ام آر آی یک روش تصویربرداری است که از میدان مغناطیسی برای یافتن تومور در بدن و کمک به تشخیص سرطانی بودن یا نبودن یک تومور استفاده می‌کند. پزشکان پس از یافتن سرطان در بدن از این آزمایش برای کسب اطلاعات بیشتر در خصوص این سرطان استفاده می‌کنند. از جمله این اطلاعات عبارتند از:

• اندازه و محل تومور
• برنامه‌ریزی برای درمان سرطان، مانند جراحی یا پرتودرمانی
• بررسی تاثیر روش درمانی

ام آر آی (MRI) چیست؟

تصویربرداری با تشدید مغناطیسی یا MRI، روش تصویربرداری پزشکی و غیر تهاجمی است که تصاویری دقیق، از تقریباً تمامی ساختارهای داخلی بدن انسان، از جمله اندام‌ها، استخوان‌ها، عضلات و عروق خونی ایجاد می‌کند. اسکنرهای ام آر آی تصاویر بدن را با استفاده از یک آهنربای بزرگ و موج‌های رادیویی ایجاد می‌کنند. در طی انجام MRI، هیچ تابش یونیزه‌کننده‌ای تولید نمی‌شود؛ به زبان محاوره‌ای یعنی ام آر آی اشعه ندارد و از این جهت آسیب‌زا نیست. این تصاویر اطلاعات مهمی به پزشک ارائه می‌دهد تا بتواند نوع بیماری را تشخیص دهد و درمان وی را برنامه‌ریزی کند.

ام آر آی چگونه انجام می‌شود؟

MRI یک دستگاه ام آر آی استاندارد دارای یک دهانه باریک و شبیه تونل است. در واقع شبیه به یک دونات بزرگ است. برخی از مراکز تصویربرداری دارای دستگاه‌های ام آر آی «باز» هستند که این نوع دستگاه‌ها جادارتر هستند. اگر نگران فضای کوچک دستگاه هستید یا بدن بزرگتری دارید این دستگاه می‌‌تواند برایتان گزینه مناسبی باشد.

در MRI از اشعه ایکس یا سایر اشعه‌ها استفاده نمی‌شود. به همین دلیل است که پزشکان اغلب از این روش برای بررسی مشکلات موجود در سیستم تولید مثلی استفاده می‌کنند. ام آر آی حتی برای زنان باردار هم بی‌خطر است. پزشکان از این روش برای تصویربرداری از مغز، ستون فقرات، شکم و لگن و قفسه سینه و از جمله پستان استفاده می‌کنند.

در یک مقاله جداگانه در این وبسایت در خصوص MRI  پستان بیشتر اطلاعات کسب کنید.

برای انجام MRI  به کجا مراجعه کنم؟

MRI  را می‌توان در بخش رادیولوژی بیمارستان یا در یک مرکز تصویربرداری سرپایی انجام داد. رادیولوژیست (متخصص رادیولوژی) یا تکنولوژیست رادیولوژی ام آر آی را انجام می‌دهند. رادیولوژیست، پزشکی است که به منظور تشخیص بیماری آزمایش‌های تصویربرداری انجام می‌دهد و آن‌ها را تفسیر می‌کند. تکنولوژیست رادیولوژی به طور اختصاصی برای انجام ام آر آی آموزش دیده و دارای مجوز برای انجام اسکن MRI است.

چگونه برای ام آر آی آماده شوم؟

اگر قرار باشد MRI انجام دهید، کارکنان بیمارستان یا مرکز تصویربرداری نحوه آماده شدن راتوضیح می‌دهند. با تیم مراقبت سلامت در مورد ابهامات خود صحبت کنید. در این قسمت به بررسی برخی از موارد پرداخته‌ایم.

چه باید بخورم

ممکن است از ۲ یا بیش از ۲ ساعت قبل از ام‌آر‌آی نتوانید چیزی بخورید.

چه باید بپوشم

لباس‌های گشاد و بدون زیپ یا دکمه فلزی بپوشید. باید هر لباسی را که دارای فلز است و می‌تواند روی اسکن اثر بگذارد دربیاورید. از جمله این موارد کمربند، گوشواره، پیراهن دارای چفت فلزی یا زیپ، سوتین و عینک است. ممکن است بخواهند تمام لباس‌هایتان را در بیاورید، زیرا برخی لباس زیرها با ام آر ای سازگار نیستند. همچنین باید قبل از ام آر آی همه جواهرات خود را در بیاورید؛ می‌توانید آن‌ها را خانه بگذارید. اگر به تن داشتن لباس‌های خودتان در هنگام MRI ممکن نباشد، می‌توانید لباس بیمارستانی بپوشید.

سابقه پزشکی شخصی یا نگرانی‌ها

در خصوص این موضوعات با تیم مراقبت سلامت صحبت کنید:

• تمام داروهای مصرفی خود، از جمله داروهای گیاهی، مکمل‌ها و داروهای بدون نسخه.
• هر گونه حساسیت دارویی یا مشکل پزشکی خود.
• اگر احتمال دارد باردار باشید به تیم مراقبت سلامت اطلاع دهید.

هر گونه ایمپلنت یا قطعات فلزی در بدن خود. اگر این اشیای فلزی در معرض کشش مغناطیسی قدرتمند ام ار آی قرار گیرند، می‌توانند باعث بروز مشکلات جدی و حتی کشنده شوند. به عنوان مثال، افرادی که دارای ضربان‌ساز (pacemaker) هستند نمی‌توانند MRI انجام دهند.

بیمه، هزینه و رضایت

اگر نگران هزینه‌های ام‌آرآی خود هستید، قبل از انجام آن بررسی کنید ببینید کارگزار بیمه چه هزینه‌هایی را پوشش می‌دهد. بپرسید که چه میزان از هزینه را باید شما پرداخت کنید. وقتی برای انجام اسکن مراجعه می‌کنید کارکنان مرکز یا بیمارستان می‌خواهند یک فرم رضایت‌نامه امضا کنید. این فرم اظهار می‌کند که مزایا و خطرات این آزمایش تصویربرداری  را می‌دانید و با انجام آزمایش موافق هستید. یکی از اعضای تیم مراقبت سلامت قبل از امضای فرم این آزمایش را برایتان توضیح می‌دهد و می‌توانید هر سوالی دارید بپرسید.

در حین انجام MRI چه اتفاقی می‌افتد؟

قبل از شروع MRI باید جواهرات و سایر اشیای فلزی را دربیاورید. همچنین ممکن است لازم باشد که لباس خود را عوض کنید و گان بیمارستانی بپوشید. ممکن است لازم باشد که قبل از انجام آزمایش یک رنگ مخصوص به نام ماده حاجب استعمال کنید. این رنگ وارد جریان خون می‌‌شود و تصاویر واضح‌تری از بخش‌های خاصی از بدن ایجاد می‌کند. ماده حاجب به داخل ورید (IV) تزریق می‌شود. هنگامی که این رنگ به آنژیوکت تزریق می‌شود، ممکن است اینگونه احساس کنید که سرما در حال پخش شدن در بدنتان است. همچنین ممکن است در دهان خود طعم فلزی احساس کنید، و دچار سردرد خفیف یا ناراحتی معده شوید. این اثرات معمولا فقط چند لحظه تداوم دارند.

سپس باید خارج از دستگاه ام آر آی روی تخت معاینه متحرک دراز بکشید. باید به پشت دراز بکشید و بازوها را در کنار خود قرار دهید. سرتان را روی جایگاه مخصوص سر قرار دهید. سپس ممکن است تکنولوژیست دستگاه‌های کوچکی به نام سیم‌پیچ (کویل) را بالا یا اطراف قسمتی از بدنتان قرار دهد. سیم‌پیچ‌ها به ارسال و دریافت امواج رادیویی به منظور ایجاد یک تصویر واضح کمک می‌کنند.

تکنولوژیست قبل از شروع اسکن اتاق معاینه را ترک می‌کند. آنها در اتاق کنترل (که مجاور اتاق معاینه است) می‌مانند و می‌توانند فرد را از طریق پنجره یا مانیتور مشاهده کنند. می‌توانید از طریق سیستم صوتی نیز با آنها صحبت کنید.

ورود به دستگاه

وقتی آماده شدید، تخت معاینه وارد حفره مرکز دستگاه MRI می‌شود. وقتی که دستگاه در حال عکس گرفتن است باید دراز بکشید. هر دور عکس گرفتن تا ۱۵ دقیقه طول می‌کشد. ممکن است به ۲ تا ۶ سری عکس نیاز داشته باشید. یعنی ام آر آی اغلب تا ۹۰ دقیقه طول می‌کشد. تکنولوژیست قبل از شروع آزمایش می‌تواند زمان تخمینی را بگوید.

با شیندن صدای بلند تق تق از دستگاه متوجه می‌شوید که دستگاه در حال عکس گرفتن است. همچنین ممکن است در حین MRI قسمتی از بدنتان که تحت معاینه است گرم شود. این امر طبیعی است.

اتمام تصویربرداری

ممکن است تکنولوژیست پس از انجام ام آر ای بخواهد که چند دقیقه روی تخت معاینه بمانید. در این مدت رادیولوژیست به تصاویر نگاه می‌کند تا ببیند آیا لازم است تکنولوژیست باز هم عکس بگیرد یا خیر. پس از MRI ​​می‌توانید بلافاصله فعالیت‌های همیشگی خود را از سر بگیرید.

آیا ام آر آی ایمن است؟

اسکن MRI به طور کلی کاملاً ایمن است و با رعایت دستورالعمل‌های ایمنی مناسب عملاً هیچ خطری برای افراد عادی ایجاد نمی‌کند. میدان مغناطیسی قوی ساطع‌شده توسط دستگاه‌های MRI به فرد آسیبی نمی‌رساند. اگر اسکن MRI نیاز به استفاده از ماده حاجب داشته باشد، خطر واکنش آلرژیک (واکنش حساسیتی) بسیار کم است. این واکنش‌ها معمولا خفیف هستند و با دارو قابل کنترل هستند. اگر افراد واکنش آلرژیک داشته باشند، یک متخصص برای کمک به افراد حضور دارد. پزشکان معمولاً اسکن MRI کنتراست گادولینیوم را بر روی افراد باردار انجام نمی‌دهند، مگر اینکه به دلیل خطرات ناشناخته برای نوزاد در حال رشد، کاملاً ضروری باشد.

آیا MRI دردناک است؟

MRI دردناک نیست. ممکن است بی‌حرکت ماندن و دراز کشیدن کمی برایتان ناخوشایند باشد. برخی از افراد از صداهای بلندی که دستگاه تولید می‌کند کلافه می‌شوند. می‌توانید با کمک گوش‌گیر یا گوش دادن به موسیقی از شدت این سر و صدا بکاهید.

اگر از فضاهای کوچک ترس دارید، قبل از شروع ام آر آی به پزشک اطلاع دهید. ممکن است رادیولوژیست بتواند دارویی بدهد که فرد را آرام کند. این دارو آرامبخش نامیده می‌شود. در صورت مصرف آرامبخش، باید شخص دیگری همراه فرد باشد تا او را به جلسه MRI ببرد و سپس به خانه برگرداند.

سوالاتی که باید از تیم پزشکی‌تان بپرسید

قبل از انجام اسکن این سوالات را از تیم مراقبت سلامت خود بپرسید:

• چه کسی تصویربرداری مرا انجام می‌دهد؟
• برای انجام MRI کجا باید مراجعه کنم؟
• در طول ام آر آی چه اتفاقاتی می‌افتد؟
• ام آر آی من چقدر طول می‌کشد؟
• اگر از فضاهای کوچک بترسم، قبل از MRI ​​باید به چه کسی اطلاع دهم؟
• آیا بکی از دوستان یا یکی از اعضای خانواده می‌تواند در طول آزمایش در اتاق ام آر آی بنشیند؟
• MRI چه خطرات و مزایایی دارد؟
• کی و چگونه نتایج آزمایش خود را دریافت خواهم کرد؟ چه کسی این نتایج را برای من توضیح خواهد داد؟
• نتایج ام آر آی چه چیزهایی را به شما خواهد گفت؟
• در صورتی که ام آر آی نشان دهنده سرطان باشد، چه آزمایش‌های دیگری باید انجام دهم؟

نویسنده :

دکتر بــرنا فــرازمـند

متخصص رادیوتراپی و انکولوژی

«تصمیم‌گیری آگاهانه» حق اساسی هر فرد است. ما در سایت drfarazmand.com با ارائه دقیق‌ترین و به‌روز‌ترین اطلاعات در مورد انواع سرطان و پاسخ به سوالات شما، کمک می‌کنیم بهترین انتخاب‌ها را داشته باشید