پیگیری سرطان ریه، به معنای ویزیت و درخواست آزمایش از مبتلایان به سرطان ریه، پس از اتمام درمان است. تیم درمانی همچنان به بررسی احتمال بازگشت سرطان، کنترل عوارض جانبی و نظارت بر وضعیت سلامتی شما ادامه خواهد داد. به این مراقبت، «پیگیری» می‌گوییم.

ممکن است مراقبت‌های بعدی شما شامل معاینات، آزمایش‌های پزشکی و یا هر دو باشد. هدف پزشکان بررسی روند بهبودی شما در ماه‌ها و سال‌های پیش رو است.

ممکن است توانبخشی به شما توصیه شود. توانبخشی پس از سرطان، خدمات گسترده‌ای دارد: فیزیوتراپی، مشاوره شغلی، کنترل درد، برنامه ریزی تغذیه ای و یا مشاوره عاطفی. هدف توانبخشی این است که به افراد کمک کند تا بسیاری از جنبه‌های زندگی خود را مدیریت کنند و تا حد ممکن مستقل و سازنده باقی بمانند.

در مورد توانبخشی و طب تسکینی در سرطان بیشتر بدانید.

پیگیری سرطان ریه برای بررسی عود

یکی از اهداف پیگیری، بررسی عود (بازگشت) سرطان است. احتمالا علت این بازگشت، عدم شناسایی قسمت‌های کوچکی از سلول‌های سرطانی در بدن است. ممکن است با گذشت زمان، تعداد این سلول‌ها افزایش یابد تا زمانی که در نتایج آزمایش مشخص شده یا سبب ایجاد علائم بالینی شوند. هنگام پیگیری سرطان ریه، پزشکتان می‌تواند اطلاعات اختصاصی را درباره خطر عود سرطان به شما ارائه دهد. ممکن است برخی افراد طی پیگیری منظم، آزمایش خون یا تصویربرداری انجام دهند. اینکه آیا شما هم نیازمند آزمایش و تصویربرداری در پیگیری خود هستید، به عوامل مختلفی بستگی دارد: از جمله نوع و مرحله سرطان اولیه و نوع درمان شما.

افرادی که به سرطان ریه (از نوع NSCLC) مبتلا می‌شوند، در معرض خطر بالاتر ابتلا به سرطان ریه بعدی هستند. پزشک شما جهت بررسی بازگشت سرطان و ابتلا به سرطان بعدی به شما توصیه می‌کند که در آینده تصویربرداری انجام دهید.

ASCO توصیه می‌کند که بیشتر افرادی که در مرحله یک تا سه NSCLC با موفقیت درمان شده‌اند، در ۲ سال اول پس از درمان، هر ۶ ماه یک بار جهت بررسی عود سرطان تصویربرداری انجام دهند. برای تصویربرداری، اسکن سی‌تی قفسه سینه ترجیح داده می‌شود. پس از ۲ سال اول، افراد باید سالانه یک بار اسکن سی‌تی قفسه سینه با دوز کم انجام دهند. ASCO استفاده از اسکن PET همراه با ماده فلورودئوکسی گلوکوز (FDG) ، آزمایش خون یا MRI مغز را به عنوان آزمایش‌های معمول جهت بررسی بازگشت سرطان توصیه نمی‌کند.

ترس از عود سرطان قبل از انجام آزمایش یا انتظار برای نتیجه آزمایش ممکن است باعث افزایش نگرانی شما یا اعضای خانواده‌تان شود. گاهی اوقات به این نگرانی، «نگرانیِ تصویربرداری» گفته می‌شود.

پیگیری سرطان ریه برای بررسی عوارض

بیشتر افراد از تجربه عوارض جانبی حین درمان تعجب نمی‌کنند، چرا که انتظار آن را دارند. با این حال، اغلب افراد درمان شده با باقی ماندن برخی عوارض جانبی پس از درمان غافلگیر می‌شوند. این عوارض، عوارض جانبی «طولانی مدت» یا «بلند مدت» نام دارد. ممکن است عوارض جانبی دیگری چندین ماه یا حتی چندین سال پس از درمان ایجاد شوند. این عوارض، عوارض جانبی «دیررس» نام دارند. عوارض طولانی مدت و دیررس می‌توانند شامل تغییرات جسمی و عاطفی باشند.

این عوارض، حین پیگیری سرطان ریه نمایان می‌شوند. با پزشک خود در مورد احتمال ایجاد چنین عوارض جانبی صحبت کنید. احتمال ایجاد این عوارض بستگی به نوع سرطان، برنامه درمانی و وضعیت سلامتی شما دارد. ممکن است برای یافتن و کنترل عوارض خاصی به معاینات بالینی، تصویربرداری یا آزمایش‌های خاصی نیاز داشته باشید.

مشکلات شایع پس از درمان شامل درد، خستگی و تنگی نفس است. پزشک، پرستار و مددکار اجتماعی می‌تواند جهت تهیه برنامه‌ای برای کنترل مشکلات پس از درمان، به شما کمک کند.

افرادی که در گذشته سیگار می‌کشیدند، در معرض خطر بالای بیماری‌های قلبی، سکته مغزی، آمفیزم و برونشیت مزمن نیز هستند. ممکن است برخی از درمان‌های خاص سرطان سبب افزایش خطر ابتلا به این بیماری‌ها شوند. حتی برای کسانی که سیگار نمی‌کشند، داشتن سبک زندگی سالم پس از سرطان در وضعیت سلامتی آنها مهم و تاثیرگذار است.

حفظ سوابق سلامتی شخصی

شما و پزشکتان باید با همکاری یکدیگر یک برنامه مراقبت پیگیری شخصی تهیه کنید. حتما هرگونه نگرانی درباره سلامت جسمی یا عاطفی خود در آینده را با پزشک در میان بگذارید.

همچنین زمان مناسبی است که با پزشک خود در مورد اینکه قرار است چه کسی مراقبت پیگیری پس از درمان سرطان ریه شما را انجام دهد، صحبت کنید. برخی از افراد درمان شده همچنان به آنکولوژیست (متخصص سرطان شناسی) خود مراجعه می کنند. برخی دیگر به پزشک خانواده خود یا پزشک دیگری مراجعه می‌کنند.

اگر قرار است پزشکی پیگیری شما را انجام دهد که مستقیماً در فرایند درمان شما دخیل نبوده ، حتماً خلاصه درمان سرطان و برنامه پیگیری سرطان ریه خود را با او  به اشتراک بگذارید. جزئیات مربوط به درمان سرطان شما برای پزشکانی که در آینده شما را درمان می‌کنند، بسیار ارزشمند است.

نویسنده :

دکتر بــرنا فــرازمـند

متخصص رادیوتراپی و انکولوژی

«تصمیم‌گیری آگاهانه» حق اساسی هر فرد است. ما در سایت drfarazmand.com با ارائه دقیق‌ترین و به‌روز‌ترین اطلاعات در مورد انواع سرطان و پاسخ به سوالات شما، کمک می‌کنیم بهترین انتخاب‌ها را داشته باشید