انواع مختلفی رادیوداروها در درمان سرطان پروستات وجود دارد. رادیوداروها (Radiopharmaceuticals) مواد رادیواکتیوی هستند که می‌توانند در تشخیص و درمان بیماری‌ها کمک کنند. این موارد وارد خون می‌شوند و در نقاط خاصی از بدن جذب می‌شوند. سپس با تشعشع اشعه در آن منطقه، به تشخیص و درمان بیماری کمک می‌کنند. رادیوداروهایی که در تشخیص استفاده می‌شوند، معمولا «ردیاب» (radiotracer) نامیده می‌شوند. درمان با رادیوداروها را می‌توان «رادیوتراپی تزریقی» یا «رادیوتراپی سیستمیک» نامید.

رادیوداروها در درمان سرطان پروستات می‌توانند با هدف افزایش طول عمر یا با هدف تسکین داده شوند.

• افزایش طول عمر: رادیوم-۲۲۳
• تسکین: ساماریوم ۱۵۳ و استرانسیوم ۸۹

برای آشنایی با انواع درمان سرطان پروستات کلیک کنید.

رادیوم ۲۲۳ در درمان سرطان پروستات

رادیوم-۲۲۳ یک رادیودارو است که در سرطان پروستات مقاوم به عقیمی که به استخوان پخش شده، استفاده می‌شود. این ماده اشعه آلفا ساطع می‌کند و مشابه کلسیم عمل کرده و مناطقی در استخوان که سرطان سبب تغییر آن‌ها شده را هدف قرار می‌دهد. این روش درمانی ذرات تابشی را مستقیما به تومورهای موجود در استخوان منتقل می‌کند. بنابراین آسیب به بافت سالم، از جمله مغز استخوان را محدود می‌کند. مغز استخوان جایی است که سلول‌های خونی ساخته می‌شوند، بنابراین کاهش آسیب به آن باعث کاهش عوارض خونی می‌شود.

در تصویر زیر نحوه اثر رادیوداروها در درمان سرطان پروستات را ملاحظه می‌کنید.

رادیوم-۲۲۳ به صورت داخل وریدی (IV) یک بار در ماه و به مدت ۶ ماه تجویز می‌شود. این درمان توسط پزشک رادیوتراپی-انکولوژی یا پزشک پزشکی هسته‌ای انجام می‌شود. پزشک باید سیر بیماری را در طول این درمان دنبال کند تا مطمئن شود که درمان مفید است و هرگونه عوارض بالقوه کنترل می‌شود. درمان با رادیوم-۲۲۳ همیشه سطح PSA را کاهش نمی‌دهد. بنابراین بیماران نباید انتظار کاهش زیادی در PSA را داشته باشند و در واقع، اغلب ممکن است سطح PSA افزایش یابد.

بعضی از افراد نباید این رادیودارو ی رادیوم را در درمان سرطان پروستات دریافت کنند. خصوصا شرایط زیر:

• سرطان پروستات پخش شده به کبد و یا ریه‌ها
• غدد لنفاوی بزرگ (قطر ۳ سانتی متر یا بیشتر)

رادیوم-۲۲۳ را نباید همراه با ابیراترون و پردنیزون استفاده کرد، زیرا این ترکیب احتمال شکستگی استخوان را افزایش می دهد. همچنین نباید آن را در ترکیب با شیمی‌درمانی استفاده کرد، چرا که موجب سرکوب مغز استخوان خواهد شد. در کل، استفاده از آن در ترکیب با سایر درمان‌های سیستمیک (سراسری) توصیه نمی‌شود، مگر در ترکیب با:

• ADT (درمان محرومیت از آندروژن)
• داروهای اصلاح کننده استخوان (دنوزوماب یا زولدرونیک اسید)

عوارض خونی شدید نادر است. سایر عوارض عبارتند از: تهوع، اسهال و استفراغ

این رادیودارو در ایران موجود نیست.

رادیودارو های تسکینی در درمان سرطان پروستات

ساماریوم ۱۵۳

ساماریوم ۱۵۳ یک ماده رادیواکتیو است که سرطان استخوان و متاستاز استخوانی را درمان می‌کند. ساماریوم در استخوان تجمع پیدا می‌کند و اشعه ساطع می‌کند. بنابراین می‌تواند موجب مرگ سلول‌های سرطانی شود.

این رادیودارو در درمان سرطان پروستات معمولا در متاستازهای گسترده استخوانی استفاده می‌شود. این ماده می‌تواند درد استخوانی را تسکین دهد.

در تصویر زیر متاستازهای متعدد استخوانی را مشاهده می‌کنید. نقاط سیاه‌رنگ متاستاز هستند.

برای آشنایی با مفهوم متاستاز کلیک کنید.

استرانسیوم ۸۹

استرانسیوم ۸۹ هم شبیه ساماریوم ۱۵۳ عمل می‌کند و شرایط استفاده از آن هم مشابه است. همچنین همانند ساماریوم، موجب تسکین علائم می‌شود و اثری روی افزایش طول عمر ندارد.

جمع‌بندی: رادیوداروها در درمان سرطان پروستات

رادیوداروها در درمان سرطان پروستات برای افزایش طول عمر یا تسکین علائم به کار می‌روند. این داروها مواد رادیواکتیوی هستند که وارد جریان خون شده و به سمت سلول‌های سرطانی می‌روند و با اشعه رادیواکتیو آن‌ها را از بین می‌برند. رادیودارویی که در افزایش طول عمر سرطان پروستات نقش دارد (رادیوم ۲۲۳) در ایران وجود ندارد. رادیوداروهای تسکینی سرطان پروستات در ایران وجود دارند. این داروها در متاستازهای وسیع استخوانی که با پرتو درمانی سرطان پروستات قابل درمان نیست به کار می‌روند.

منبع:

webmd.com

سوالات رایج:

نویسنده :

دکتر بــرنا فــرازمـند

متخصص رادیوتراپی و انکولوژی

«تصمیم‌گیری آگاهانه» حق اساسی هر فرد است. ما در سایت drfarazmand.com با ارائه دقیق‌ترین و به‌روز‌ترین اطلاعات در مورد انواع سرطان و پاسخ به سوالات شما، کمک می‌کنیم بهترین انتخاب‌ها را داشته باشید