درمان تارگت سرطان ریه در واقع استفاده از داروهایی هستند که مولکول های خاصی را که بر رشد و گسترش سرطان تأثیر می گذارند، نابود می کنند. درمان تارگت را به فارسی درمان هدفمند می‌گوییم. آن ها با شیمی درمانی استاندارد متفاوت هستند و چندین مزیت بالقوه به عنوان درمان سرطان ریه دارند. به گفته دکتر تیموتی بیون، هماتولوژیست و انکولوژیست مرکز پیشگیری و درمان سرطان در بیمارستان سنت جوزف در اورنج کانتی، کالیفرنیا، برخی از داروهای مورد تأیید سازمان غذا و دارو (FDA) جهش های ژنتیکی خاصی را که مسئول سرطان ریه هستند، هدف قرار می دهند. به گفته دکتر بیون، این داروها اغلب درمان انتخابی برای افرادی است که در مراحل پیشرفته سرطان ریه قرار دارند. دکتر بیون می گوید: “به طور کلی، درمان هدفمند سرطان ریه میزان پاسخگویی بالاتری دارند و تاثیری طولانی مدت دارند.”

با این حال، درمان های هدفمند دارای معایب بالقوه ای نیز هستند. دکتر بیون توضیح داد که مانند شیمی درمانی، سرطان فرد ممکن است در برابر این داروها مقاومت نشان دهد. همچنین ممکن است فرد با مصرف این داروها دچار عوارض جانبی شود. چندین روش درمانی مختلف برای افراد مبتلا به سرطان ریه وجود دارد. افراد باید در مورد این که کدام گزینه برای آن ها مناسب است با پزشک خود مشورت کنند.

در این جا شایع ترین جهش های دخیل در سرطان ریه، درمان های هدفمند آن ها و برخی عوارض جانبی احتمالی مربوط به مصرف این داروها آورده شده است.

انواع داروهای درمان تارگت سرطان ریه

دسته های دارویی مختلفی برای درمان تارگت سرطان ریه وجود دارد. هر کدام از این دسته‌ها، گیرنده، جهش یا مسیری را در سلول مورد هدف قرار می‌دهند. در ادامه این دسته‌ها را (بر اساس هدف یا تارگت آن‌ها) توضیح می‌دهم.

هدف: رشد عروق خونی تومور

تومورهای سرطانی برای رشد به خون ثابت نیاز دارند. مهار کننده‌های رگ‌زایی (آنژیوژنز) نوعی داروی طولانی مدت هستند که رگ‌های خونی را که از سلول‌های سرطانی حمایت می‌کنند، هدف قرار می‌دهند. با مسدود کردن رشد این عروق خونی، این درمان هدفمند می‌تواند رشد سرطان ریه را کند یا متوقف کند. ممکن است این داروها را به نام مهارکننده‌های VEGF نام ببریم.

احتمال زیادی وجود دارد که پزشک bevacizumab یا ramucirumab را برای درمان تارگت سرطان ریه تجویز می‌کند.

برخی از عوارض جانبی رایج می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• خستگی
• فشار خون بالا
• اسهال
• درد، تورم، سوزن سوزن شدن، بی حسی یا گرگرفتگی در دست یا پا
• وجود پروتئین در ادرار
• افزایش عفونت
• کم کاری تیروئید

عوارض جانبی جدی، نادرتر است. این ها ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• سوراخ و فیستول در دستگاه گوارش
• خونریزی شدید
• نارسایی قلبی
• سکته مغزی یا حمله قلبی (به دلیل انسداد عروق)

هدف: جهش‌های EGFR

گیرنده فاکتور رشد اپیدرمی (EGFR) یک پروتئین در خارج سلول ها است که رشد و تقسیم آن ها را کنترل می کند. جهش های ژنتیکی EGFR می تواند باعث وجود بیش از حد EGFR در سلول ها شود که باعث می شود سرطان سریع تر رشد کند. مهار کننده های EGFR برای جلوگیری از رشد و تقسیم سلول های سرطانی، سیگنال های EGFR را مسدود می کنند.

برخی از مهار کننده های رایج EGFR برای سرطان ریه عبارتند از:

• Afatinib یا Gilotrif
• Osimertinib یا Tagrisso
• Erlotinib یا Tarceva
• gefitinib

برخی از عوارض جانبی رایج مهار کننده های EGFR می تواند شامل موارد زیر باشد:

• سرکوب اشتها
• اسهال
• مشکلات پوستی که می تواند منجر به عفونت های پوستی شود.
• زخم های دهان

این عوارض جانبی می تواند آنقدر شدید باشد که پزشکان توصیه می کنند افراد از مصرف مهار کننده های EGFR جلوگیری کنند.

مهار کننده های EGFR با هدف جهش T790M

بر اساس یکی از مطالعات سال 2018، اکثر افراد مبتلا به سرطان ریه در برابر مهار کننده های EGFR مقاومت نشان می دهند. این اغلب به این دلیل است که سلول های سرطانی جهش های جدید EGFR ایجاد می کنند. یکی از جهش های معمول T790M نام دارد.

Osimertinib دارویی است که سلول های جهش یافته T790M را هدف قرار می دهد. عوارض جانبی این دارو مشابه سایر مهار کننده های EGFR است.

مهار کننده های EGFR برای سلول های سنگفرشی

Necitumumab یک مهار کننده EGFR است که از پروتئین های سیستم ایمنی تقلید می کند. پزشک دارو را به صورت داخل وریدی تجویز می کند و اغلب آن را با شیمی درمانی برای افراد تجویز می کند. این می تواند عوارض جانبی مشابه سایر مهار کننده های EGFR ایجاد کند.

هدف: جهش ژن ALK

لنفوم کیناز آناپلاستیک (ALK) پروتئینی است که از رشد سلولی حمایت می کند. برخی از افراد مبتلا به سرطان ریه دارای جهش در ژن ALK هستند. مهار کننده های ALK داروهایی هستند که سرطان ها را با جهش ALK هدف قرار می دهند. برخی افراد می توانند از آن ها بعد یا به جای شیمی درمانی استفاده کنند.

برخی از نمونه های این داروها عبارتند از:

• Alectinib
• Brigatinib
• Crizotinib
• Ceritinib
• lorlatinib

مصرف این دارو ممکن است عوارض جانبی ایجاد کند، از جمله:

• تغییر در بینایی
• خستگی
• یبوست
• تهوع و استفراغ
• اسهال

برخی از عوارض جانبی شدیدتر و نادرتر عبارتند از:

• مشکلات ریتم قلب
• آسیب کبدی یا عصبی
• تورم در ریه ها یا در سراسر بدن

هدف: جهش ژن ROS1

بر اساس یکی از مطالعات اخیر، مهار کننده های ROS1 یک درمان تارگت سرطان ریه برای افرادی است که مبتلا به نوعی سرطان ریه هستند که به نام آدنوکارسینوم شناخته می شود. آدنوکارسینوما ۵۰ تا ۶۰٪ منبع سرطان ریه در افرادی است که سیگار نمی کشند.

اگر پزشک جهش ROS1 را تشخیص دهد، ممکن است یکی از داروهای زیر را تجویز کند:

• Lorlatinib
• Crizotinib
• Ceritinib
• entrectinib

افراد می توانند از این داروها به جای شیمی درمانی یا هنگامی که شیمی درمانی یا سایر روش های درمانی متوقف می شوند، استفاده کنند.

برخی از عوارض جانبی احتمالی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• یبوست
• سرگیجه
• اسهال
• مشکلات بینایی
• خستگی
• آسیب کبدی یا عصبی
• تورم در ریه ها یا جاهای دیگر بدن
• مشکلات قلبی

جمع بندی درمان تارگت سرطان ریه

در متن بالا تعدادی از داروهای مختلف در درمان تارگت  سرطان ریه را بررسی کردیم. این داروها با ایجاد جهش در ژن های دخیل در سرطان ریه و توقف تولید مثل، رشد و گسترش سلول های سرطانی عمل می کنند. افراد ممکن است از درمان هدفمند سرطان ریه به جای درمان های دیگر سرطان یا به دنبال آن ها، از جمله شیمی درمانی استفاده کنند.

نویسنده :

دکتر بــرنا فــرازمـند

متخصص رادیوتراپی و انکولوژی

«تصمیم‌گیری آگاهانه» حق اساسی هر فرد است. ما در سایت drfarazmand.com با ارائه دقیق‌ترین و به‌روز‌ترین اطلاعات در مورد انواع سرطان و پاسخ به سوالات شما، کمک می‌کنیم بهترین انتخاب‌ها را داشته باشید