شیمی درمانی سرطان پروستات بیشتر در موارد پیشرفته بیماری یا مقاوم به درمان هورمونی به کار می‌رود. رژیم (برنامه) شیمی درمانی معمولا شامل تعداد مشخصی دوره (سیکل) است که در طی بازه زمانی مشخص انجام می‌شود. در این صفحه درباره شیمی درمانی سرطان پروستات، داروهای مورد استفاده و عوارض درمان صحبت می‌کنیم. اگر جایی را درست متوجه نشدید می‌توانید در بخش دیدگاه‌های انتهای صفحه سوال کنید.

شیمی درمانی سرطان پروستات چیست‌؟

شیمی درمانی به معنای استفاده از داروهای ضدسرطان (سلول‌کُش) برای از بین بردن سلول‌های سرطان است. در سرطان پروستات پیشرفته یا متاستاتیک، استفاده از این روش درمانی شایع است. داروهای ضدسرطان وارد جریان خون می‌شوند و می‌توانند به سراسر بدن بروند و سلول‌های سرطانی در نقاط مختلف بدن را از بین ببرند. رایج‌ترین داروی شیمی‌درمانی سرطان پروستات، داروی دوستاکسل است.

سرطان پروستات متاستاتیک، سرطان پروستاتی است که به قسمت‌های دیگر بدن پخش شده است (متاستاز داده است). شایع‌ترین مکان متاستاز در سرطان پروستات، استخوان و غدد لنفاوی است.

هدف از شیمی‌درمانی سرطان پروستات چیست؟

شیمی درمانی سرطان پروستات در موارد منتشر (متاستاز) درمان با هدف کاهش علائم انجام می‌شود. همچنین شیمی‌درمانی می‌تواند به کنترل بیماری، افزایش طول عمر و بهبود کیفیت زندگی کمک کند. اما باعث بهبود کامل بیمار نمی‌شود. بنابراین در این موارد باید مزایا و معایب شیمی درمانی در نظر گرفته شود و نباید با شیمی درمانی بیش از حد کیفیت زندگی و سلامتی بیمار را به مخاطره انداخت.

داروهای شیمی درمانی سرطان پروستات

چند داروی استاندارد برای شیمی درمانی سرطان پروستات وجود دارد. معمولا خط اول درمان، داروی دوستاکسل است. زمانی که این دارو دیگر موثر نبود، در صورت وجود داروی کابازیتاکسل از آن استفاده می‌کنیم. در غیر اینصورت داروی میتوگزانترون را به کار می‌بریم. به طور کلی داروهای مصرفی در شیمی درمانی سرطان پروستات عبارتند از:

• دوستاکسل
• کابازیتاکسل
• میتوگزانترون

در ادامه به بررسی کامل این داروها پرداخته‌ایم.

دوستاکسل

به طور کلی، شیمی درمانی استاندارد با دوستاکسل (Docetaxel) به همراه پردنیزون شروع می‌شود. نام بِرَند اصلی این دارو، تاکسوتر (Taxotere) است.

دوستاکسل در سرطان پروستات در موارد زیر قابل تجویز است:

• سرطان پروستات موضعی پر-خطر، با امید به زندگی بالا یا علامت‌دار
• سرطان پروستات متاستاتیک حساس به عقیمی
• سرطان پروستات متاستاتیک مقاوم به عقیمی

در مطالعاتی که سودمندی دوستاکسل اثبات شد، این دارو برای ۱۰ دوره (در صورت عدم پیشرفت بیماری یا عوارض شدید) داده شد. درمان با این دارو معمولا هر سه هفته یک بار است.

کابازیتاکسل

در بیمارانی که قبلا دوستاکسل دریافت کرده‌اند، یا امکان دریافت دوستاکسل را ندارند، می‌توان از کابازیتاکسل استفاده کرد. این دارو در سرطان پروستات متاستاتیک مقاوم به عقیمی کاربرد دارد. در یک مطالعه (TROPIC)، کابازیتاکسل طول عمر بیماران را نسبت به میتوگزانترون، تقریبا ۲.۵ ماه بیشتر کرد.

در صورتی که بیماری در زمان مصرف دوستکسل و ابیراترون یا انزالوتامید پیشرفت کرده باشد، کابازیتاکسل گزینه ارجح است. (مطالعه CARD ) همزمان با این دارو، باید استروئید روزانه (مثل پردنیزون) مصرف کرد.

میتوگزانترون

میتوگزانترون باعث کاهش علائم بیماران می‌شود. معمولا این دارو در بیمارانی استفاده می‌شود که نمی‌توانند داروهای دیگر را دریافت کنند.

نحوه مصرف داروهای شیمی درمانی پروستات

داروهای شیمی درمانی پروستات که در بالا ذکر شدند همگی تزریقی هستند. این داروها از طریق داخل وریدی به بدن وارد می‌شوند. این کار معمولا در مطب پزشک یا در بیمارستان انجام می‌شود. شیمی درمانی به صورت دوره‌ای داده می‌شود. به این معنا که بعد از هر دوره تزریق، یک دوره استراحت خواهید داشت تا بدن خود را بازیابد. فواصل دوره‌ها معمولا دو یا سه هفته یک بار است. بیشترین تاثیر دوستاکسل در برنامه هر سه هفته یک بار است.

بیشتر بخوانید: درمان سرطان پروستات

تعداد جلسات شیمی درمانی سرطان پروستات چقدر است؟

مدت شیمی درمانی سرطان پروستات باید بر اساس مزایا و معایب آن باشد. تعداد جلسات بسته به شرایط حداکثر ۶ تا ۱۰ جلسه است.

عوارض شیمی درمانی پروستات

عوارض شیمی درمانی بستگی به بیمار، نوع داروی شیمی درمانی، دز داروی مورد استفاده و طول درمان بستگی دارد که می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• خستگی
• زخم در دهان و گلو
• اسهال
• حالت تهوع و استفراغ
• یبوست
• اختلالات خونی (افزایش احتمال عفونت و افزایش احتمال خونریزی)
• عوارض سیستم عصبی
• تغییر در تفکر و حافظه
• مشکلات جنسی و تولید مثلی
• کاهش اشتها
• درد
• ریزش مو

دوستاکسل و کابازیتاکسل عوارض افزایش حساسیت (آلرژی) نیز ایجاد می‌کنند. برای پیشگیری از آن به بیمار داروهایی قبل از درمان داده خواهد شد. همچنین این داروها می‌توانند موجب آسیب اعصاب محیطی شوند که علائم آن عبارتند از: احساس گزگز و مورمور و سوزش دست و پا. عوارض شیمی درمانی معمولا پس از پایان درمان از بین می‌روند. با این حال ممکن است برخی عوارض ادامه پیدا کنند، دوباره عود کنند یا تازه ایجاد شوند. از پزشک خود بپرسید که بر اساس برنامه درمانی خود کدام عوارض جانبی را ممکن است تجربه کنید. تیم درمان شما برای مدیریت یا پیشگیری از بسیاری از این عوارض با شما همکاری می کنند.

آیا جایگزینی برای شیمی درمانی وجود دارد؟

در سال‌های اخیر با ورود داروهای جدید هورمونی و تارگت‌تراپی به بازار، می‌توان از این داروها برای درمان سرطان پروستات استفاده کرد. این داروها در مجموع عوارض کمتری از شیمی درمانی دارند و بهتر تحمل می‌شوند.

بیشتر بخوانید: درمان هورمونی سرطان پروستات

بیشتر بخوانید: تارگت تراپی سرطان پروستات

کلام آخر

شیمی درمانی سرطان پروستات معمولا در موارد پیشرفته بیماری استفاده می‌شود. داروی اصلی مورد استفاده، دوستاکسل است. شیمی‌درمانی مانند همه درمان‌های دیگر عارضه دارد و از طرفی موجب بهبود کامل بیماری نمی‌شود. بنابراین برای دادن آن باید مزایا و معایب درمان به دقت بررسی شود.

منابع:

• cancerresearchuk.org
• cancer.org

نویسنده :

دکتر بــرنا فــرازمـند

متخصص رادیوتراپی و انکولوژی

«تصمیم‌گیری آگاهانه» حق اساسی هر فرد است. ما در سایت drfarazmand.com با ارائه دقیق‌ترین و به‌روز‌ترین اطلاعات در مورد انواع سرطان و پاسخ به سوالات شما، کمک می‌کنیم بهترین انتخاب‌ها را داشته باشید