در ایمونوتراپی سرطان دهانه رحم، از داروهای خاصی برای تقویت سیستم ایمنی بدن استفاده می‌شود. این کار باعث می‌شود تا سیستم ایمنی بدن، سلول‌های سرطانی را بهتر شناسایی و تخریب کند. به ایمونوتراپی، ایمنی درمانی نیز گفته می‌شود.

در ادامه این مقاله با ما همراه باشید تا با عملکرد و عوارض جانبی ایمونوتراپی سرطان دهانه رحم آشنا شویم.

ایمونوتراپی چیست؟

یکی از وظایف مهم سیستم ایمنی، جلوگیری از حمله به سلول‌های طبیعی بدن است. بدن برای انجام این کار از «نقاط بازرسی» استفاده می‌کند. نقاط بازرسی، پروتئین‌هایی روی سلول‌های ایمنی هستند که برای شروع پاسخ ایمنی باید فعال یا غیرفعال شوند.

سلول‌های سرطانی گاهی اوقات از این نقاط بازرسی به گونه‌ای استفاده می‌کنند که از حمله‌ی سیستم ایمنی در امان بمانند. داروهای ایمونوتراپی معمولاً با تأثیر گذاشتن بر پروتئین‌های نقاط بازرسی، پاسخ ایمنی بدن را تقویت می‌کنند. یعنی باعث شناسایی بهتر و تخریب سلول‌های سرطانی می‌شوند.

مثلاً داروی پمبرولیزوماب، پروتئین PD-1 را هدف قرار می‌دهد؛ پروتئینی که روی سلول‌های T سیستم ایمنی قرار دارد. این پروتئین، سلول‌های T سیستم ایمنی را از حمله به سایر سلول‌های بدن منع می‌کند. در نتیجه، سلول‌های سرطانی نیز مورد حمله قرار نمی‌گیرند. اما داروهای ایمونوتراپی با مسدود کردن پروتئین PD-1، باعث تقویت پاسخ ایمنی بدن در برابر سلول‌های سرطانی می‌شوند. در نتیجه، تومور سرطانی کوچک‌تر شده یا حداقل رشد آن کند می‌شود.

داروهای مختلفی برای ایمنی درمانی سرطان دهانه رحم وجود دارد. در ادامه، روش های مختلف ایمونوتراپی سرطان دهانه رحم را بررسی می‌کنیم.

بیشتر بدانید : متخصص ایمونوتراپی

داروهای ایمونوتراپی سرطان دهانه رحم

داروهای ایمونوتراپی (Immunotherapy) ، در درمان سرطان دهانه رحم عودکرده یا پخش‌شده نقش مهمی ایفا می‌کنند. ایمونوتراپی به منظور تقویت و تحریک سیستم ایمنی بدن در مبارزه با سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود. در ادامه، تعدادی از داروهای ایمونوتراپی را که در درمان سرطان دهانه رحم استفاده می‌شوند ، معرفی و بررسی خواهیم کرد:

• پمبرولیزوماب (Pembrolizumab): داروی پمبرولیزوماب، مهارکننده نقاط بازرسی بوده و مسیر PD-1/PD-L1 را هدف قرار می‌دهد. از این دارو برای درمان سرطان دهانه رحم پیشرفته استفاده می‌شود؛ به شرطی که سلول‌های سرطانی دارای ویژگی‌هایی همچون بیان بالای پروتئین PD-L1، ناپایداری ریزاقماری زیاد (MSI-H)، نقص در ترمیم ناهمسانی دی‌ان‌ای (dMMR) یا میزان جهش‌های ژنتیکی بالا (TMB-H) باشند.
• سمیپلیماب (Cemiplimab): سمیپلیماب فعالیت PD-1 را با متصل شدن به آن مهار می‌کند. این دارو در سرطان دهانه رحم عودکرده که به داروهای پلاتینوم مقاوم شده و قبلا ایمونوتراپی دیگری دریافت نکرده، موثر است. تجویز این دارو نیاز به بررسی بیان PD-L1 ندارد.
• نیوولوماب (Nivolumab): نیوولوماب یکی از داروهای ایمونوتراپی است که در درمان سرطان دهانه رحم و سایر سرطان ها استفاده می‌شود. این دارو مهارکننده پروتئین PD-1 است که برای تحریک سیستم ایمنی بدن در مبارزه با سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود.

نحوه مصرف داروهای ایمونوتراپی

پمبرولیزوماب، سمیپلیماب و نیوولوماب هر سه داروهایی وریدی هستند؛ یعنی از طریق انفوزیون داخل وریدی (به داخل سیاهرگ) استفاده می‌شوند. این داروها معمولا هر سه هفته یک بار تزریق می‌شوند، اما ممکن است هر ۲ یا ۴ هفته نیز مصرف شوند.

چه بیمارانی نیازمند ایمونوتراپی سرطان دهانه رحم هستند؟

ایمونوتراپی معمولاً برای سرطان متاستاتیک مرحله 4 دهانه رحم تجویز می‌شود.

در درمان سرطان دهانه رحم عودکرده یا متاستاتیک، پمبرولیزوماب در افراد واجد شرایط دریافت آن بهتر است از همان ابتدا تجویز شود. یک نمونه از افراد واجد شرایط، همان‌طور که در بالاتر توضیح داده شد، بیمارانی هستند که تومورهایشان بیان بالای PD-L1 داشته باشند.

اگر در ابتدا از شیمی درمانی برای درمان سرطان متاستاتیک دهانه رحم استفاده شد (و ایمونوتراپی به کار نرفت)، اما این درمان مؤثر نبود یا سرطان عود کرد، ممکن است داروی سمیپلیماب برای بیمار استفاده شود.

در شرایط خاصی، ممکن است از داروهای نیوولوماب نیز استفاده شود.

عوارض ایمونوتراپی سرطان دهانه رحم

عوارض جانبی ایمونوتراپی سرطان دهانه رحم از فردی به فرد دیگر متفاوت است. اما به طور کلی، می‌توان گفت که عوارض جانبی کمتری نسبت به شیمی درمانی دارد.

به طور کلی، عوارض جانبی داروهای ایمونوتراپی می‌تواند شامل : خستگی، تب، حالت تهوع، سردرد، بثورات پوستی، بی‌اشتهایی، یبوست، درد مفاصل یا عضلات و همچنین اسهال باشد. عوارض جانبی جدی‌تر، معمولاً کمتر رایج هستند.

باید توجه داشت که ایمونوتراپی، سیستم ایمنی بدن را قوی‌تر می‌کند. به همین دلیل گاهی اوقات سیستم ایمنی، سلول‌های طبیعی قسمت‌های مختلف بدن را نیز به‌عنوان دشمن شناسایی کرده و به آن‌ها حمله می‌کند. این اتفاق می‌تواند باعث بروز مشکلات جدی یا حتی مرگ‌بار در ریه، روده، کبد، غدد هورمون‌ساز، کلیه یا سایر اندام‌های بدن شود.

در نتیجه، بسیار مهم است که عوارض جانبی جدید را به پزشک خود اطلاع دهید تا در صورت خطرناک بودن، فوراً اقدامات درمانی صورت بگیرد. اگر دچار یک عارضه جانبی خطرناک شده باشید، ممکن است ایمونوتراپی متوقف شود یا پزشک دوز بالایی از داروی کورتیکواستروئید را برای سرکوب سیستم ایمنی تجویز کند.

جمع بندی

ایمونوتراپی یا ایمنی درمانی سرطان دهانه رحم، به تقویت سیستم ایمنی برای مبارزه با سرطان کمک می‌کند. این کار سلول‌های سرطانی را از بین برده و مانع از رشد و پیشرفت سرطان می‌شود. ایمونوتراپی معمولاً برای درمان سرطان پیشرفته (مرحله 4) یا عودکرده دهانه رحم استفاده می‌شود. عوارض جانبی این روش عمدتاً به نوع ، دوز دارو و همچنین سلامت کلی بدن شما بستگی دارد.

منابع : 

cancer.org

cancer.ca

cancerresearch.org

نویسنده :

دکتر بــرنا فــرازمـند

متخصص رادیوتراپی و انکولوژی

«تصمیم‌گیری آگاهانه» حق اساسی هر فرد است. ما در سایت drfarazmand.com با ارائه دقیق‌ترین و به‌روز‌ترین اطلاعات در مورد انواع سرطان و پاسخ به سوالات شما، کمک می‌کنیم بهترین انتخاب‌ها را داشته باشید