غربالگری به معنای جست ‌و جو برای سرطان قبل از بروز علائم و نشانه‌های بالینی است. دانشمندان آزمایش‌هایی را توسعه دادند که می‌تواند برای غربالگری انواع خاصی از سرطان (از جمله سرطان سینه) استفاده شود. در این مقاله قصد داریم به بررسی غربالگری سرطان سینه بپردازیم. تا آخر این مقاله همراه ما بمانید.

هدف از انجام غربالگری سرطان سینه چست؟

اهداف کلی غربالگری سرطان عبارتند از:

• کاهش تعداد افرادی که به این بیماری مبتلا می‌شوند.
• کاهش یا حذف کامل مرگ‌های ناشی از سرطان.
• شناسایی افرادی که به دلیل بیماری‌ها یا جهش‌های ژنتیکی، خطر ابتلای آن‌ها به سرطان پستان بیشتر است و به غربالگری بیشتری نسبت به سایر افراد نیاز دارند.

غربالگری سرطان پستان چگونه است؟

ماموگرافی بهترین ابزارِ پزشکان برای غربالگری سرطان سینه در زنان سالم است، زیرا ثابت شده است که مرگ و میر ناشی از این بیماری را کاهش می‌دهد. مانند هر آزمایش پزشکی، ماموگرافی نیز اشکالاتی دارد؛ از جمله احتمال نیاز به آزمایش‌های اضافی و ایجاد نگرانی به دنبال یافتن نتایج مشکوک در ماموگرافی فردی که در واقع سالم است، به این نتیجه «مثبت کاذب» می‌گویند. حداکثر در 10٪ تا 15٪ از مواقع، ماموگرافی سرطانِ موجود در پستان فرد را نشان نمی‌دهد که به آن نتیجه «منفی کاذب» می‌گویند.

ممکن است «ماموگرافی دیجیتال» برای یافتن سرطان سینه توانمندتر و بهتر باشد، به ویژه در زنانی که سینه آن‌ها متراکم است. نوع جدیدتر ماموگرافی، «ماموگرافی سه بعدی» یا «توموسنتز» نام دارد. در بعضی خانم‌ها توموسنتز توانایی بیشتری برای یافتن سرطان‌های کوچک دارد و نیاز به تکرار آزمایش‌ها به دلیل مثبت کاذب را کاهش می‌دهد.

توموسنتز در بعضی افراد ضایعاتی غیرطبیعی را شناسایی می‌کند که البته مشکلی را برای بیمار در آینده ایجاد نخواهد کرد. با انجام مامو گرافی احتمال تشخیص یافته‌هایی غیر طبیعی در پستان وجود دارد که با روش‌های دیگر تشخیص داده نشده‌اند، این تشخیص، «تشخیص بیش از حد» نام دارد و ممکن است باعث شود که فرد به علت درمان غیر ضروری، آسیب ببیند. این روش توسط FDA تأیید شده است ولی همچنان تحقیقات درباره آن ادامه دارد.

سایر روش‌های غربالگری سرطان سینه

روش‌های دیگر بررسی پستان مانند سونوگرافی و یا اسکن ام آر آی، به طور معمول برای غربالگری سرطان سینه در  زنان دارای ​​خطر متوسط استفاده نمی‌شود. اما ممکن است این روش‌ها در موارد زیر مفید باشند:

• زنانی که خطر ابتلا آن‌ها به سرطان پستان بسیار بالا است.
• کسانی که بافت پستان آن‌ها متراکم است.
• افرادی که در معاینه پستان آن‌ها برآمدگی یا توده یافت شده است.

استفاده از سونوگرافی جهت غربالگری مورد بحث است، زیرا نتیجه مثبت کاذب آن زیاد است. یعنی سونوگرافی در بسیاری از موارد به اشتباه وجود سرطان را نشان می‌دهد، در حالی که فرد واقعا سالم است.

استفاده از MRI در غربالگری سرطان سینه

استفاده‌ی رایج از MRI ​​در غربالگری نیز مورد بحث است. طبق توصیه انجمن سرطان آمریكا  (ACS) انجام ماموگرافی و MRI سالانه در موارد زیر باید در نظر گرفته شود:

• جهش ژن BRCA
• سابقه خانوادگی بسیار قوی از سرطان پستان
• سابقه پرتودرمانی در ناحیه قفسه سینه

زنانی که در معرض خطر متوسط برای ابتلا به ​​سرطان سینه هستند (مانند زنانی که در نمونه برداری آن‌ها تغییرات پیش‌سرطانی مشاهده شده است)، می‌توانند با پزشک خود درباره غربالگری با استفاده از MRI صحبت کنند. ممکن است MRI برای یافتن توده‌های کوچک در پستان زنان بهتر از ماموگرافی و سونوگرافی باشد، به ویژه در زنانی که بافت پستان آن‌ها بسیار متراکم است. با این حال، میزان نتایج مثبت کاذب MRI زیاد است که ممکن است باعث انجام نمونه برداری، جراحی و آزمایش‌های غیرضروری بیشتر و به دنبال آن منجر به «تشخیص بیش از حد» شود.

 علاوه بر این،MRI  نقاط کوچکی از تجمع کلسیم که کلسیفیکاسیون نام دارد را برخلاف ماموگرافی نمی‌تواند نشان دهد. ممکن است کلسیفیکاسیون نشانه‌ای از سرطان غیر مهاجم پستان (DCIS) باشد. با این وجود هنوز می‌توان از MRI ​​برای تشخیص DCIS استفاده کرد.

سونوگرافی یا MRI برای چه کسانی انجام می‌شود؟

برای زنانی در معاینه بالینی یا ماموگرافی آن‌ها یافته‌های مشکوک به سرطان پستان وجود دارد، از سونوگرافی یا MRI استفاده شود. اگر در معاینه بالینی برآمدگی یا توده‌ای یافت شود، ممکن است سونوگرافی یا ماموگرافی برای بررسی بیشتر مورد نیاز باشد. به زنان توصیه می‌شود که با پزشک متخصص خود درباره روش غربالگری مناسب آن‌ها و فواصل انجام آن صحبت کنند.

سن غربالگری سرطان سینه

تصمیم‌گیری در مورد غربالگری سرطان سینه به نظر شخص وابسته است. باید تمامی زنان با پزشک متخصص درباره روش مناسب غربالگری و فواصل انجام آن صحبت کنند.

اما به طور کل توصیه می‌شود زنان از سن ۴۰ سالگی غربالگری سرطان سینه را شروع کنند. غربالگری می‌تواند هر یک یا دو سال باشد. غربالگری معمولا تا ۷۴ سالگی ادامه داده می‌شود.

سن ابتلا به سرطان پستان در ایران پایین‌تر از کشورهای غربی است و درصد زیادی از خانم‌ها در سنین زیر ۴۵ سال مبتلا می‌شوند، بنابراین به تاخیر نینداختن غربالگری مهم است.

نکته مهم اینکه در صورتی که هر کدام از علائم سرطان سینه را دارید، در هر سنی که باشید، باید جهت معاینه و بررسی‌های بیشتر به پزشک مراجعه کنید. شروع غربالگری از ۴۰ سال به این معنا نیست که امکان ابتلا در سنین زیر ۴۰ سال وجود ندارد و امروزه افراد بیشتری قبل از ۴۰ سالگی مبتلا به سرطان پستان می‌شوند.

فواصل غربالگری سرطان سینه

همانطور که گفته شد فواصل غربالگری هر یک یا دو سال است. زنانی که در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به سرطان پستان هستند، غربالگری در سنین پایین‌تر و در فواصل کمتری توصیه شود.

ممکن است بعضی زنان مسن انجام غربالگری را متوقف کنند، به خصوص اگر به سایر بیماری‌هایی که طول عمر آنها را کاهش می‌دهد مبتلا باشند یا توانایی جسمی لازم برای درمان سرطان پستان را نداشته باشند. به همین دلیل است که باید تمامی زنان با پزشکان خود درباره غربالگری پستان صحبت کنند و درباره انتخاب یک برنامه غربالگری مناسب تصمیم بگیرند.

آیا امکان ایجاد سرطان پستان در فواصل غربالگری وجود دارد؟

بله. بعضی از انواع سرطان سینه سرعت رشد بالایی دارند و در بین فواصل غربالگری به وجود می‌آیند. این سرطان‌ها نسبت به سرطان‌های شناسایی شده در غربالگری مهاجم‌تر هستند. همچنین این نوع سرطان بیشتر در زنان جوان مشاهده می‌شود.

بنابراین مهم است که در فواصل غربالگری نیز فرد خودآزمایی سرطان سینه انجام دهد. زنان باید با وضعیت طبیعی پستان خود آشنا باشند تا بتوانند از هر گونه تغییر مطلع شوند و این موارد را به پزشک خود گزارش دهند.

آیا معاینه بالینی برای شناسایی سرطان سینه مفید است؟

در مورد سودمندی معاینه منظم سینه توسط پزشک اختلاف نظر وجود دارد، اما اگر خودآزمایی سینه را به طور منظم انجام نمی‌دهید، انجام معاینه منظم توسط پزشک پیشنهاد می‌شود. در افراد با خطر بالا برای سرطان سینه نیز معاینه بالینی منظم توصیه می‌شود.

آیا غربالگری با ماموگرافی سودمند است؟

بله، غربالگری با ماموگرافی می‌تواند سرطان سینه را در مراحل پایین‌تر شناسایی کند. شانس موفقیت درمان بیماری در مراحل پایین‌تر بیشتر است.

نویسنده :

دکتر بــرنا فــرازمـند

متخصص رادیوتراپی و انکولوژی

«تصمیم‌گیری آگاهانه» حق اساسی هر فرد است. ما در سایت drfarazmand.com با ارائه دقیق‌ترین و به‌روز‌ترین اطلاعات در مورد انواع سرطان و پاسخ به سوالات شما، کمک می‌کنیم بهترین انتخاب‌ها را داشته باشید