پرتو درمانی سرطان پروستات یکی از درمان‌های اصلی و مهم این سرطان است. در این صفحه با انواع مختلف این درمان و ویژگی‌های هر کدام آشنا خواهید شد.

پرتو درمانی استفاده از پرتوهای پر انرژی برای از بین بردن سلولهای سرطانی است. پزشکی که در انجام پرتودرمانی برای درمان سرطان تخصص دارد، متخصص رادیوانکولوژی نام دارد. یک دوره پرتو درمانی معمولاً شامل تعداد معینی از جلسات درمانی در یک بازه زمانی مشخص است. همانطور که در صفحه «درمان سرطان پروستات» توضیح داده‌ شد، پرتودرمانی سرطان پروستات دو نوع کلی دارد: خارجی و داخلی.

پرتو درمانی خارجی

پرتودرمانی خارجی متداول ترین نوع پرتودرمانی سرطان پروستات است. در این روش دستگاهی خارج از بدن پرتو اشعه ایکس را به بدن می‌تاباند. یکی از روشهای پرتو درمانی خارجی در درمان سرطان پروستات، پرتودرمانی فشرده (هایپو فراکشن hypofractionated) نامیده می‌شود. فراکشن کسری از دوز کلی است که در هر جلسه درمانی داده می‌شود. هایپو به معنی «کمتر از معمول» است. بنابراین هایپوفراکشن به معنی تقسیم دوز کلی به تعداد جلسات کمتر از معمول است.

در این حالت، کل دوز درمان به جای مثلا ۳۵ جلسه در مثلا ۲۰ جلسه یا حتی کمتر داده می‌شود. برای سادگی و فهم راحت‌تر، در این متن از عبارت «پرتو درمانی فشرده» استفاده خواهم کرد. طبق توصیه‌های انجمن‌های معتبر سرطان‌شناسی، پرتو درمانی فشرده می‌تواند در بیماران زیر انجام شود:

• در سرطان پروستات کم-خطر (low-risk)
• در سرطان پروستات با خطر متوسط یا بالا، در صورتی که نیاز به درمان غدد لنفاوی لگن نباشد.

عوارض کوتاه-مدت در پرتو درمانی فشرده مختصری بیشتر از پرتودرمانی مرسوم سرطان پروستات است. این عوارض ممکن است شامل عوارض گوارشی باشد. البته بر اساس تحقیقات اخیر، عوارض بلند-مدت در پرتو درمانی فشرده بیشتر نیست. اگر در مورد احتمال ایجاد عوارض جانبی سوالی دارید، با تیم درمانی‌تان صحبت کنید.

براکی تراپی پروستات

براکی‌تراپی پروستات چیست؟ براکی تراپی یا پرتودرمانی داخلی، به معنای قرار دادن منابع اشعه مستقیما درون پروستات است. یعنی به جای آنکه اشعه از بیرون به پروستات تابیده شود، از درون آن تابیده می‌شود! این منابع اشعه که «دانه» نامیده می شوند، تابش را دقیقا به اطراف ناحیه‌ای که هستند می‌دهند. دو نوع دانه براکی‌تراپی برای پروستات وجود دارد:

1. دانه‌های با شدت دوز بالا: این دانه‌ها برای مدت کوتاهی در پروستات باقی می‌مانند. این زمان معمولا کمتر از ۳۰ دقیقه است، اما ممکن است به بیش از یک جلسه درمان نیاز شود.
2. دانه‌های با شدت دوز پایین: این دانه‌ها بطور دائمی در پروستات رها می‌شوند و معمولا تا ۱ سال بعد کار می‌کنند. با این حال مدت زمان کار آن‌ها به منبع تابش (نوع دانه) بستگی دارد.

براکی تراپی ممکن است با سایر روش های درمانی مانند پرتو درمانی خارجی و / یا درمان سرکوب تستوسترون استفاده شود. ASCO گزینه‌های براکی تراپی زیر را توصیه می‌کند:

• سرطان پروستات کم-خطر: می‌توان براکی‌تراپی با شدت دوز کم را در نظر گرفت. سایر گزینه ها شامل پرتودرمانی خارجی یا پروستاتکتومی رادیکال است.
• سرطان پروستات با خطر متوسط (با یا بدون درمان سرکوب تستوسترون):
  • پرتو درمانی خارجی + براکی‌تراپی با شدت دوز کم یا بالا (در این حالت دوز براکی‌تراپی کمتر از براکی‌تراپی تنها است)
  • براکی‌تراپی تنها
• سرطان پروستات با خطر بالا: پرتو درمانی خارجی + براکی تراپی با شدت دوز کم یا بالا + درمان سرکوب تستوسترون

پرتو درمانی با شدت تعدیل شده (IMRT) در سرطان پروستات

IMRT چیست؟ IMRT نوعی پرتو درمانی پیشرفته است که در آن می‌توان با دقت بالاتری دوز رسیده به هر نقطه را تنظیم کرد. در واقع در این روش دوز داده شده با منطقه تومور انطباق بیشتری دارد. بنابراین، دوز رسیده به بافت‌های سالم اطراف کاهش می‌یابد. همچنین می‌توان دوز متفاوتی به بخش‌های مختلف تومور داد.

IMRT عوارض کمتری نسبت به درمان مرسوم دارد و دوز بالاتری را می‌توان با آن داد. بنابراین در صورت دسترسی به آن، انجام IMRT پروستات مخصوصا در شرایط زیر پیشنهاد می‌شود:

• در صورت نیاز به درمان غدد لنفاوی لگنی
• در صورت انجام پرتو درمانی فشرده (هایپوفراکشن)

پروتون درمانی سرطان پروستات

پروتون درمانی نوعی پرتو درمانی خارجی است که به جای اشعه ایکس از پروتون استفاده می کند. به آن پرتو درمانی با پروتون نیز گفته می شود. با انرژی بالا، پروتون ها می‌توانند سلول های سرطانی را از بین ببرند. تحقیقات فعلی نشان نداده است که پروتون درمانی بیش از پرتودرمانی سنتی برای مردان مبتلا به سرطان پروستات سودمند باشد. همچنین این روش بسیار گران است و هنوز در ایران موجود نیست.

عوارض جانبی پرتو درمانی سرطان پروستات

پرتو درمانی ممکن است در طول درمان عوارض جانبی ایجاد کند. مثلا فوریت ادرار یا تکرر آن، مشکلات عملکرد جنسی، مشکلات عملکرد روده، از جمله اسهال، ناراحتی مقعدی یا خونریزی مقعدی و خستگی. معمولاً پس از درمان از بین می روند.

برای کمک به ادامه عملکرد طبیعی جنسی، مردان می توانند دارو، پروتز آلت تناسلی یا آمپول دریافت کنند. برخی از عوارض جانبی پرتو درمانی ممکن است  تا سالها پس از درمان ظاهر نشود، هر چند این موضوع ناشایع است.

خلاصه

در این مقاله از سایت دکتر فرازمند تلاش کردیم تا اطلاعات کاملی در مورد پرتو درمانی سرطان پروستات خدمت شما مخاطبان گرامی ارائه دهیم و همچنین درمورد عوارض پرتو درمانی سرطان پروستات و پرتو درمانی خارجی سرطان پروستات صحبت نموده ایم. همچنین درصورتی که نیاز به شماره دارید، با مشاوره رایگان در مورد انواع سرطان ها می توانید با شماره 02433044101 تماس حاصل کنید.

پرتو درمانی سرطان پروستات چیست؟

پرتو درمانی سرطان پروستات یکی از درمان‌های اصلی و مهم این سرطان است. در این صفحه با انواع مختلف این درمان و ویژگی‌های هر کدام آشنا خواهید شد.

پرتو درمانی خارجی سرطان پروستات چیست؟

پرتودرمانی خارجی متداول ترین نوع پرتودرمانی سرطان پروستات است. در این روش دستگاهی خارج از بدن پرتو اشعه ایکس را به بدن می‌تاباند