گاهی اوقات از درمان هدفمند یا تارگت تراپی سرطان معده، برای درمان این سرطان استفاده می‌شود. منظور از درمان تارگت، استفاده از داروها برای هدف قرار دادن مولکول‌های خاص (مانند پروتئین‌ها) روی سطح سلول‌های سرطانی است. این مولکول‌ها به ارسال پیام‌هایی کمک می‌کنند که به سلول‌ها دستور رشد یا تقسیم شدن می‌دهند. داروهای مورد استفاده در تارگت تراپی با هدف قرار دادن این مولکول‌ها، رشد و گسترش سلول‌های سرطانی را متوقف می‌کنند و درعین‌حال آسیب آن‌ها به سلول‌های طبیعی کم است. درمان تارگت تاپی ممکن است درمان هدفمند مولکولی نیز نامیده شود.

برای مراجعه به بهترین متخصص تارگت تراپی کلیک کنید.

دلایل استفاده از تارگت تراپی در سرطان معده

درمان هدفمند سرطان معده باعث از بین رفتن سلول‌های سرطانی معده می‌شوند. البته این داروها در تومور اولیه که پخش نشده استفاده نمی‌شوند و در موارد زیر کاربرد دارند:

• سرطان غیر قابل جراحی
• سرطان عود کرده
• سرطان متاستاتیک (پخش شده)

تیم پزشکی نیازهای شخصی شما را برای برنامه‌ریزی داروها، دوزها و برنامه‌های درمان تارگت تراپی سرطان معده در نظر می‌گیرد. ممکن است نیاز باشد که در کنار تارگت تراپی درمان‌های دیگری نیز دریافت کنید.

انتخاب داروی مناسب برای تارگت تراپی سرطان معده

در این روش، پزشک داروهایی را تجویز می‌کند که ژن‌ها، پروتئین‌ها یا محیط بافتی را که به رشد و بقای سرطان معده کمک می‌کنند، هدف قرار می‌دهند. بنابراین برای تعیین داروی مناسب درمان هدفمند، ابتدا باید هدف مورد نظر تعیین شود.

یعنی پزشک پیش از شروع درمان، بررسی‌هایی مولکولی برای شناسایی ژن‌ها، پروتئین‌ها و سایر ویژگی‌های تومور درخواست می‌کند. این کار را معمولاً می‌توان با آزمایش خون یا نمونه بافت تومور انجام داد.

هر نوع سرطان می‌تواند هدف‌های مولکولی متعددی داشته باشد. اما اینکه در یک بیمار خاص کدام یک از این اهداف مولکولی وجود دارد، صرفا با آزمایش‌های گفته شده قابل بررسی است.

پزشک شما بعد از مشاهده نتایج این آزمایش‌ها می‌تواند تعیین کند که آیا یک داروی تارگت خاص بر روی تومور شما موثر است یا خیر.

در سرطان معده، هدف مولکولی اصلی، HER2 است. HER2 پروتئینی در سطح سلول است که تکثیر سلول را بیشتر می‌کند. البته این پروتئین، ابتدا در سرطان پستان یافت شد و کاربرد داروی آن در سرطان پستان رایج‌تر است. اما در سرطان معده هم یافت می‌شود و هدف گرفتن آن باعث از بین بردن سلول‌های سرطانی می‌شود. HER2 مخفف «گیرنده انسانی فاکتور رشد اپیدرمی ۲» است. برخی از افراد مبتلا به سرطان معده دارای سطوح بالایی از HER2 هستند که به رشد تومورها کمک می‌کند. از هر ۵ نفر مبتلا به سرطان معده ۱ نفر پروتئین HER2 زیادی دارد. به این حالت بیان بیش از حد HER2 می‌گویند. در افراد مبتلا به سرطان معده با HER2 منفی تراستوزوماب اثری نخواهد داشت.

سایر اهداف مولکولی که ممکن است در سرطان معده یافت شود عبارت است از:

• VEGF: فاکتوری است که به رشد رگ های خونی در سرطان کمک می‌کند. مهار آن، رگزایی تومور را مختل کرده و در نتیجه رشد تومور را مهار می‌کند.
• NTRK یا TRK: این تارگت در بیش از ۲۰ نوع سرطان (اطفال و بالغین) یافت می‌شود.
• PD-L1: این تارگت، می‌تواند در بسیاری از انواع سرطان‌های بدن وجود داشته باشد. بنابراین در هر کدام از سرطان‌ها که به میزان کافی وجود داشته باشد، می‌توان از داروی اختصاصی آن استفاده کرد. از آنجایی که این پروتئین در سیستم ایمنی بدن نقش دارد، داروهای مرتبط با آن را در صفحه «ایمونوتراپی سرطان معده» توضیح خواهیم داد.

داروهای رایج تارگت تراپی سرطان معده

پرکاربردترین درمان هدفمند یا همان تارگت تراپی سرطان معده، عبارت است از:

• تراستوزوماب (هرسپتین) Trastuzumab (Herceptin)

این دارو پروتئین HER2 را هدف می‌گیرد. به عبارت دیگر «ضد HER2» است. سایر داروها معمولا در صورت عدم پاسخ به درمان حاوی این دارو استفاده می‌شوند.

تراستوزوماب (هرسپتین)

تراستوزوماب یک آنتی‌بادی مونوکلونال است که به عنوان یک داروی داخل وریدی (IV) تجویز می‌شود.

تراستوزوماب برای اتصال به HER2 در سطح برخی از سلول‌های سرطانی معده طراحی شده است. این دارو از آنتی‌بادی‌ها و پروتئین‌های سیستم ایمنی تشکیل شده است که مواد خارجی را در بدن شناسایی و به آن‌ها حمله می‌کنند. این آنتی‌بادی‌ها به پروتئین‌های سطح سلول‌های سرطانی متصل می‌شوند و در توانایی رشد و عملکرد آن‌ها اختلال ایجاد می‌کنند.

تراستوزوماب رایج‌ترین داروی تارگت تراپی سرطان معده است.

Herceptin نام تجاری اصلی تراستوزوماب است، اما چندین داروی مشابه (بیوسیمیلار) نیز وجود دارند. از جمله این داروها در کشورهای دیگر می‌توان به Ogivri، Herzuma، Ontruzant، Trazimera و Kanjinti اشاره کرد. در ایران، این دارو توسط داروسازی آریوژن فارمد تولید شده و با نام آریوتراست (AryoTrust) به فروش می‌رسد.

تعداد جلسات تارگت تراپی سرطان معده با داروی تراستوزوماب

این دارو اغلب هر ۲ یا ۳ هفته یک بار همراه با داروهای شیمی‌درمانی سیس پلاتین و ۵-فلوئورواوراسیل (5FU) یا کپسیتابین (زلودا) تجویز می‌شود.

هر درمان بین ۳۰ تا ۹۰ دقیقه طول می‌کشد. اولین جلسه‌ی شما معمولاً بیش از ۹۰ دقیقه به طول می‌انجامد. با این روش پزشک شما هر گونه عوارض جانبی را بررسی می‌کند. بسته به عوارضی که دارید، انفوزیون بعدی ممکن است کوتاه‌تر باشد.

Fam-trastuzumab deruxtecan (انهرتو)

از داروهای کمتر رایج در تارگت تراپی سرطان معده است که روی HER2 تأثیر می‌گذارد. این مورد یک داروی متصل به آنتی‌بادی است. یعنی داروی تراستوزوماب و یک داروی شیمی‌درمانی به یکدیگر متصل شده‌اند.

بنابراین هنگام ورود به بدن، ابتدا تراستوزوماب به سلول‌های دارای HER2 متصل می‌شود. سپس داروی شیمی‌درمانی deruxtecan از آن جدا شده و به سلول سرطانی وارد می‌شود. در نتیجه، داروی شیمی درمانی اختصاصا وارد سلول‌های سرطان شده و تاثیری روی سایر سلول‌های بدن نخواهد داشت. یعنی عارضه آن نسبت به سایر داروهای شیمی درمانی کمتر خواهد بود. می‌توان در اینجا تراستوزوماب را به حاملی تشبیه کرد که وظیفه رساندن داروی شیمی درمانی به سلول‌های سرطانی را داراست.

به این نوع داروها که یک آنتی بادی و یک داروی شیمی درمانی به یکدیگر متصل می‌شوند، «دوگانه آنتی‌بادی-دارو» می‌گوییم.

راموسیروماب (سیرامزا)

راموسیروماب (Cyramza) یک آنتی‌بادی مونوکلونال است و ماده‌ای به نام VEGF را هدف قرار می‌دهد. VEGF به سلول‌ها کمک می‌کند تا رگ‌های خونی جدیدی را که حامل اکسیژن و مواد مغذی هستند، تشکیل دهند که سلول‌ها برای رشد و توسعه به آن‌ها نیاز دارند.

راموسیروماب مانع رگزایی تومورهای سرطانی شده و جلوی رشد آن‌ها را می‌گیرد.

بسیاری از سلول‌های تومور، از جمله سلول‌های سرطان معده، VEGF می‌سازند. راموسیروماب با یافتن و اتصال به VEGF و جلوگیری از تشکیل رگ‌های خونی جدید سلول‌ها عمل می‌کند. این بدان معناست که سلول‌ها نمی‌توانند اکسیژن و مواد مغذی مورد نیاز برای رشد را دریافت کنند. داروهای تارگت درمانی مانند راموسیروماب، داروهای مهارکننده یا ضد رگ زایی نیز نامیده می‌شوند، زیرا از تشکیل رگ‌های خونی جدید جلوگیری می‌کنند.

تعداد جلسات تارگت تراپی سرطان معده با داروی راموسیروماب

راموسیروماب هر ۲ هفته یک‌بار به‌صورت داخل وریدی تجویز می‌شود. این دارو ممکن است به‌تنهایی یا همراه با داروی شیمی‌درمانی پاکلی تاکسل (تاکسول) تجویز شود. راموسیروماب برای سرطان معده پیشرفته، متاستاتیک یا عود کرده، زمانی که سایر داروهای شیمی‌درمانی مؤثر نیستند (نسبت به درمان مقاوم هستند) استفاده می‌شود.

مهارکننده های TRK

تعداد بسیار کمی از سرطان‌های معده تغییراتی در یکی از ژن‌های NTRK دارند. این باعث می‌شود آن‌ها پروتئین‌های TRK غیرطبیعی بسازند که می‌تواند منجر به رشد غیرطبیعی سلول و سرطان شود.

لاروترکتینیب (Vitrakvi) و انترکتینیب (Rozlytrek) داروهایی هستند که پروتئین‌های TRK را هدف قرار می‌دهند. این داروها را می‌توان برای درمان سرطان‌های پیشرفته با تغییرات ژن NTRK استفاده کرد. درواقع این داروها مناسب درمان سرطان‌های پیشرفته‌ای هستند که با وجود سایر داروها همچنان در حال رشد هستند.

این داروها به صورت قرص، یک یا دو بار در روز مصرف می‌شوند.

عوارض جانبی درمان تارگت تراپی سرطان معده

عوارض جانبی رایج داروهای درمان تارگت تراپی سرطان معده عبارت‌اند از تهوع، استفراغ، اسهال و زخم‌های دهان. برای مدیریت آن‌ها، پزشک دوز دارو را تنظیم می‌کنند یا از داروهای دیگر برای درمان علائم استفاده می‌کند.

عوارض جانبی داروهای هدفمند سرطان بسته به دارویی که مصرف می‌کنید متفاوت است. همه‌ی داروها تمام این عوارض جانبی را ندارند.

عوارض جانبی عبارت‌اند از:

• واکنش آلرژیک
• اسهال
• خستگی
• علائم شبیه آنفولانزا از جمله تب، درد عضلانی و بیماری
• شمارش خون پایین

تراستوزوماب می‌تواند به قلب آسیب وارد کند و بهتر است برای مطالعه عملکرد سالم قلب خود به‌طور منظم آن را چک کنید.

در صورت بروز هر گونه عوارض جانبی، می‌توانید برای رفع آن‌ها از پزشک خود کمک بخواهید.

محققان در حال بررسی انواع جدیدی از داروهای تارگت تراپی برای سرطان معده هستند. برخی از تحقیقات به دنبال استفاده از داروهای هدفمند در کنار شیمی‌درمانی هستند تا ببینند چگونه می‌توانند این دو درمان را به بهترین شکل باهم ترکیب کنند.

نویسنده :

دکتر بــرنا فــرازمـند

متخصص رادیوتراپی و انکولوژی

«تصمیم‌گیری آگاهانه» حق اساسی هر فرد است. ما در سایت drfarazmand.com با ارائه دقیق‌ترین و به‌روز‌ترین اطلاعات در مورد انواع سرطان و پاسخ به سوالات شما، کمک می‌کنیم بهترین انتخاب‌ها را داشته باشید