پاپ اسمیر متداول‌ترین آزمایشی است که به منظور بررسی تغییرات اولیه در سلول‌هایی که می‌توانند منجر به سرطان دهانه رحم شوند استفاده می‌شود. به این آزمایش «پاپ اسمیر» نیز می‌گویند. در این آزمایش نمونه‌ای از سلول‌های دهانه رحم جمع‌آوری می‌شود. «دهانه رحم» بخشی از رحم است که به سمت واژن باز می‌شود.

نمونه را روی یک اسلاید شیشه‌ای یا در یک بطری حاوی محلولی به منظور حفظ سلول‌ها قرار می‌دهند. این نمونه سپس به آزمایشگاه فرستاده می‌شود تا پاتولوژیست آن را زیر میکروسکوپ بررسی کند. پاتولوژیست پزشکی است که در زمینه تفسیر نتایج آزمایشگاه و ارزیابی سلول‌ها، بافت‌ها و اندام‌ها به منظور تشخیص بیماری تخصص دارد. پاتولوژیست می‌تواند با مشاهده نمونه، سلول‌های غیرطبیعی را تشخیص دهد.

سلول‌های غیرطبیعی می‌توانند سرطانی باشند، اما اینها اغلب تغییرات سلولی پیش‌سرطانی قابل درمان هستند نه اینکه سرطان دهانه رحم باشد. برخی از سلول‌هایی که در آزمایش پاپ از دهانه رحم جمع‌آوری می‌شوند ممکن است از نظر وجود ویروس پاپیلومای انسانی یا همان HPV نیز آزمایش شوند. عفونت ناشی از HPV یکی از ریسک فاکتورهای (عامل خطر) سرطان دهانه رحم است. HPV اغلب طی فعالیت جنسی از فردی به فرد دیگر منتقل می‌شود. انواع یا سویه‌های مختلفی از HPV وجود دارد. برخی از این سویه‌ها با برخی انواع سرطان‌ها ارتباط قوی‌تری دارند.

ممکن است ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی همزمان با آزمایش پاپ شما را برای HPV نیز آزمایش کند. یا اینکه ممکن است فقط در صورتی که نتایج آزمایش پاپ حاکی از تغییرات غیر طبیعی در دهانه رحم باشد، به آزمایش HPV نیاز داشته باشید. آزمایش HPV ممکن است جدا از آزمایش پاپ نیز انجام شود.

تعداد دفعاتی که نیاز به انجام آزمایش پاپ دارید به سن، نتایج آزمایش‌های قبلی و دیگر عوامل بستگی دارد.

چه کسی آزمایش پاپ اسمیر من را انجام می‌دهد؟

معمولا یک متخصص زنان آزمایش پاپ را انجام می‌دهد. متخصص زنان یک پزشک متخصص در زمینه درمان بیماری‌های اندام‌های تولید مثلی تناسلی زنان است. گاهی دیگر ارائه‌دهندگان مراقبت‌های بهداشتی آزمایش پاپ را انجام می‌دهند. از جمله آنها می‌توان به پزشکان مراقبت‌های اولیه، دستیار پزشک یا کارآموزان پرستاری اشاره کرد. اگر کسی که آزمایش را انجام می‌دهد مرد باشد، ممکن است یک دستیار یا پرستار زن نیز در اتاق حاضر باشد.

اگر نتایج آزمایش پاپ حاکی از ابتلا به سرطان دهانه رحم باشد، ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی شما را به متخصص زنان یا انکولوژیست ارجاع می‌دهد. آنکولوژیست پزشکی است که در زمینه درمان سرطان تخصص دارد.

آمادگی برای پاپ اسمیر

برای اطمینان از اینکه نتایج آزمایش پاپ اسمیر تا حد امکان دقیق حاصل می‌شود، از 2 الی 3 روز قبل از آزمایش نباید رابطه جنسی داشته باشید. به منطور ممانعت از شسته شدن سلول‌های غیر طبیعی، از ۲ تا ۳ روز قبل از آزمایش از موارد زیر استفاده نکنید:

• تامپون
• فوم‌های ضد بارداری
• داروهای واژینال
• دوش واژینال
• کرم یا پودر واژینال

بهترین زمان برای انجام آزمایش پاپ، حداقل ۵ روز پس از پایان دوره قاعدگی است. در دوران قاعدگی می‌توان آزمایش پاپ اسمیر انجام داد، اما بهتر است این آزمایش را در زمان دیگری انجام دهید.

در طول پاپ اسمیر

ارائه‌دهنده خدمات مراقبت‌های بهداشتی آزمایش پاپ را طی معاینه لگن و در یک اتاق خصوصی در مطبش انجام می‌دهد. این آزمایش فقط چند دقیقه طول می‌کشد. انجام این آزمایش ممکن است ناخوشایند باشد، اما معمولا دردناک نیست. اگر قبل از معاینه مثانه خود را تخلیه کنید، ممکن است فرایند برایتان راحت‌تر شود. همچنین سعی کنید در طول آزمایش نفس عمیق بکشید و عضلات‌تان را شل کنید.

سوال‌هایی از شما

وقتی برای انجام آزمایش پاپ اسمیر مراجعه می‌کنید، ممکن است ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی یک سری از سوالات اساسی مرتبط با آزمایش از شما بپرسد:

• آیا باردار هستید؟
• آیا از روش‌های پیشگیری از بارداری استفاده می‌کنید؟
• اخیرا چه داروهایی مصرف کرده‌اید؟
• آیا دخانیات مصرف می‌کنید؟
• آخرین قاعدگی شما چه زمانی بود و چقدر طول کشید؟
• آیا علائمی مانند خارش، قرمزی یا درد دارید؟
• آیا تا کنون روی اندام‌های تولید مثلی خود جراحی یا اقدام دیگری انجام داده‌اید؟
• آیا تا به حال از آزمایش‌های پاپ اسمیر پیشین خود نتایج غیر طبیعی داشته‌اید؟

فرایند انجام پاپ اسمیر

ممکن است قبل از آزمایش لازم باشد لباس خود را عوص کنید و گان بیمارستانی بپوشید، این کار را در یک محل خصوصی یا پس از اینکه ارائه‌دهنده خدمات درمانی اتاق را ترک می‌کند انجام می‌دهید. در طول آزمایش به پشت روی تخت معاینه دراز می‌کشید و پاشنه پای خود را در رکاب‌های انتهای تخت قرار می‌دهید.

در مرحله بعد، ارائه‌دهنده مراقبت بهداشتی که معاینه را انجام می‌دهد، به آرامی یک وسیله پلاستیکی یا فلزی لوبریکانت شده را وارد واژن شما می‌کند. این ابزار که اسپکولوم نامیده می‌شود، به آرامی دیواره‌های واژن را از هم باز می‌کند. ممکن است این کار کمی ناخوشایند باشد.

پزشک پس از مشاهده دهانه رحم از برس دهانه رحم برای تراشیدن سلول‌ها از این ۲ نقطه روی دهانه رحم استفاده می‌کند:

• اکتوسرویکس، که نزدیک‌ترین قسمت به واژن است. اکتو به معنی خارجی، و سرویکس به معنای دهانه رحم است. بنابراین اکتوسرویکس یعنی بخش خارجی دهانه رحم.
• اندوسرویکس، بخش مجاور تنه رحم است. این ناحیه را منطقه دگرگونی (transformation) می‌نامند و ناحیه‌ای است که سرطان دهانه رحم به طور معمول در اینجا ایجاد می‌شود. اندو یعنی داخلی، بنابراین اندوسرویکس یعنی بخش داخلی دهانه رحم.

ممکن است هنگام جمع‌آوری سلول‌ها احساس کشش یا فشار کنید، اما این کار به طور معمول درد ندارد و آسیبی نمی‌رساند.

ارائه‌‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی سلول‌ها را روی اسلاید شیشه‌ای میکروسکوپ اسمیر (پخش) می‌کند یا سلول‌ها را در ظرفی حاوی مایعی قرار می‌دهد که نمونه را محافظت می‌کند. سپس نمونه را برای ارزیابی به پاتولوژیست ارسال می‌کنند.

بعد از انجام آزمایش

می‌توانید بلافاصله پس از انجام آزمایش پاپ اسمیر فعالیت‌های همیشگی خود را از سر بگیرید. ممکن است پس از انجام آزمایش پاپ کمی خونریزی واژینال داشته باشید. اما اگر خونریزی بیش از حد باشد، به پزشک اطلاع دهید.

اگر آزمایش پاپ سلول‌های غیر طبیعی نشان دهد و آزمایش HPV مثبت باشد، ممکن است پزشک شما یک یا چند آزمایش دیگر را نیز به شما پیشنهاد دهد. آزمایش پاپ یک ابزار غربالگری فوق‌العاده است، اما بی‌نقص و کامل نیست. گاهی با وجود اینکه سلول‌های دهانه رحم غیر طبیعی هستند اما نتایج آزمایش طبیعی است. به این نتیجه آزمایش «منفی کاذب» می‌گویند.

غربالگری منظم مهم است. با پزشک خود در مورد نحوه انجام آزمایش پاپ اسمیر صحبت کنید. تحقیقات نشان می‌دهد که تقریبا همه تغییرات دهانه رحم را می‌توان با غربالگری منظم پیدا کرد و قبل از سرطانی شدن آنها را درمان کرد.

سوالاتی که می‌توانید از تیم درمان بپرسید

می‌توانید قبل از انجام آزمایش پاپ سوالات زیر را بپرسید:

• چه کسی آزمایش پاپ اسمیر من را انجام می‌دهد؟
• آیا باید از نظر HPV هم آزمایش شوم؟
• کی نتایج آزمایش را دریافت می‌کنم؟
• چه کسی نتایج را برای من توضیح می‌دهد؟
• اگر نتایج آزمایش غیرطبیعی یا مبهم باشد چه؟
• اگر نتایج آزمایش حاکی از سرطان باشد، چه آزمایش‌های دیگری لازم است؟
• بعد از این آزمایش، چه زمانی باید آزمایش پاپ اسمیر بعدی خود را انجام دهم؟

نویسنده :

دکتر بــرنا فــرازمـند

متخصص رادیوتراپی و انکولوژی

«تصمیم‌گیری آگاهانه» حق اساسی هر فرد است. ما در سایت drfarazmand.com با ارائه دقیق‌ترین و به‌روز‌ترین اطلاعات در مورد انواع سرطان و پاسخ به سوالات شما، کمک می‌کنیم بهترین انتخاب‌ها را داشته باشید