با اینکه هیچ راهی وجود ندارد که با اطمینان بگوییم چه کسی مبتلا به سرطان تخمدان خواهد شد، اما عواملی وجود دارند که می‌توانند احتمال ابتلای افراد را بیشتر کنند. علت سرطان تخمدان در هر فرد با فرد دیگر می تواند متفاوت باشد . اما اشتراکاتی از لحاظ ژنتیک، سن، وزن و سطح هورمون‌ها در طول زندگی زن دارند. در ادامه به تمامی علل موثر بر بروز سرطان تخمدان می پردازیم .

عوامل خطر ابتلا به سرطان تخمدان

برخی از عوامل خطر شایع ابتلا به سرطان تخمدان عبارتند از موارد زیر:

• افزایش سن
• اضافه وزن داشتن
• داشتن سابقه خانوادگی ابتلا به سرطان تخمدان که مربوط به جهش در ژن‌های BRCA1 یا BRCA2 باشد.
• داشتن سابقه شخصی سرطان‌هایی مثل سرطان پستان و سرطان روده
• مبتلا بودن به اندومتریوز
• سابقه استفاده از درمان جایگزینی هورمون یا HRT
• داشتن مشکل در باردار شدن یا زایمان کردن

تاثیر جهش های ژنی بر علت سرطان تخمدان

حدود 10 تا 12 درصد از سرطان‌های تخمدان به علت سندرم‌های ژنتیکی خانوادگی ایجاد می‌شوند که جهش‌های ژنی هستند که از اعضای خانواده به ارث می‌رسند و در به وجود آمدن برخی از انواع سرطان دخیل هستند.

بیشتر بدانید : علائم و نشانه‌های سرطان تخمدان را بشناسید !

جهش ژن BRCA

حدود 10 درصد از سرطان‌های تخمدان توسط جهش در ژن BRCA به وجود می‌آیند و جهش در این ژن همچنین خطر ابتلا به سرطان پستان و پانکراس را نیز زیاد می‌کند.

سندرم لینچ

حدود 2 تا 3 درصد از علت سرطان‌ تخمدان، به دلیل بیماری ژنی به نام سرطان کولورکتال بدون پولیپ (HNPCC) یا سندرم لینچ به وجود می‌آیند که خطر ابتلا به سرطان روده یا سرطان رحم را افزایش می‌دهد.

افزایش سن

افزایش سن یکی از عوامل ابتلا به اکثر سرطان‌های تخمدان می‌باشد. شایع‌ترین نوع سرطان تخمدان که سرطان تخمدان اپیتلیال است، اکثرا در زنانی به وجود می‌آید که یائسه هستند.

تاثیر چاقی یا اضافه وزن در ابتلا به سرطان تخمدان

چاقی یا اضافه وزن با افزایش خطر ابتلا به سرطان تخمدان همراه است. چاقی به این علت باعث سرطان تخمدان می‌شود که بافت چربی می‌تواند هورمون‌های جنسی مردانه را تبدیل به استروژن کند و این اتفاق رشد سلول‌ها را در تخمدان‌ها تحریک می‌کند. یک آنالیز آماری نشان داده است که زنان چاق یا با اضافه وزن،۲۰ تا ۳۰ درصد بیشتر از زنانی که چاق نیستند خطر ابتلا به سرطان تخمدان دارند.

شروع غیرطبیعی قاعدگی یا یائسگی

شروع شدن قاعدگی در سن پایین یا یائسه شدن در سنین بالاتر، همراه با افزایش خطر ابتلا به سرطان تخمدان هستند. قاعدگی زودرس و یائسگی دیررس، تعداد دوره‌های قاعدگی در طول عمر را افزایش می‌دهد و بنابراین احتمال سرطان تخمدان را بیشتر می‌کند.

استفاده از درمان جایگزینی هورمون

استفاده از درمان جایگزینی هورمون برای درمان علائم یائسگی، با افزایش خطر ابتلا به سرطان تخمدان همراه است. این قضیه مخصوصا در رابطه با هورمون تراپی که  فقط با استروژن انجام می‌شود، صادق است؛ زیرا این استروژن می‌تواند رشد سلول‌ها در تخمدان را تحریک کند. خطر این عامل، در درمان‌های طولانی مدت بیشتر است.

سایر عوامل دخیل در علت سرطان تخمدان

علاوه بر عوامل ذکر شده ، عواملی نیز وجود دارند که احتمال ابتلا به سرطان تخمدان را افزایش می دهند .

آندروژن‌ها

آندروژن‌ها از جمله تستسترون، هورمون‌های مردانه هستند. به نظر می‌رسد که ارتباطی بین برخی از انواع خاص اندروژن و برخی از انواع سرطان تخمدان باشد، اما مطالعات بیشتری برای مشخص شدن نقش این عامل در سرطان تخمدان لازم است.

پودر تالک

اگر ذرات پودر تالک از طریق دستمال‌های بهداشتی، کاندوم و یا دیافراگم، از طریق واژن، رحم و لوله فالوپ به تخمدان برسد، مطرح شده که ممکن است باعث ایجاد سرطان تخمدان شود. برخی مطالعات نشان داده‌اند که این برخورد باعث افزایش احتمال ابتلا به سرطان تخمدان می‌شود و برخی از مطالعات تغییری در این احتمال را پیدا نکرده‌اند.

اگر هم این ماده در افزایش احتمال ابتلا به سرطان تخمدان نقش داشته باشد، احتمالا نقش اندکی دارد. با این حال، تالک به صورت گسترده در بسیاری از محصولات استفاده می‌شود و مهم است که مشخص شود، یکی از عوامل خطر ابتلا به سرطان است یا خیر. تحقیقات در این زمینه ادامه دارد.

رژیم غذایی

برخی تحقیقات نشان داده‌اند که احتمال ابتلا به سرطان تخمدان در زنانی که رژیم غذایی غنی از سبزیجات یا عاری از چربی دارند کاهش پیدا می‌کند، اما تعدادی دیگر از تحقیقات مخالف آن هستند. انجمن سرطان آمریکا پیشنهاد می‌کند که رژیم غذایی غنی از میوه، سبزیجات، و غلات کامل و کاهش گوشت قرمز و فرآوری شده و نوشیدنی‌های شیرین را برای کاهش احتمال ابتلا به سرطان تخمدان رعایت کنید؛ با این حال تاثیر رژیم غذایی روی ابتلا به سرطان تخمدان مشخص نیست، اما رعایت این رژیم به پیشگیری از بسیاری دیگر از بیماری‌ها و سرطان‌ها کمک می‌کند.

راه‌های کاهش ابتلا به سرطان تخمدان

به دنیا آوردن یک یا تعداد بیشتری فرزند، با کاهش خطر ابتلا به سرطان تخمدان همراه است، زیرا بارداری فرایند تخمک گذاری را متوقف می‌کند. خوردن قرص‌های جلوگیری از بارداری به صورت طولانی مدت نیز یکی از عوامل کاهش خطر سرطان تخمدان است، زیرا این قرص‌ها جلوی تخمک گذاری را می‌گیرند.

ما می‌دانیم که تشخیص زود و به موقع، چقدر درمان سرطان تخمدان را بهتر می‌کند. با اینکه آزمایش غربالگری سرطان تخمدان وجود دارد، انجام آن را توصیه نمیکنیم، مگر اینکه زنی در خطر بالای ابتلا به سرطان تخمدان باشد یا علائم به خصوصی را داشته باشد. این توصیه به این خاطر است که آزمایش خونی که برای غربالگری استفاده می‌شود، ممکن است در شرایط متفاوت و غیرسرطانی زیادی بالا برود.

مهم است که شما یک معاینه لگنی سالانه انجام دهید تا پزشکتان متوجه هرگونه یافته غیرطبیعی در معینه شما باشد. یادتان باشد حتی اگر توده‌ای پیدا شود، حتما به این معنی نیست که این توده سرطانی است. انواع مختلفی از کیست‌ها در تخمدان شایع هستند و می‌توانند علائم یکسان و مشابه سرطان تخمدان به وجود بیاورند.

اگر حس می‌کنید علائم غیرطبیعی دارید یا در خطر ابتلا به سرطان تخمدان هستید، از پزشک زنان نوبت بگیرید و لازم نیست تا وقت معاینه و چکاپ سالیانه‌تان صبر کنید.

منابع : 

oregoncancer.com

cancer.org

buoyhealth.com

نویسنده :

دکتر بــرنا فــرازمـند

متخصص رادیوتراپی و انکولوژی

«تصمیم‌گیری آگاهانه» حق اساسی هر فرد است. ما در سایت drfarazmand.com با ارائه دقیق‌ترین و به‌روز‌ترین اطلاعات در مورد انواع سرطان و پاسخ به سوالات شما، کمک می‌کنیم بهترین انتخاب‌ها را داشته باشید