PTSD به معنای اختلال استرسی بعد از حادثه است. PTSD به معنای اختلال اضطرابی است که فرد پس از تجربه شرایط ترسناک یا تهدید کننده حیات به آن مبتلا می‌شود. PTSD می‌تواند از بعد از سرطان نیز به وجود بیاید و در این متن آن را PTSD سرطان نامیده‌ایم. دقت کنید که PTSD معمولا پس از اتفاقات زیر ایجاد می‌‌شود:

• جنگ
• حملات جنسی و جسمی
• بلایای طبیعی
• تصادفات جدی

اما همانطور که گفتیم افراد مبتلا به سرطان نیز ممکن است آن را تجربه کنند. مثلا، مطالعه‌‌ای نشان می‌‌دهد که تقریباً از هر ۴ زنی که تازه به سرطان سینه مبتلا شده‌‌اند، ۱ نفر PTSD را تجربه کرده است.

در رابطه با بیماری سرطان، مسائل و شرایطی که ممکن است باعث ایجاد PTSD شوند عبارتند از:

• مرحله تشخیص
• درد ناشی از سرطان یا سایر مسائل جسمی
• آزمایشات و روشهای درمانی
• نتایج آزمایش
• اقامت طولانی مدت در بیمارستان یا معالجه طولانی مدت
• عود سرطان یا ترس از بازگشت آن

علائم و نشانه های PTSD

داشتن علائم اضطراب مانند نگرانی، استرس، ترس و وحشت، برای بیمار سرطانی یا بازماندگان سرطانی امری طبیعی است. اما اگر این احساسات با گذشت زمان از بین نروند، شدیدتر شوند و یا زندگی روزمره را تحت تأثیر قرار دهند، می تواند نشانه PTSD باشد.

علائم دیگر PTSD عبارتند از:

• کابوس و فلش بک (تکرار حادثه در ذهن یا در خواب)
• اجتناب از مکان‌ها، رویدادها ، افراد یا چیزهایی که خاطرات بد را یادآوری می‌‌کنند
• احساس گناه، ناامیدی یا خجالت
• اختلال در خواب یا تمرکز کردن
• احساس ترس یا خشم مداوم
• از دست دادن علاقه به فعالیت ها و روابطی که قبلاً لذت بخش بودند
• رفتار خود تخریبی، مانند مصرف بیش از اندازه مواد مخدر یا الکل
• افکار ترسناک یا ناخواسته
• ناتوانی در درک احساسات

علائم PTSD برای هر شخص متفاوت است و ممکن است دائمی نباشند. این علائم معمولا طی سه ماه پس از رخ دادن اتفاق دردناک خود را بروز می‌‌دهند، اما ممکن است چندین ماه یا حتی چندین سال بعد شکل بگیرند. اگر هر کدام از علائم بالا را دارید و بیش از یک ماه به طول انجامیده، با تیم درمانی خود مشورت کنید.

مبتلایان به سرطان یا بازماندگانی که دچار PTSD هستند باید تحت درمان قرار بگیرند، زیرا این اختلال ممکن است آنها را از انجام آزمایش‌ها، درمان سرطان و یا پیگیری پس از درمان باز دارد. PTSD همچنین می‌‌تواند خطر ابتلا به دیگر اختلالات روانی، جسمی و مشکلات اجتماعی را افزایش دهد. اختلالاتی مانند افسردگی، مصرف بیش از اندازه الکل و مواد مخدر، اختلالات تعذیه‌‌ای و از دست دادن روابط و شغل از جمله این مشکلات هستند.

عوامل افزایش دهنده خطر ابتلا به PTSD

مشخص نیست که چرا برخی از افراد به PTSD مبتلا می‌‌شوند و بقیه دچار این مشکل نمی‌‌شوند. برخی فاکتورها احتمال ابتلا به این اختلال را افزایش می‌‌دهند، مثلا ابتلا به سرطان در سنین پایین. در مطالعه‌‌ای نشان داده شده است که احتمال استرس پس از سانحه در بازماندگان سرطان دوران کودکی بیشتر است (به ویژه کسانی که درمان طولانی‌‌تر و شدیدتری داشتند). مطالعه دیگری نشان داد که تقریباً ۲۰٪ نوزادان و کودکان پیش دبستانی مبتلا به سرطان دچار PTSD هستند.

PTSD بیشتر در موارد زیر دیده می شود:

• افرادی که قبل از تشخیص سرطان، دچار PTSD یا اختلالات روانی دیگری بوده‌‌اند
• زنان گروه‌های اقلیت
• افرادی که استرس بالایی دارند
• افرادی که برای کنار آمدن با استرس، از روش‌‌هایی برای اجتناب از آن استفاده می‌‌کنند، مانند مصرف مواد مخدر یا الکل
• افرادی که تحصیلات رسمی کمتری دارند
• افرادی که درآمد کمی دارند یا درآمد ندارند
• افراد مجرد

افراد مبتلا به سرطان و بازماندگانی که شرایط زیر را دارند کمتر دچار PTSD می‌‌شوند:

• خانواده و دوستان، آنها را حمایت می‌‌کنند
• اطلاعات درستی در مورد مرحله‌ای از سرطان که در آن قرار دارند به آنها داده شده است
• روابط خوبی با تیم درمانی خود دارند

PTSD و مراقبان

PTSD می‌تواند مراقبان شخص را نیز تحت تأثیر قرار دهد. دانستن اینکه یکی از عزیزان به سرطان مبتلا شده است، دیدن عزیزی که درد می‌‌کشد و داشتن یک فوریت پزشکی از اتفاقاتی هستند که آسیب روانی به جای می‌‌گذارند. فرد مراقبت کننده ممکن است در طول درمان یا سال‌ها پس از بهبودی بیمار مبتلا به سرطان، به PTSD دچار شود.

طبق یک مطالعه انجام شده، تقریباً ۲۰٪ از والدینی که فرزند نوجوان آنها در دوران کودکی بیماری سرطان را پشت سر گذاشته، PTSD را تجربه می‌‌کنند. تحقیقات همچنین نشان می‌‌دهند که معمولاً در والدین کودکانی که تحت درمان سرطان هستند، بروز علائم مرتبط با استرس شایع است.

درمان PTSD سرطان

PTSD قابل معالجه است. نوع درمان به علائم و وضعیت خاص فرد بستگی دارد. درمان‌‌های رایج این اختلال در ادامه ذکر شده است. این روش‌‌های درمانی غالبا به صورت ترکیبی مورد استفاده قرار می‌‌گیرند.

روان درمانی. روان درمانی به معنای مشورت با یک متخصص سلامت روان است که تجربه درمان PTSD را دارد، مثلا یک مشاور. برخی از مشاوران در کار با بیماران سرطانی تخصص دارند. درمان را می‌توان به صورت فردی یا گروهی انجام داد. برخی از شرکت های ارائه دهنده بیمه درمانی، درصدی از هزینه درمان را پرداخت می‌‌کنند.

دارو. داروهای ضد افسردگی و ضد اضطراب می‌‌توانند علائم PTSD مانند غم، اضطراب و خشم را کنترل کنند. مصرف دارو اغلب در کنار روان درمانی تجویز می‌‌شود.

گروه های حمایتی. این گروه‌‌ها به افراد کمک می‌‌کنند تا با جنبه‌های عاطفی سرطان کنار بیایند. آنها برای بیماران شرایطی قابل اطمینان فراهم می‌‌کنند تا بتوانند تجربیات خود را به اشتراک بگذارند و از تجربیات دیگر افراد با شرایط مشابه استفاده کنند. تحقیقات نشان می‌‌دهد که گروه‌‌های حمایتی به افراد مبتلا به سرطان کمک می‌‌کنند تا کمتر احساس افسردگی و اضطراب کنند و امیدوارتر شوند.

پشتیبانی برای PTSD سرطان

برای یافتن مراکز مرتبط با PTSD با تیم درمانی خود مشورت کنید. بخش خدمات اجتماعی یا ترخیص بیمارستان ممکن است بتواند شما را با خدمات مشاوره‌‌ای و گروه‌های حمایتی ارتباط دهد. راه‌‌های دیگر برای یافتن راهنمایی مناسب در اینجا ذکر شده است:

• با بخش بهداشت منطقه خود، مرکز بهداشت روان یا مرکز خدمات خانواده تماس بگیرید.
• اگر محل کار شما برنامه‌‌ای برای کمک به کارمندان دارد، از آنها بپرسید که آیا شامل ارجاع به مشاور سلامت روان می‌‌شود یا خیر.
• از شرکت بیمه درمانی خود بخواهید لیستی از مشاوران سلامت روان منطقه را در اختیار شما قرار دهد.
• از خدمات ارجاع آنلاین رایگان استفاده کنید.

نویسنده :

دکتر بــرنا فــرازمـند

متخصص رادیوتراپی و انکولوژی

«تصمیم‌گیری آگاهانه» حق اساسی هر فرد است. ما در سایت drfarazmand.com با ارائه دقیق‌ترین و به‌روز‌ترین اطلاعات در مورد انواع سرطان و پاسخ به سوالات شما، کمک می‌کنیم بهترین انتخاب‌ها را داشته باشید