برخی از سلول‌های سرطان سینه برای رشد خود به استروژن و سایر هورمون‌ها متکی هستند. داروهایی که این عمل را مسدود یا متوقف می‌کنند، به طور بالقوه می‌توانند به مقابله با سرطان کمک کنند. البته در این خصوص نکات مهمی نیز وجود دارد. به عنوان مثال انتخاب هورمون درمانی برای سرطان سینه در زنان بستگی به این دارد که آیا دوران یائسگی را پشت سر گذاشته‌اند یا خیر. در ادامه همراه ما باشید تا داروهای هورمون درمانی سرطان سینه را به‌دقت بررسی کنیم.

همچنین مطالعه کنید : طول عمر افراد مبتلا به سرطان سینه

انواع هورمون درمانی

سه نوع هورمون درمانی وجود دارد که معمولاً برای درمان سرطان پستان در مراحل اولیه استفاده می‌شود:

• تاموکسیفن
• مهارکننده‌های آروماتاز مانند لتروزول و اِگزِمِستان (آرومازین)
• سرکوب تخمدانی با دارودرمانی یا جراحی

انتخاب داروی هورمون درمانی با موارد زیر تعیین می‌شود:

• وضعیت یائسگی بیمار
• میزان خطر عود بیماری
• سلامت عمومی بیمار

 

داروهای هورمون درمانی سرطان سینه  قبل از یائسگی

اگر هنوز یائسگی را تجربه نکرده‌اید، ممکن است پزشکان مسدودکننده گیرنده استروژن مانند تاموکسیفن را توصیه کنند. همچنین  امکان دارد داروهایی را انتخاب کنند که عملکرد تخمدان را سرکوب می‌کنند تا وضعیت هورمونی فرد شبیه خانم‌های یائسه شود سپس از همان درمانی که برای زنان یائسه انجام می‌دهند، استفاده کنند. از این داروها می‌توان به لوپرولید (Lupron®)، گوسرلین (Zoladex®) یا تریپتورلین (®Diphereline) اشاره کرد. همچنین ممکن است به جای این داروها، جراحی برداشتن تخمدان‌ها انجام شود.

اگر این سؤال برای شما ایجاد شده است که چرا گاهی در راستای درمان سرطان سینه یا به عبارتی هورمون درمانی سرطان سینه، تخمدان‌ها برداشته می‌شوند، باید بگوییم که:

 همان‌طور که در بالا اشاره کردیم، یکی از هورمون‌هایی که در رشد سلول‌های سرطان سینه نقش دارند، هورمون استروژن است. اکثر ما می‌دانیم که تخمدان‌ها مسئول تولید تخمک در بدن هستند؛ اما علاوه بر نقش داشتن در تولید تخمک، هورمون‌های استروژن و پروژسترون را نیز ترشح می‌کنند. به همین جهت برای جلوگیری از ترشح استروژن، ممکن است تخمدان را با جراحی اووفورکتومی بردارند.

داروهای هورمون درمانی سرطان سینه بعد از یائسگی

در خانم های یائسه، ممکن است پزشکان مهارکننده آروماتاز را توصیه کنند که تولید استروژن را مسدود می‌کند و در نتیجه، هورمون‌های مورد نیاز برای رشد سلول‌های سرطانی را از بین می‌برد. مهارکننده‌های آروماتاز، عبارتند از:

• لتروزول (Femara®)
• اگزمستان (Aromasin®)
• anastrozole (Arimidex®)

همچنین در زنان یائسه می‌توان با مسدودکننده‌های گیرنده استروژن، مانند فولوسترانت (Faslodex® )، هورمون درمانی را انجام داد.

بررسی داروهای هورمون درمانی سرطان سینه

در ادامه به بررسی داروهای هورمون درمانی سرطان سینه خواهیم پرداخت:

تاموکسیفن

تاموکسیفن به گروهی از داروها به نام SERMS (تنظیم‌کننده‌های انتخابی گیرنده استروژن) متعلق است که اثر استروژن را بر سلول‌های سرطان سینه مسدود می‌کنند، اما اجازه عملکرد استروژن‌ها در محل‌های دیگر (مانند استخوان‌ها و رحم) را می‌دهند. تاموکسیفن یک عامل “ضد استروژن” است که به گیرنده‌ها متصل می‌شود و از ورود استروژن به سلول‌های سرطانی جلوگیری می‌کند. این امر خطر بازگشت سرطان در آینده را کاهش می‌دهد و به پیشگیری از مرگ‌ومیر ناشی از سرطان سینه کمک می‌کند. همچنین احتمال ابتلا به سرطان متاستاتیک سینه را کاهش می‌دهد.

همانطور که در بالا اشاره کردیم، تاموکسیفن، هورمون درمانی استاندارد برای زنانی است که قبل از یائسگی دچار سرطان پستان با گیرنده هورمونی مثبت هستند، اما به زنان یائسه و مردان نیز داده می‌شود.

ترکیب تاموکسیفن با سایر داروها

ممکن است بسته به خطر عود سرطان، تاموکسیفن برای ۵ تا ۱۰ سال تجویز شود و فواید تاموکسیفن تا مدت‌ها پس از قطع مصرف آن ادامه یابد. پیشنهاد می‌کنیم در مورد خطرات و فواید آن با متخصص سرطان سینه خود صحبت کنید.

گاهی اوقات توصیه می‌شود که زنان پس از یائسگی پس از مصرف تاموکسیفن به مدت دو تا سه سال از یک مهارکننده آروماتاز نیز استفاده کنند. همچنین ممکن است تاموکسیفن همراه با زولادکس یا دیفرلین که حالت یائسگی ایجاد می‌کنند تجویز شود.

بیشتر بخوانید : کنار آمدن با درمان سرطان سینه

همچنین نشان داده شده است که تاموکسیفن خطر ابتلا به سرطان سینه را در زنانی که در معرض خطر بالای این بیماری هستند، کاهش می‌دهد.

مهارکننده‌های آروماتاز

پس از یائسگی، تخمدان‌ها دیگر استروژن تولید نمی‌کنند، اما مقادیر کمی از آن، همچنان از غدد فوق کلیه و چربی و دیگر بافت‌های محیطی تولید می‌شود. آنزیمی به نام آروماتاز با تغییر هورمون‌های دیگر به  استروژن، کمبود استروژن را جبران می‌کند. مهارکننده‌های آروماتاز با مسدودکردن آنزیم آروماتاز و توقف تولید این استروژن، خطر بازگشت سرطان در آینده را کاهش می‌دهند و به جلوگیری از مرگ‌ومیر ناشی از سرطان پستان، کمک می‌کنند. همچنین خطر ابتلا به سرطان متاستاتیک سینه را کاهش می‌دهند.

مهارکننده‌های آروماتاز، میزان استروژن تولید شده در بدن را کاهش می‌دهند. این مهارکننده‌ها به زنان یائسه داده می‌شوند که تخمدان‌هایشان دیگر استروژن تولید نمی‌کند. اما امکان دارد که یک مهارکننده آروماتاز همراه با یک تزریق گوسرلین (Zoladex) یا دیفرلین برای برخی از زنان پیش از یائسگی که در معرض خطر بالای عود هستند، تجویز شود که تخمدان‌های تولیدکننده استروژن را متوقف می‌کند.

 در درمان اولیه سرطان سینه، مهارکننده‌های آروماتاز معمولاً تنها به زنان داده می‌شود؛ زیرا داده‌های محدودی در مورد اثربخشی آن‌ها در مردان وجود دارد.

غیرفعال کردن تخمدان ها

با قطع تولید استروژن توسط تخمدان‌ها، امکان کاهش خطر بازگشت سرطان در زنان پیش از دوران یائسگی با سابقه سرطان گیرنده استروژن مثبت با خطر بالا وجود دارد. این هدف می‌تواند با استفاده از درمان دارویی، جراحی یا با استفاده از پرتودرمانی که کمتر رایج است، به دست آید.

درمان‌های دارویی

داروهای همسو با LHRH (GnRH agonists):

این عوامل به غده هیپوفیز، سیگنال می‌دهند تا تولید هورمون لوتئین را که مسئول تحریک تولید استروژن از تخمدان‌ها در زنان پیش از یائسگی است، متوقف کند.

گوسرلین (Zoladex®):

زولادکس به عنوان یک ایمپلنت کوچک ارائه می‌شود که با تزریق در زیر پوست (معمولاً روی شکم) هر ۲۸ روز یا به طور متناوب در فواصل سه‌ماهه داده می‌شود. با قطع تولید استروژن، هدف از این درمان، جلوگیری از رشد سرطان پستان با گیرنده مثبت است. این دارو برای کاهش خطر عود پس از جراحی استفاده می‌شود و معمولاً در این وضعیت به مدت دو سال تجویز می‌شود. زولادکس می‌تواند به‌تنهایی یا در ترکیب با مهارکننده‌های تاموکسیفن یا آروماتاز استفاده شود. هنگامی که برای کوچک‌کردن و کنترل سرطان متاستاتیک سینه استفاده می‌شود، درمان تا زمانی که مؤثر باشد ادامه می‌یابد.

لوپرورلین

لوکرین (لوپرولین) به همان روش گوسرلین عمل می‌کند. در زنان جوان، عملکرد تخمدان باید پس از پایان درمان بهبود یابد (مگر اینکه به سن یائسگی طبیعی نزدیک شده باشید که در این صورت درمان ممکن است باعث یائسگی زودرس شود).

عوارض جانبی احتمالی داروهای هورمون درمانی سرطان سینه

برخی از عوارض جانبی در تمام روش‌های هورمون درمانی مشترک است و به دلیل کاهش سطح استروژن ممکن است حالت‌های مختلف تجربه کنید:

• گرگرفتگی و عرق‌کردن
• حالت تهوع
• خشکی و خارش واژن
• کاهش علاقه به رابطه جنسی
• خستگی
• تغییرات خلق‌وخوی

نکات مهم درباره مراقبت‌های بعد از جراحی سرطان سینه

تاموکسیفن و مهارکننده‌های آروماتاز ​​نیز عوارض جانبی متفاوتی ایجاد می‌کنند. ممکن است برخی از عوارض ذکر شده را تجربه کنید. در جدول زیر، عوارض جانبی احتمالی که ممکن است با مصرف تاموکسیفن و مهارکننده‌های آروماتاز ​​تجربه شود، آمده است:

	مهارکننده‌های آروماتاز	تاموکسیفن
عوارض جانبی رایج
گرگرفتگی/ تعریق شبانه	√	√
تغییرات در دوره‌ها		√
خشکی واژن، خارش، سوزش	√	√
ترشحات واژن		√
کاهش میل جنسی	√	√
خستگی	√	√
حالت تهوع	√	√
اختلال خلق‌وخو	√	√
درد مفاصل و عضلات	√
کاهش تراکم استخوان	√
عوارض جانبی کمتر رایج
نازک شدن مو	√	√
افزایش سطح کلسترول	√
افزایش خطر بیماری قلبی	√
سندرم تونل کارپال	√
عوارض جانبی نادر
لخته‌شدن خون (ترومبوز ورید عمقی، آمبولی ریه)		√
سرطان آندومتر (رحم)		√
آب‌مروارید		√

عوارض جانبی نادر

ترومبوز ورید عمقی، آمبولی ریه و سرطان آندومتر از عوارض جانبی نادر تاموکسیفن هستند. هر گونه درد و تورم ساق پا، تنگی نفس یا خونریزی غیرطبیعی واژینال را فوراً به پزشک خود گزارش دهید. اگر هر گونه عارضه جانبی ناخوشایندی را تجربه می‌کنید، با پزشک خود صحبت کنید. ممکن است راه‌هایی برای کاهش شدت علائم شما وجود داشته باشد یا ممکن است داروهای جایگزینی وجود داشته باشد که مناسب شما باشد و با دریافت آن‌ها، روند بهبودی برای شما راحت‌تر خواهد بود.

منابع : 

mskcc.org
breastcancerfoundation.org.nz

نویسنده :

دکتر بــرنا فــرازمـند

متخصص رادیوتراپی و انکولوژی

«تصمیم‌گیری آگاهانه» حق اساسی هر فرد است. ما در سایت drfarazmand.com با ارائه دقیق‌ترین و به‌روز‌ترین اطلاعات در مورد انواع سرطان و پاسخ به سوالات شما، کمک می‌کنیم بهترین انتخاب‌ها را داشته باشید