درمان سرطان معده تا حد زیادی به این بستگی دارد که سرطان در چه مرحله‌ای قرار دارد و تا چه حد گسترش یافته است؛ اما عوامل دیگری مانند سن و سلامت کلی نیز می‌توانند مهم باشند.

سرطان معده معمولاً از پوشش داخلی معده شروع می‌شود و از آنجا به طرق مختلف نفوذ و گسترش می‌یابد. سرطان معده می‌تواند از طریق دیواره معده به اندام‌های مجاور رفته و به آنجا نفوذ کند. همچنین ممکن است به غدد لنفاوی مجاور (ساختارهایی به اندازه لوبیا که به مبارزه با عفونت‌ها کمک می‌کند) رفته و در آنجا گسترش یابد. همان‌طور که سرطان پیشرفته‌تر می‌شود، می‌تواند از طریق جریان خون یا سیستم لنفاوی حرکت کند و به اندام‌هایی مانند کبد، ریه‌ها و استخوان‌ها برود که به این حالت متاستاز می‌گویند و می‌تواند درمان آن را سخت‌تر کند.

اولین قدم درمان سرطان معده: تعیین مرحله

تعیین مرحله‌ی سرطان معده به پزشک کمک می‌کند که بهترین روش درمان سرطان معده را برای شما انتخاب کند.

پزشک میزان پیشرفت سرطان شما را با استفاده از موارد زیر بررسی می‌کند:

• آزمایش خون
• آندوسونوگرافی
• جراحی اکتشافی
• تست‌های تصویربرداری

مراحل مختلف سرطان معده

روش شایع تعیین میزان پیشرفته بودن سرطان معده، بر اساس سیستم مرحله بندی AJCC است.

اما، برای تعیین درمان، سرطان معده را به چند دسته کلی تقسیم می‌کنیم. این تقسیم بندی بر اساس چند فاکتور انجام می‌شود:

• عمق تهاجم توده به معده
• قابل جراحی بودن سرطان
• متاستاز (پخش دوردست)

این چند دسته عبارتند از:

سرطان‌های بسیار زودرس و اولیه

این سرطان‌ها عمیقاً در دیواره معده رشد نکرده و به خارج از معده گسترش نیافته‌اند. این سرطان‌ها در مراحل ابتدایی قرارگرفته‌اند.

سرطان‌های بالقوه قابل جراحی

این سرطان‌ها عمیق‌تر در دیواره معده رشد کرده‌اند و ممکن است در نواحی مجاور یا غدد لنفاوی رشد کرده باشند؛ اما تصور نمی‌شود که این سرطان‌ها به نقاط دورتر بدن گسترش یافته باشند، بنابراین جراحی همچنان گزینه‌ای برای حذف کامل آن‌ها است.

سرطان‌های موضعی غیرقابل جراحی

این سرطان‌ها نیز عمیق‌تر در دیواره معده رشد کرده‌اند و ممکن است به نواحی مجاور یا غدد لنفاوی هم گسترش پیدا کرده باشند. در این مرحله معمولاً سرطان به دلایل مختلف قابل جراحی نیست. به عنوان مثال: سرطان ممکن است خیلی نزدیک به نواحی حیاتی باشد، یا ممکن است فرد برای انجام یک جراحی بزرگ به اندازه کافی سالم نباشد.

سرطان‌های متاستاتیک

این سرطان‌ها به نقاط دوردست بدن سرایت کرده‌اند.

روش‌های درمانی سرطان معده

درمان آندوسکوپیک

برای سرطان در مراحل اولیه، برخی از پزشکان ممکن است یک درمان به نام برداشتن مخاط با آندوسکوپی (EMR) را برای بیمار در نظر بگیرند. در این روش، پزشک با کمک آندوسکوپی، ضایعه کوجک مخاطی را خارج می‌کند.

جراحی

در جراحی سرطان معده این مرحله شامل برداشتن تومور و برخی از بافت‌های سالم اطراف آن در طی یک عمل جراحی است. نوع جراحی مورد استفاده بستگی به مرحله سرطان دارد. جراحی برای برداشتن سرطان معمولاً بخشی از درمان است و بهترین شانس را برای بقای طولانی مدت بیمار ارائه می‌دهد.

اما اگر سرطان گسترش یافته باشد یا اگر بدن فرد به اندازه کافی برای انجام عمل سالم نباشد، جراحی ممکن است گزینه خوبی نباشد.

در مراحل اولیه، زمانی که سرطان هنوز فقط در معده است، از جراحی برای برداشتن قسمتی از معده که مبتلا به سرطان است و غدد لنفاوی مجاور استفاده می‌شود. به این عمل گاسترکتومی کلی یا جزئی می‌گویند. در گاسترکتومی جزئی، جراح قسمت باقی مانده معده را به مری یا روده کوچک متصل می‌کند. ممکن است با توجه به تشخیص پزشک قبل از جراحی نیاز به استفاده از روش‌هایی مانند شیمی‌درمانی و پرتودرمانی باشد.

پرتودرمانی

پرتودرمانی سرطان معده استفاده از اشعه ایکس با انرژی بالا یا ذرات دیگر برای از بین بردن سلول‌های سرطانی است. یک برنامه پرتودرمانی معمولاً شامل تعداد معینی از درمان است که در یک دوره زمانی معین انجام می‌شود. افراد مبتلا به سرطان معده، پرتودرمانی با پرتو خارجی دریافت می‌کنند که توسط یک دستگاه از خارج بدن تابیده می‌شود. رادیوتراپی ممکن است قبل از جراحی برای کوچک کردن اندازه تومور یا بعد از جراحی برای از بین بردن سلول‌های سرطانی باقیمانده استفاده شود.

درمان با استفاده از دارو

در درمان سیستمیک برای از بین بردن سلول‌های سرطانی از داروها استفاده می‌کنند. این نوع دارو از طریق جریان خون برای رسیدن به سلول‌های سرطانی در سراسر بدن تجویز می‌شود. درمان‌های سیستمیک معمولاً توسط یک متخصص انکولوژیست، پزشکی که در درمان سرطان با دارو تخصص دارد، تجویز می‌شود. این درمان به صورت تزریق داخل وریدی (IV) یا خوراکی تجویز می‌شود.

انواع درمان‌های سیستمیک مورد استفاده برای سرطان معده عبارت‌اند از:

• شیمی‌درمانی
• درمان هدفمند
• ایمونوتراپی

یک فرد ممکن است یک نوع درمان سیستمیک را در یک زمان دریافت کند یا ترکیبی از درمان‌های سیستمیک را به طور هم‌زمان دریافت کند.

انواع درمان های دارویی سرطان معده

شیمی‌درمانی

شیمی‌درمانی سرطان معده استفاده از داروها برای از بین بردن سلول‌های سرطانی است که معمولاً با جلوگیری از رشد، تقسیم و ساخت سلول‌های سرطانی جدید، به درمان این بیماری کمک می‌کند.

در این روش درمانی، بیمار ممکن است یک دارو یا ترکیبی از داروهای مختلف را به طور هم‌زمان دریافت کند.

هدف شیمی‌درمانی می‌تواند از بین بردن سرطان باقی مانده پس از جراحی، کند کردن رشد تومور یا کاهش علائم مرتبط با سرطان باشد. همچنین ممکن است این درمان با پرتودرمانی ترکیب شود. در حال حاضر، هیچ رژیم درمانی استاندارد شیمی‌درمانی در سراسر جهان وجود ندارد. با این حال، اکثر درمان‌های شیمی‌درمانی برای سرطان معده بر اساس ترکیبی از داروهای زیر است:

• اگزالی پلاتین (الوگزاتین)
• فلوئورویوراسیل (5FU)

سایر داروهای مورد استفاده عبارت‌اند از:

• کاپسیتابین (Xeloda)
• دوسِتاکسل (Taxotere)
• اپی روبیسین
• پاکلیتاکسل (تاکسول)

عوارض جانبی شیمی‌درمانی به فرد و دوز مصرفی بستگی دارد، اما می‌تواند شامل خستگی، خطر عفونت، حالت تهوع و استفراغ، ریزش مو، از دست دادن اشتها و اسهال باشد. این عوارض معمولاً پس از پایان درمان از بین می‌روند.

تارگت تراپی

تارگت تراپی یا درمان هدفمند درمانی است که ژن‌های خاص سرطان، پروتئین‌ها یا محیط بافتی را که به رشد و بقای سرطان کمک می‌کند، هدف قرار می‌دهد. این نوع درمان رشد و گسترش سلول‌های سرطانی را مسدود می‌کند و آسیب به سلول‌های سالم را محدود می‌کند.

همه تومورها اهداف یکسانی ندارند. برای یافتن مؤثرترین درمان، پزشک ممکن است آزمایش‌هایی را برای شناسایی ژن‌ها، پروتئین‌ها و سایر عوامل در تومور شما انجام دهد. این به پزشکان کمک می‌کند تا هر بیمار را با مؤثرترین درمان مطابقت دهند.

ایمونوتراپی نیز نوعی تارگت تراپی محسوب می‌شود. اما به علت خاص بودن ایمونوتراپی، معمولا وقتی می‌گوییم «درمان تارگت»، منظورمان درمان‌های تارگت به جز ایمونوتراپی است.

بنابراین، تارگت تراپی سرطان معده را در دو دسته کلی توضیح می‌دهیم:

• ایمونوتراپی
• تارگت تراپی (منظور سایر انواع)

تارگت تراپی (به جز ایمونوتراپی)

گاهی اوقات از درمان هدفمند یا تارگت تراپی سرطان معده، برای درمان این سرطان استفاده می‌شود. منظور از درمان تارگت، استفاده از داروها برای هدف قرار دادن مولکول‌های خاص (مانند پروتئین‌ها) روی سطح سلول‌های سرطانی است.

درمان با هدف HER2

برخی سرطان‌ها ممکن است پروتئینی را به نام گیرنده ۲ فاکتور رشد اپیدرمی انسانی (HER2) بیش از حد تولید کنند. این نوع سرطان “سرطان HER2 مثبت” نامیده می‌شود. تراستوزوماب (Herceptin) به همراه شیمی‌درمانی ممکن است گزینه‌ای برای افراد مبتلا به سرطان معده HER2 مثبت باشد.

درمان ضد رگ زایی

درمان ضد رگ زایی (ضد VEGF) بر توقف رگ زایی متمرکز است که در واقع فرآیند ساخت رگ‌های خونی جدید است. از آنجایی که یک تومور برای رشد و گسترش به مواد مغذی وارد شده توسط رگ‌های خونی نیاز دارد، هدف از درمان‌های ضد رگ زایی، گرسنه نگه داشتن تومور است.

اطلاعات بیشتر در مورد تارگت تراپی سرطان معده را در اینجا بخوانید.

ایمونوتراپی

ایمونوتراپی که درمان بیولوژیکی نیز نامیده می‌شود، درمانی است که در آن پزشک با استفاده از آن به سیستم ایمنی خود فرد کمک می‌کند که سلول‌های سرطانی را به طور مؤثرتری پیدا کرده و از بین ببرد.

کند تر کند. ایمونوتراپی سرطان معده می‌تواند به عنوان خط اول درمان برای بیماران مفید باشد. این روش در درمان سرطان معده در مراحل بعدی بیماری نقش دارد. ازجمله داروهایی که در این درمان استفاده می‌شود می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• نیوولوماب (اُپدیوو) این دارو را می‌توان در افراد مبتلا به سرطان معده پیشرفته و به طور معمول همراه با شیمی‌درمانی استفاده کرد.
• پمبرولیزوماب (کیترودا) این دارو را می‌توان برای درمان سرطان پیشرفته معده استفاده کرد.

درمان سرطان معده در هر مرحله

درمان سرطان معده در مراحل مختلف متفاوت است. همانطور که در بالاتر گفتم، برای تعیین درمان، سرطان معده را بر اساس چند فاکتور به چند دسته کلی تقسیم می‌کنیم.

در ادامه، گزینه های اصلی درمان در هر مرحله را ذکر کرده ام. در تصویر زیر خلاصه ای از این درمان‌ها را مشاهده می‌کنید.

درمان سرطان معده در مرحله‌ی ابتدایی

در این مرحله سرطان معده بسیار ابتدایی است و به آن N0,M0) cTis) می‌گوییم. Tis به این معنی است که تومور فقط در لایه‌های سطحی مخاط وجود دارد و سرطان به لایه‌های دیگر نفوذ نکرده است. N0 و M0 هم به معنای این هستند که سرطان به غدد لنفاوی مجاور (N0) یا قسمت‌های دوردست بدن (M0) گسترش نیافته است. در این مرحله از درمان آندوسکوپیک یا جراحی استفاده می‌شود.در این مرحله هرچه بیماری پیشرفته‌تر باشد احتمال درمان آندوسکوپیک کمتر و احتمال جراحی بیشتر است.

درمان سرطان معده در مرحله‌ی قابل جراحی

در این مرحله (cT2 و بالاتر یا N+) سرطان پیشرفت بیشتری نسبت به مرحله‌ی قبل داشته است اما همچنان تومور قابل جراحی است. در چنین شرایطی ابتدا از درمان نئوادجوانت استفاده می‌شود که در این مرحله درمان نئوادجوانت ارجح کموتراپی است. بعد از آن تومور بررسی می‌شود و سپس جراحی صورت می گیرد. پس از جراحی هم از درمان کموتراپی ادجوانت استفاده می‌شود.

سایر گزینه‌های درمانی در این مرحله شامل موارد زیر است:

• ابتدا جراحی صورت می‌گیرد و سپس بعد از جراحی، شیمی ‌درمانی و رادیوتراپی برای بیمار تجویز می‌شود.
• در این روش پزشک درمان را با کمورادیوتراپی شروع کرده (ترکیب شیمی ‌درمانی و رادیوتراپی) و سپس جراحی انجام می‌گیرد. در نهایت مجدداً از کموتراپی استفاده می‌شود.

لازم به ذکر است که کمورادیوتراپی قبل از جراحی معمولاً برای تومورهایی انجام می‌شود که در ابتدای معده قرار گرفته‌اند و گاهی مقداری از مری را هم درگیر کرده‌اند؛ بنابراین در چنین شرایطی چون تومور بین مری و معده قرار دارد و درمان سرطان مری بیشتر کمورادیوتراپی و سپس جراحی است، از کمورادیوتراپی استفاده می‌شود.

درمان سرطان معده در مرحله‌ی غیرقابل جراحی

در این مرحله تومور پیشرفت بیشتری داشته و غیر قابل جراحی است. در چنین شرایطی پزشک معمولاً درمان را با کمورادیوتراپی یا بنا به شرایط با رادیوتراپی شروع کرده و تلاش می‌کند تا تومور را قابل جراحی کند. در نهایت تومور جراحی شده و بنا به نیاز فرد مراحل بعدی انجام خواهد گرفت.

درمان سرطان معده در مرحله‌ی متاستاتیک

در این مرحله سرطان گسترش بیشتری یافته و متاستاتیک شده است. در این شرایط پزشک از درمان‌های تسکینی مانند کموتراپی استفاده می‌کند و تلاش خود را برای افزایش طول عمر و تسکین بیمار می‌کند.

نتیجه گیری: درمان سرطان معده

در این مقاله با روش های درمان سرطان معده و مزایای هرکدام آشنا شدید. برای اخذ مشاوره درباره درمان سرطان معده می‌توانید از لینک مشاوره موجود در سایت استفاده کنید.

سوالات متداول

نویسنده :

دکتر بــرنا فــرازمـند

متخصص رادیوتراپی و انکولوژی

«تصمیم‌گیری آگاهانه» حق اساسی هر فرد است. ما در سایت drfarazmand.com با ارائه دقیق‌ترین و به‌روز‌ترین اطلاعات در مورد انواع سرطان و پاسخ به سوالات شما، کمک می‌کنیم بهترین انتخاب‌ها را داشته باشید