خستگی و بی حالی را به وجود آورند. احساس سبکی سر و سیاهی رفتن چشم‌ها هنگام بلند شدن نیز می‌تواند ناشی از فشار خون پایین یا بالا، اضطراب یا غذا نخوردن برای چند روز باشد.

با این حال، در شرایط زیر باید به پزشک مراجعه کنید:

• اگر اکثر اوقات دچار سبکی سر و گیج رفتن سر می‌شوید
• اگر در اندام های مختلف بدن خود احساس ضعف می کنید
• دچار خستگی بیش از حد بدون علت مشخص شده‌اید

یکی از نشانه های تومورهای اولیه سیستم عصبی مرکزی یا متاستازهای مغزی، ضعف مداوم در اندام ها است که باید جدی گرفته شود.

علائم سرطان: گوارشی

اشکال در بلع

اگر بلع برای شما مشکل شده است و غذا هنگام پایین رفتن گیر می‌کند، باید به پزشک مراجعه کنید. بعضی از بیماری‌های پزشکی، از جمله سرطان مری می‌توانند باعث اختلال بلع شوند.

کاهش اشتها

عدم احساس گرسنگی می‌تواند ناشی از بیماری‌های مختلفی مانند آنلفوانزا باشد، اما یکی از نشانه‌های سرطان نیز است. اگر کاهش اشتهای شما ادامه پیدا کرد و از بین نرفت، حتما به پزشک مراجعه کنید.

تغییر عادات گوارشی

تغییر در دفعات دفع مدفوع، بدون علت مشخصی، می‌تواند نشانه بیماری‌های متعددی از جمله سرطان باشد. بنابراین در صورت بروز اسهال یا یبوست بدون علت مشخص که از حالت معمول بیشتر ادامه یافته، سرطان را نیز باید مد نظر داشت.

خون در مدفوع

وجود خون در مدفوع می‌تواند به صورت‌های زیر خود را نشان بدهد:

• قطرات خون
• رگه‌های خون در مدفوع
• خونریزی واضح
• مدفوع تیره و قیری رنگ (ناشی از خونریزی قسمت بالاتر دستگاه گوارش، مانند معده)
• کم خونی
• تست مثبت «خون مخفی در مدفوع»

علت خونریزی می‌تواند عوامل مختلفی، از جمله هموروئید (بواسیر)، عفونت روده، پولیپ روده، بیماری التهابی روده (IBD) یا سرطان باشد. در صورت رویت این علائم به پزشک مراجعه کنید تا علت خونریزی را بیابید.

سوزش سر دل یا سوء هاضمه

در حالت عادی، ممکن است احساس سوزش سر دل یا سوء هاضمه را در صورت خوردن غذای زیاد، پر ادویه یا چرب تجربه کنید. اما اگر این علائم به وفور اتفاق می‌افتند (بیشتر از گذشته)، یا اگر دردناک هستند، به پزشک مراجعه کنید.

 نفخ پایدار

احساس نفخ گهگاهی، موضوعی طبیعی است. علت آن می‌تواند نوع غذای مصرفی یا عدم تحمل لاکتوز (پروتئین شیر) باشد. با این وجود، در شرایط زیر باید به پزشکتان مراجعه کنید:

• نفخ ادامه یابد (طولانی‌تر از نوبت‌های قبلی شود)
• نفخ شدید باشد
• همراه با سایر علائم مانند یبوست یا اسهال باشد

علائم سرطان: کاهش وزن بدون علت

بسیاری از افراد، تغییرات وزن مختصری را طی زمان تجربه می‌کنند. اما اگر کاهش وزن شدیدی پیدا کرده‌اید، درحالی‌که رژیم نگرفته‌اید و تغذیه مناسبی دارید، باید به پزشک مراجعه کنید.

توده یا تورم غیر طبیعی

هر تورم یا توده پایدار که در بدن شما به وجود می‌آید را باید جدی بگیرید. اگر توده‌ای دارید که بیش از حالت عادی طول کشیده است و از بین نرفته یا بزرگ می‌شود، حتما به پزشک مراجعه کنید. مثلا، توده گردنی می‌تواند علامت سرطان سروگردن باشد.

علائم سرطان پستان

هر خانمی باید از قوام، اندازه، شکل و حس پستان‌های خود آگاهی داشته باشد. ایجاد علائم زیر، مخصوصا اگر یکطرفه باشند، می‌تواند نشانه سرطان  باشد:

• توده یا تورم پستان (مثل بقیه قسمت‌های بدن!)
• ضخیم شدن پوست
• هر گونه تغییر اندازه، شکل یا حس پستان (شامل فرورفتگی بخشی از سینه)
• هر گونه قرمزی، تغییر رنگ پوست یا درد
• تغییر شکل نوک پستان (نیپل) از جمله فرورفتگی، زخم  یا ترشح، مخصوصا ترشح خونی

البته آقایان هم می‌توانند به سرطان پستان مبتلا شوند، بنابراین باید به ایجاد توده جدید در سینه خود توجه کنند.

علائم سرطان: ادراری

تغییر عادات ادراری

اگر متوجه هر تغییری در ادرار کردن خود شدید، باید با پزشک خود صحبت کنید. تغییر می‌تواند شامل نیاز به ادرار در دفعات بیشتر (تکرر ادرار) یا ناتوانی در ادرار کردن یا درد و سوزش حین ادرار باشد. کاهش فشار و قطر ادرار نیز از علائم دیگر است.

خون در ادرار

خون در ادرار می‌تاند نتیجه عفونت (مثلا عفونت مثانه، مجاری ادراری یا کلیه)، سنگ، کیست، داروهای رقیق‌کننده خون یا بیماری‌های کلیوی باشد. در موارد نادر، خون در ادرار می‌تواند ناشی از سرطان کلیه، مثانه یا پروستات باشد.

علائم سرطان: دهان، حلق و ریه

گلودرد پایدار

در بالا توضیح داده شد

گرفتگی یا خشونت صدا

سرما خوردن می‌تواند باعث گرفتگی و خشن شدن صدا شود. اگر این علامت پایدار بود و از بین نرفت، باید با پزشک خود صحبت کنید.

تنگی نفس

تنگی نفس می‌تواند نتیجه واکنش حساسیتی (آلرژی)، آسم، سینه‌پهلو (ذات‌الریه یا پنومونی) یا بیماری‌های قلب و ریه باشد. اگر تنگی نفس شما ادامه‌دار شد، به پزشک مراجعه کنید تا علت آن را بیابید.

زخم‌های دهانی که خوب نمی‌شوند

زخم‌های دهان و زبان ناشایع نیستند، اما اگر بیشتر از ۱۴ روز طول بکشند یا اگر به دفعات زیاد ایجاد می‌شوند، باید به پزشک خود مراجعه کنید.

سرفه پایدار

سرفه علامت شایع بعضی بیماری‌ها مانند سرماخوردگی و آنفلوانزا است. اگر شما سرفه‌ای بدون علت دارید که طی چند هفته بهبود نمی‌یابد یا حتی بدتر می‌شود، ممکن است نشانه سرطان باشد و باید چک شوید.

علائم سرطان: پوستی

زخمی که خوب نمی‌شود

زخمی که خوب نمی‌شود یا بدتر می‌شود باید توسط پزشک ویزیت و معاینه شود، مخصوصا اگر بی سابقه باشد.

خال جدید یا تغییر در قبلی

اگرچه اکثر خال‌ها بی‌خطر هستند، باید نسبت به موارد زیر گوش به زنگ باشیم:

• ظهور خال جدید
• تغییر در رنگ، شکل یا ضخامت یک خال قدیمی طی چند هفته یا چند ماه

سایر تغییرات پوستی

اگر متوجه هر تغییر غیر عادی در پوست یا ناخن خود شدید باید توسط پزشک ویزیت شوید.

سایر علائم سرطان

تعریق بیش از حد، مخصوصا در شب

عرق کردن در شب می‌تواند عارضه بعضی داروها، ناشی از یک عفونت یا به علت یائسگی باشد. البته، تعریق بش از حد در شب می‌تواند نشانه‌ای از سرطان نیز باشد. مثلا تعریق شبانه یکی از علائم سرطان لنفوم و کبد است.

بیشتر بخوانید: سرطان کبد چیست؟

تشنج، یکی از علائم سرطان است

تشنج یا حملات صرعی می‌تواند ناشی از علل متعددی باشد: صرع، مواد غیر قانونی، الکل، تب بالا، عفونت یا آسیب به سر.

تشنج می‌تواند نتیجه تومور مغزی نیز باشد. اگر تشنج بدون علتی داشته اید یا تشنج شما تکرار شده است، پزشکتان را ببینید.

خونریزی توجیه نشده

خونریزی بدون علت می‌تواند ناشی از علتی غیر مهمتر از سرطان باشد، اما شما باید توسط پزشک ویزیت شوید.

همانطور که گفتیم خون در مدفوع یا ادرار می‌تواند نشانه سرطان دستگاه گوارش یا دستگاه ادراری باشد. همچنین بالا آوردن خون و سرفه خونی می‌توانند نشانه سرطانی مثل سرطان ریه باشند.

خونریزی واژینال (از دستگاه تناسلی زنانه) در بین خونریزی‌های ماهیانه یا بعد از رابطه جنسی یا بعد از یائسگی باید بررسی شود.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنم؟

اگر متوجه هر تغییری شدید که برایتان قابل توجیه نیست و طی چند هفته بهتر نمی‌شود، باید به پزشک مراجعه کنید. البته همانطور که گفتم، تغییرات و علائم معمولا نشانه‌ای از بیماری‌های دیگر هستند، اما مراجعه به پزشک به هر حال الزامی است.

با رویت هر کدام از علائم بالا دچار ترس و نگرانی بیش از حد نشوید. اما مهم است که جهت بررسی و اطمینان خاطر به پزشک مراجعه کنید. مراجعه به پزشک را به تاخیر نیاندازید.

آیا غده سرطانی درد دارد؟

غده‌های سرطانی در ابتدا دردناک نیستند. اما زمانی که بزرگ شوند و به بافت‌های اطراف تهاجم کنند می‌توانند درد ایجاد کنند.

بنابراین برای مراجعه به پزشک منتظر ایجاد درد نشوید. هر کدام از علائم بالا که به صورت غیرطبیعی و طی چند هفته ایجاد و بدتر شد، به پزشک مراجعه کنید.

سرطان هایی که پنهان می شوند!

اگرچه علائم فوق به عنوان نشانه های هشدار دهنده می توانند تا حد مطلوبی به تشخیص زودهنگام و سریع سرطان کمک کند، اما باید بدانیم که بسیاری از سرطان ها هیچ علائم اولیه ای ندارند و تنها در مراحل پیشرفته بیماری، علائم آن‌ها بروز می‌کند.

بنابراین مهم است که:

• اقدامات پیشگیری از سرطان را رعایت کنیم
• اقدامات غربالگری مورد نیاز را انجام دهیم

غربالگری به معنای تشخیص، پیش از ایجاد علائم است. برای سرطان‌های زیر روش غربالگری وجود دارد:

• غربالگری سرطان روده
• سرطان دهانه رحم
• غربالگری سرطان پروستات
• غربالگری سرطان ریه
• غربالگری سرطان پستان

علائم سرطان بر اساس نوع سرطان

علائم و نشانه های سرطان که در بالا گفته شد، کلیاتی بود که ممکن است در سرطان‌های مختلف دیده شود. برای آشنایی با علائم اختصاصی هر کدام از سرطان‌ها می‌توانید به صفحات زیر مراجعه کنید:

• علائم سرطان تیروئید
• علائم سرطان پروستات
• علائم سرطان روده بزرگ
• علائم سرطان پستان
• علائم سرطان رحم
• علائم سرطان ریه
• علائم سرطان خون
• علائم سرطان معده

نویسنده :

دکتر بــرنا فــرازمـند

متخصص رادیوتراپی و انکولوژی

«تصمیم‌گیری آگاهانه» حق اساسی هر فرد است. ما در سایت drfarazmand.com با ارائه دقیق‌ترین و به‌روز‌ترین اطلاعات در مورد انواع سرطان و پاسخ به سوالات شما، کمک می‌کنیم بهترین انتخاب‌ها را داشته باشید