آشنایی با علائم سرطان مری، برای تشخیص زودرس آن لازم است. به ندرت ممکن است فردی بدون علائم، با سرطان مری تشخیص داده شود و اگر این اتفاق بیفتد معمولا به صورت اتفاقی و در حین بررسی سایر یبماری‌ها است.

متاسفانه بیشتر سرطان‌های مری زمانی علائم نشان می‌دهند که به مراحل پیشرفته رسیده باشند و این زمان برای درمان‌ آن‌ها سخت‌تر خواهد بود.

ممکن است سرطان مری در مراحل اولیه، باعث هیچ علامت یا نشانه‌ای نشود. علائم و نشانه‌های سرطان مری بعد از ضخیم شدن دیواره مری پدیدار می‌شوند. همچنین، وقتی‌ که تومور‌های مری به ‌قدری بزرگ می‌شوند که مری یا دهانه معده را مسدود کنند، یا زمانی که تومورهای مری  به بافت‌ها و ارگان‌های اطراف رشد می‌کنند، باعث بروز علائم و نشانه‌ها می‌شوند.

سایر بیماری‌ها نیز می‌توانند باعث بروز علائمی مشابه علائم سرطان مری بشوند. بنابراین داشتن علائمی که در ادامه می‌خوانید لزوما به معنای سرطان مری نیست.

علائم اولیه سرطان مری

شایع‌ترین علامت اولیه سرطان مری، اختلال بلع (دیس‌فاژی) است. فرد ابتدائاً در بلع جامدات دچار مشکل می‌شود، مثلا وقتی برنج یا نان یا گوشت می‌خورد احساس می‌کند غذا گیر کرده است و به راحتی پایین نمی‌رود. در آغاز، این علامت گهگاه رخ می‌دهد، یعنی گاهی اوقات وجود دارد و گاهی وجود ندارد.

بیماران در این مرحله معمولا با خوردن مایعات بیشتر یا کم کردن اندازه لقمه‌ها یا بیشتر جویدن سعی می‌کنند این احساس گیر کردن غذا را کم کنند. اما به تدریج علائم پیشرفت می‌کنند و اختلال بلع شدیدتر می‌شود: ناتوانی در خوردن جامدات بیشتر می‌شود و بیمار کم کم نمی‌تواند غذاهای نیمه جامد یا پس از مدتی مایعات را هم پایین دهد. حتی ممکن است فرد توانایی قورت دادن بزاق خود را هم از دست بدهد.

متاسفانه سرطان مری سریع رشد می‌کند و به غدد لنفاوی پخش می‌شود. بنابراین مهم است که در همان مراحل اولیه تشخیص داده شود. بنابراین توصیه می‌شود در صورت بروز علائم سرطان مری از جمله اختلال بلع جدید، حتما جهت بررسی به پزشک مراجعه شود. در صورتی که عوامل خطر سرطان مری مثل مصرف سیگار و الکل نیز وجود داشته باشد، اهمیت موضوع بیشتر است.

در صورتی که سابقه مصرف سیگار و الکل یا سایر علل ایجاد سرطان مری را دارید، آشنایی و توجه به علائم سرطان مری اهمیت بالاتری دارد.

علائم سرطان مری معمولا طی چند هفته یا چند ماه ایجاد یا تشدید می‌شوند. پس اگر مثلا از ده سال پیش علامتی دارید که شدت آن نیز تغییری نکرده است، احتمال داشتن مشکل جدید کم است.

در صورتی که مبتلا به مری بارت هستید یا به دلایل دیگر احتمال بالای سرطان مری دارید، انجام غربالگری سرطان مری نیز توصیه می‌شود.

نشانه‌ها و علائم سرطان مری

همانطور که گفتیم رایج‌ترین علامت سرطان مری، مشکل در بلع یا دیسفاژی (dysphagia) است.

سایر علائم و نشانه‌های سرطان مری شامل موارد زیر است:

• کاهش وزن بدن
• بلع دردناک (odynophagia)
• گلودرد
• درد در قفسه سینه (پشت استخوان سینه) یا درد کمر
• خستگی
• کاهش اشتها
• استفراغ کردن غذای هضم نشده
• گرفتگی و خشن شدن صدا (hoarseness)
• سرفه
• حالت تهوع یا استفراغ
• سکسکه

داشتن یک یا چند مورد از علائم بالا لزوما به معنای ابتلا به سرطان مری نیست. در واقع این علائم، معمولا در نتیجه سایر مشکلات و بیماری‌ها ایجاد می‌شوند. با این حال اگر شما علائم سرطان مری، مخصوصا مشکل در بلع را تجربه می‌کنید، مهم است که به پزشک مراجعه کنید تا دلیل علامت پیدا شده و در صورت نیاز، درمان شود.

گرچه این علائم معمولا ناشی از بیماری‌های دیگر است، اما مراجعه به پزشک توصیه می‌شود، مخصوصا در صورت احساس گیر کردن غذا.

علائم سرطان مری پیشرفته

بعضی از علائمی که در بالا ذکر شد، عمدتا در سرطان پیشرفته مری رخ می‌دهند. بعضی دیگر از علائم در مراحل اولیه شروع می‌شوند و در مراحل پیشرفته تشدید می‌شوند.

شایع‌ترین علامت در سرطان مری پیشرفته، احساس خستگی و کسالت است. سایر علائم سرطان مری پیشرفته بستگی به محل گسترش تومور در بدن (متاستاز) دارد:

• علائم ناشی از متاستاز سرطان مری به کبد: ناراحتی یا درد سمت راست شکم، حالت تهوع، کاهش اشتها و وزن، تورم شکم (آسیت)، زرد شدن پوست و چشم (یرقان)، خارش پوست
• علائم ناشی از متاستاز سرطان مری به ریه: سرقه، تنگی نفس، عفونت ریه، سرفه خونی، تجمع مایع بین لایه‌های پوشاننده ریه (افیوژن پلور)
• علائم ناشی از متاستاز سرطان مری به غدد لنفاوی: تورم و سفتی گره‌های لنفاوی، مثلا در گردن

سرطان مری در صورت شناسایی به موقع، قابل علاج و بهبود کامل است. با مراجعه دیرتر، شانس درمان را از خود نگیرید.

مشکل در بلع یا دیسفاژی چیست؟

دیس‌فاژی از دو بخش «دیس» به معنی اختلال و «فاژی» به معنی بلعیدن تشکیل شده است و روی هم به معنای «اختلال در بلع» است. در موقع بروز این علامت، ممکن است شما احساس کنید که هنگان بلع، غذا به گلو یتان می‌چسبد یا در قفسه سینه‌تان گیر کرده است؛ این مشکل حتی ممکن است باعث خفه شدن فرد با غذا شود.

این مشکل معمولا در ابتدا خفیف است اما بعد از رشد کردن تومور و پیشرفت کردن سرطان دیسفاژی فرد بدتر می‌شود. هرچه دیس‌فاژی فرد بدتر می‌شود، فرد به صورت ناخودآگاه عادات غذایی‌اش را تغییر می‌دهد و لقمه‌های کوچک‌تری از غذا برمی‌دارد و غذا را آرام‌تر و با دقت بیشتری می‌جود و به مرور زمان فقط غذاهای نرم که راحت از مری رد می‌شوند را می‌خورد و نان و گوشت را به کل از رژیم غذایی خود حذف می‌کند؛ زیرا این غذاها معمولا در گلوی فرد گیر می‌کنند.

اگر سرطان پیشرفت کند، حتی بلعیدن مایعات نیز با دشواری همراه می‌شود. به دنبال تغییر رژیم غذایی، فرد مواد غذایی مورد نیاز بدن را دریافت نکرده که منجر به یکی دیگر از شایع‌ترین علائم سرطان مری یعنی کاهش وزن می‌شود.

بدن برای کمک کردن به بلع غذا، بزاق بیشتری تولید می‌کند و به همین دلیل بعضی از افراد از بالا آوردن میزان زیادی موکوس غلیظ  یا بزاق، شکایت دارند.

البته که این علامت ممکن است در اثر سایر بیماری‌ها هم ظاهر شود. اما مهم است که در هر صورت شما به پزشک مراجعه کنید (پزشک عمومی/خانواده یا متخصص گوارش). ممکن است پزشکتان برای شما آزمایش‌هایی بنویسد یا آندوسکوپی انجام دهد.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

اگر علائم سرطان مری یا نشانه‌هایی دارید که نگرانتان می‌کنند، به پزشک مراجعه کنید.

اگر شما مبتلا به مری بارت (Barrett’s esophagus) هستید، که یک بیماری پیش سرطانی مربوط به رفلاکس اسید معده مزمن است، احتمال ابتلای شما به سرطان مری بیشتر است.

از پزشکتان بپرسید علائم و نشانه‌هایی که نشان دهنده بدتر شدن شرایط شما هستند و باید مراقبشان باشید، چه چیزهایی هستند.

زیر نظر داشتن فرد از نظر سرطان مری، ممکن است یکی از گزینه‌های پیش روی افراد مبتلا به مری بارت باشد. اگر شما مبتلا به بارت هستید، با پزشکتان درباره مزایا و معایب زیرنظر داشتن بیماری‌تان مشورت کنید.

بیشتر بخوانید: علت سرطان مری

درمان علائم و نشانه‌های سرطان مری

اگر شما مبتلا به سرطان مری باشید، بهتر کردن علائم سرطان مری، بخش مهمی از درمان سرطان خواهد بود. به این درمان، درمان تسکینی (palliative care) یا درمان حمایتی (supportive care) می‌گوییم. این نوع از درمان سریعا بعد از تشخیص سرطان شروع می‌شود و در طول درمان سرطان نیز ادامه پیدا‌ می‌کند. برای یافتن اطلاعات بیشتر در مورد درمان این نوع سرطان و انواع آن به صفحه «درمان سرطان مری» مراجعه کنید.

لزوم پیشگیری

اگرچه احساس گیر کردن غذا از اولین علائم سرطان مری است، اما متاسفانه این علامت معمولا در همان ابتدای بیماری رخ نمی‌ دهد. در واقع، قطر فضای داخلی مری باید تنگ‌تر از ۱۳ میلی‌متر شود تا فرد احساس دیس‌فاژی را پیدا کند. بنابراین، اهمیت پیشگیری از سرطان مری و انجام اقدامات غربالگری سرطان مری در صورت نیاز، دو چندان است.

نتیجه گیری

در این مطلب از سایت دکتر برنا فرازمند درباره علائم سرطان مری و نشانه‌های آن خواندیم. و دریافتیم که رایج‌ترین علامت سرطان مری، مشکل در بلع یا دیسفاژی است. سایر علائم نیز شامل سرفه، گلودرد، خستگی، کاهش وزن و … است.

سوالات رایج

منابع: انجمن سرطان آمریکا، مایوکلینیک، انجمن سرطان کانادا

نویسنده :

دکتر بــرنا فــرازمـند

متخصص رادیوتراپی و انکولوژی

«تصمیم‌گیری آگاهانه» حق اساسی هر فرد است. ما در سایت drfarazmand.com با ارائه دقیق‌ترین و به‌روز‌ترین اطلاعات در مورد انواع سرطان و پاسخ به سوالات شما، کمک می‌کنیم بهترین انتخاب‌ها را داشته باشید