فرایند تشخیص سرطان دهانه رحم معمولاً با مراجعه به پزشک بعد از مشاهده علائم سرطان یا پس از غربالگری شروع می‌شود. در صورتی که فرد علائم سرطان دهانه رحم را داشته باشد یا نتیجه آزمایش غربالگری او مشکوک به سرطان بوده باشد، پزشک آزمایش‌های تشخیصی را انجام می‌دهد. این آزمایش‌ها نشان می‌دهند که آیا فرد سرطان دهانه رحم دارد یا خیر. همچنین در صورت تشخیص سرطان، می‌توان به کمک آزمایش‌های تشخیصی، به سرایت یا عدم سرایت سرطان به قسمت‌های دیگر بدن پی برد.

در ادامه این مقاله، با ما همراه باشید تا راه های تشخیص سرطان دهانه رحم را بررسی کنیم.

آزمایش های تشخیص سرطان دهانه رحم

معمولاً فرایند تشخیص سرطان دهانه رحم زمانی آغاز می‌شود که نتیجه تست پاپ اسمیر غیرطبیعی باشد. پزشک از شما در مورد علائمی که دارید می‌پرسد و ممکن است یک معاینه فیزیکی انجام دهد. بر اساس این اطلاعات، پزشک شما را به متخصص ارجاع داده یا آزمایش‌هایی را برای بررسی سرطان دهانه رحم یا سایر بیماری‌ها تجویز می‌کند.

به یاد داشته باشید که برخی از بیماری‌های دیگر نیز می‌توانند علائمی مشابه سرطان دهانه رحم داشته باشند. بنابراین، برای پزشک بسیار مهم است که قبل از تشخیص سرطان دهانه رحم، احتمال ابتلا به سایر بیماری‌ها را رد کند.

آزمایش‌هایی که برای تشخیص سرطان دهانه رحم به کار می‌روند، عبارتند از:

• کولپوسکوپی
• بیوپسی

آیا می دانید : بیوپسی چیست ؟

در ادامه به بررسی هکدام از روش های تشخیصی سرطان دهانه رحم می پردازیم :

تشخیص سرطان دهانه رحم با کولپوسکوپی

کولپوسکوپی روشی است که در آن، پزشک ابزاری به نام «اسپکولوم» را داخل واژن قرار می‌دهد تا به آرامی دیواره واژن را باز کرده و دهانه رحم را مشاهده کند. سپس محلولی سرکه‌ای روی دهانه رحم مالیده می‌شود تا نواحی غیرطبیعی نشان داده شوند.

در گام بعدی، پزشک ابزاری به نام «کولپوسکوپ» را نزدیک واژن قرار می‌دهد. کولپوسکوپ یک چراغ قوه و عدسی بزرگ‌نما دارد و به پزشک اجازه می‌دهد تا از نزدیک به دهانه رحم نگاه کند. در زمان کولپوسکوپی معمولاً بیوپسی (نمونه برداری) انجام می‌شود.

تشخیص سرطان دهانه رحم با بیوپسی

بیوپسی روشی است که در آن، اندکی از بافت دهانه رحم به عنوان نمونه برداشته می‌شود تا پزشک آن را زیر میکروسکوپ بررسی کند.

انواع مختلفی از بیوپسی دهانه رحم وجود دارد:

• پانچ بیوپسی

پانچ بیوپسی روشی است که در آن، یک قطعه کوچک و گرد از بافت دهانه رحم با استفاده از یک ابزار دایره‌ای توخالی و تیز برداشته می‌شود. گاهی اوقات چندین ناحیه مختلف از دهانه رحم با پانچ بیوپسی بررسی می‌شود.

• کورتاژ آندوسرویکس

کورتاژ آندوسرویکس (سرویکس داخلی) روشی برای جمع‌آوری تعدادی سلول یا بافت از کانال دهانه رحم است. این کار به کمک ابزاری قاشقی شکل به نام «کورِت» انجام می‌شود. در کورتاژ آندوسرویکس، تنها مقدار کمی از بافت دهانه رحم برداشته می‌شود.

• الکتروسرجری لوپ (LEEP)

در روش الکتروسرجری لوپ (LEEP) الکترو به معنای الکتریکی، سرجری به معنای جراحی و لوپ به معنای حلقه است. این روش  از یک حلقه سیمی کوچک دارای جریان الکتریکی، برای برداشتن بافت دهانه رحم استفاده می‌شود.

الکتروسرجری لوپ علاوه بر تشخیص سرطان دهانه رحم، می‌تواند برای خارج کردن بافت پیش‌سرطانی یا سرطان در مراحل اولیه استفاده شود. این روش معمولاً فقط چند دقیقه زمان می‌برد و با بی‌حسی موضعی انجام می‌شود.

• بیوپسی مخروطی (کونیزاسیون)

بیوپسی مخروطی یا کونیزاسیون، نوعی جراحی است که در آن یک قطعه نسبتاً بزرگ و‌ مخروطی شکل از دهانه رحم و کانال دهانه رحم برداشته می‌شود.

بیوپسی مخروطی هم برای تشخیص سرطان دهانه رحم و هم برای خارج کردن بافت پیش‌سرطانی یا سرطان در مراحل اولیه به کار می‌رود. این کار در بیمارستان و با بیهوشی عمومی صورت می‌گیرد.

آزمایش های تعیین مرحله سرطان دهانه رحم

اگر مشخص شود که به سرطان دهانه رحم مبتلا شده‌اید، به متخصص انکولوژی زنان ارجاع داده می‌شوید. متخصص انکولوژی زنان به شما در درمان و مرحله بندی سرطان دهانه رحم کمک می‌کند. ابتدا، آزمایش‌هایی برای تعیین میزان گسترش (مرحله) سرطان برایتان تجویز می‌شود.

برای درک بیشتر : مرحله یا استیج سرطان چیست ؟

گاهی اوقات سرطان فقط در دهانه رحم است. اما در بعضی موارد، سرطان ممکن است از دهانه رحم به سایر قسمت‌های بدن سرایت کرده باشد. مشخص کردن میزان گسترش سرطان در بدن، «مرحله‌بندی» نامیده می‌شود. دانستن مرحله سرطان دهانه رحم برای شروع روند درمان بسیار مهم است.

آزمایش‌ها و روش‌هایی که برای مرحله‌بندی سرطان دهانه رحم استفاده می‌شوند، شامل موارد زیر است:

• تست های تصویربرداری
• تست های آزمایشگاهی
• تست های بصری

در ادامه آزمایش های مرحله بندی سرطان دهانه رحم را بررسی خواهیم کرد .

تست های تصویربرداری

• PET-CT اسکن

در این روش، از پت اسکن و سی‌تی اسکن به طور همزمان روی یک دستگاه انجام می‌شوند تا نتیجه آزمایش دقیق‌تر باشد.

برای PET اسکن، مقدار کمی گلوکز (قند) رادیواکتیو به داخل رگ تزریق می‌شود. اسکنر در اطراف بدن می‌چرخد و از محل مصرف گلوکز در بدن، عکس می‌گیرد. سلول‌های تومور بدخیم در تصویر روشن‌تر نشان داده می‌شوند، زیرا فعال‌تر بوده و گلوکز بیشتری نسبت به سلول های طبیعی مصرف می‌کنند.

برای CT اسکن، از نواحی داخلی بدن تعدادی عکس با اشعه ایکس گرفته می‌شود. این عکس‌ها با جزئیات و از زوایای مختلف هستند. ممکن است از رنگ تزریقی یا خوراکی نیز برای واضح‌تر نشان داده شدن بافت‌های بدن استفاده شود.

• ام‌آر‌آی (MRI)

در MRI از یک آهنربا، امواج رادیویی و یک کامپیوتر برای عکس‌برداری از بدن استفاده می‌شود. مجموعه تصاویر تهیه‌شده در ام‌آر‌آی از دقت بالایی برخوردار هستند.

• تصویر برداری سونوگرافی

در تصویربرداری سونوگرافی، از امواج صوتی پرانرژی استفاده می‌شود. این امواج در بافت‌ها یا اندام‌های داخلی بدن منعکس شده و پژواک ایجاد می‌کنند. پژواک‌ها در نهایت تصویری یکپارچه از بافت‌های بدن را تشکیل می‌دهند که  تصویر سونوگرافی (سونوگرام) نامیده می‌شود.

• گرافی ساده قفسه سینه

گرافی ساده قفسه سینه، برای بررسی اندام‌ها و استخوان‌های داخل قفسه سینه انجام می‌شود. در واقع، پزشک برای بررسی اینکه آیا سرطان به ریه‌ها سرایت کرده است یا خیر، از این روش استفاده می‌کند. در این روش از اشعه ایکس استفاده می‌شود که نوعی تشعشع پرانرژی است که از بدن عبور کرده و تصویری از قسمت‌های داخل قفسه سینه ایجاد می‌کند.

تست های آزمایشگاهی

• شمارش کامل خون (CBC)

این روش نوعی آزمایش خون برای تشخیص مرحله سرطان دهانه رحم است. آزمایش CBC، موارد زیر را در یک نمونه خون اندازه گیری می‌کند:

1. تعداد گلبول‌های قرمز، گلبول‌های سفید و پلاکت‌ها
2. میزان هموگلوبین (پروتئینی که اکسیژن را حمل می‌کند) در گلبول های قرمز
3. درصدی از خون که از گلبول‌های قرمز تشکیل شده است

• آزمایش شیمیایی خون

آزمایش شیمیایی یا بیوشیمیایی خون، نوعی آزمایش خون برای سرطان دهانه رحم است که مقدار مواد خاصی را که توسط اندام‌ها و بافت‌های بدن آزاد می‌شود اندازه‌گیری می‌کند، از جمله الکترولیت‌ها، لاکتات دهیدروژناز، اسید اوریک، نیتروژن اوره خون، کراتینین و وضعیت عملکرد کبد.

مقدار غیرمعمول (بیشتر یا کمتر از حد طبیعی) یک ماده، می‌تواند نشانه گسترش سرطان در بدن یا سایر بیماری‌ها باشد. آزمایش شیمیایی خون همچنین برای بررسی عملکرد کلیه‌ها و کبد، به عنوان بخشی از فرآیند تشخیص سرطان دهانه رحم انجام می‌شود.

تست های بصری

• سیستوسکوپی

سیستوسکوپی روشی برای بررسی داخل مثانه و مجرای ادرار است. به این منظور، ابزاری به نام «سیستوسکوپ» از طریق مجرای ادرار به مثانه وارد می‌شود. سیستوسکوپ نازک و لوله مانند است و چراغ قوه و عدسی دارد. این ویژگی‌ها، بررسی داخل مثانه را برای پزشک آسان‌تر می‌کنند.

سیتوسکوپ می‌تواند قابلیت استخراج نمونه‌های بافتی را نیز داشته باشد. بافت برداشته‎شده از مثانه، زیر میکروسکوپ قرار می‌گیرد تا از نظر علائم سرطان بررسی ‌شود.

• سیگموئیدوسکوپی

در سیگموئیدوسکوپی، از ابزاری به نام «سیگموئیدوسکوپ» برای بررسی داخل رکتوم (راست روده) و کولون سیگموئید (بخش انتهایی و پایین روده بزرگ) استفاده می‌شود.

سیگموئیدوسکوپ ابزاری نازک و لوله مانند با چراغ قوه و عدسی است که از طریق رکتوم، به داخل کولون سیگموئید وارد می‌شود. این ابزار ممکن است قابلیت برداشت بافت از بدن را نیز داشته باشد. در نهایت، بافت استخراج‌شده از روده زیر میکروسکوپ قرار می‌گیرد تا از نظر سرطانی بودن یا نبودن بررسی شود.

کلام آخر

تشخیص سرطان دهانه رحم با روش‌های کولپوسکوپی و بیوپسی انجام می‌شود. در صورتی که به سرطان مبتلا باشید، پزشک آزمایش‌های دیگری را برای تعیین میزان پیش‌روی (مرحله) سرطان تجویز می‌کند. اگرچه فرایند تشخیص ممکن است طولانی به نظر برسد؛ اما به یاد داشته باشید که تشخیص زودهنگام، منجر به افزایش طول عمر بیماران سرطان دهانه رحم می‌شود.

منابع : 

cancer.ca

cancer.gov

در انتها، تعدادی از سؤالات رایج درباره تشخیص سرطان دهانه رحم را بررسی می‌کنیم.

سوالات متداول

نویسنده :

دکتر بــرنا فــرازمـند

متخصص رادیوتراپی و انکولوژی

«تصمیم‌گیری آگاهانه» حق اساسی هر فرد است. ما در سایت drfarazmand.com با ارائه دقیق‌ترین و به‌روز‌ترین اطلاعات در مورد انواع سرطان و پاسخ به سوالات شما، کمک می‌کنیم بهترین انتخاب‌ها را داشته باشید