خودانگاره ذهنیت و تصویری است که شخص از خودش  دارد. به علت تغییرات جسمی و روحی زیادی که پس از تشخیص سرطان اتفاق می افتد، ممکن است افراد تغییرات منفی یا مثبتی را در خودانگاره خود تجربه کنند.

تغییرات جسمی

سرطان و درمان آن، هر دو ممکن است ظاهر شما را تغییر دهند. حسی که نسبت به ظاهر خود دارید «تصویر بدنی» نامیده می‌شود. بسیاری از مبتلایان به سرطان بیش از حد به تغییرات بدنی خود فکر می‌کنند. برخی تغییرات جسمی شایع در اثر سرطان عبارتند از:

• ریزش مو
• کاهش یا افزایش وزن
• جای زخم‌های جراحی
• ضایعات پوستی (راش پوستی)، معمولا در اثر دارودرمانی
• از دست دادن یک عضو بدنی داخلی یا خارجی
• نیاز به استومی (ostomy). استومی به معنای یک مسیر برای خروج مواد دفعی بدن به درون یک کیسه است.
• خستگی یا کمبود انرژی، که می‌تواند باعث انجام ندادن کارهای مورد علاقه‌تان شود.

بسیاری از این تغییرات با گذشت مدت زمانی از شروع درمان کم شده یا رفع خواهند شد. اما حتما نگرانی‌های خود را با تیم درمانتان در میان بگذارید. از آنها در مورد راه های تسکین این علائم و ناراحتی های روحی ناشی از آن‌ها سوال کنید.

تغییرات روحی-عاطفی

سرطان بخش‌های بسیاری از زندگی فرد را مختل می‌کند: از روابط بین فردی گرفته تا کار و تفریحات او. بسته به وخامت بیماری و شانس بهبود آن، ممکن است مجبور به تغییر در برنامه آینده خود و نیز دست و پنجه نرم کردن با احتمال مرگ شوید. در طول این مدت، ممکن است احساسات متفاوت بسیاری را تجربه کنید:

• غم
• اضطراب
• تنهایی یا حس متفاوت بودن با بقیه
• ترس
• خشم
• ناامیدی
• حس گناه
• احساس عدم کنترل روی خود
• تغییر در نحوه فکر کردن در مورد خود و آینده

با این حال بسیاری از مبتلایان به سرطان تغییرات مثبتی را نیز گزارش کرده‌اند. این تغییرات مثبت می‌توانند عاطفی، معنوی یا فکری باشند. برای مثال ممکن است:

• به خاطر قدرت جسم خود سپاسگزار باشید.
• احساس آرامش کنید.
• حس قدردانی داشته باشید.
• از کوتاه و خاص بودن زندگی آگاه شوید.
• به خاطر روابط جدید با مراقبین خود و دیگر بیماران شکرگزار باشید.
• اولویت های شما تغییر کند.
• در مورد معنای زندگی و اهداف فردی خود دید واضحی پیدا کنید.

کنار آمدن با تغییرات خودانگاره

ممکن است بعد از سرطان، خود و بدنتان را متفاوت ببینید. نکات زیر می‌توانند در کنار آمدن با این موضوع مفید باشند:

• برای سازگار شدن عجله نکنید. پذیرفتن تشخیص سرطان و تن دادن به درمان ممکن است زندگی شما را تغییر دهد. سازگار شدن با این شرایط زمان می‌برد، پس نسبت به خودتان دلسوز و مهربان باشید.
• با کسانی که در شرایط مشابه بوده‌اند صحبت کنید. خیلی اوقات صحبت رو در رو با افرادی که در شرایط یکسان بوده‌اند می‌تواند با خود امید و درک بهتر بهمراه داشته باشد.
• شبکه‌ای از خانواده و دوستانی که می‌توانند شما را حمایت کرده و حس مثبتی به شما بدهند، بسازید.
• کمک را درخواست کرده و بپذیرید. وظایفی که انرژی شما را گرفته یا برایتان خوشایند نیستند را به دیگران بسپارید. از دوستان برای پرستاری از بچه‌ها درخواست کنید، یک خدمتکار خانه استخدام کنید یا غذاهای آماده بخرید تا وقت بیشتری برای تمرکز بر بهبود یافتن داشته باشید.
• آرام بمانید و اگر می‌توانید شوخ طبع باشید. خنده آثار مثبت زیادی بر ذهن و بدن دارد. و برای آرام شدن در یک دوران ناخوشایند مفید است.
• نگرانی های خود را با تیم درمانتان در میان بگذارید. به عنوان مثال اگر در مورد ریزش موهایتان حین درمان نگرانید می توانید آنها را بسیار کوتاه کرده یا بتراشید. کنترل داشتن بر اوضاع می تواند در کاهش ترس مفید باشد.
• از تیم درمان خود در مورد جراحی های زیبایی، اندام‌های مصنوعی و آرایش‌هایی که می‌توانند به شما کمک کنند، سوال کنید.
• در حد امکان تحرک داشته باشید. فعالیت های جسمی می‌تواند به افراد کمک کند پرانرژی تر باشند، و ممکن است به شما کمک کند در طول درمان حس بهتری داشته باشید. فعالیت های اجتماعی نیز به شما کمک می‌کند بر چیزی غیر از سرطان تمرکز کنید.
• مشاوره بگیرید. یک متخصص می‌تواند به شما کمک کند که با احساسات گیج کننده کنار آمده، آن ها را درک کنید و با تغییرات جسمی خود بهتر مواجه شوید.

نویسنده :

دکتر بــرنا فــرازمـند

متخصص رادیوتراپی و انکولوژی

«تصمیم‌گیری آگاهانه» حق اساسی هر فرد است. ما در سایت drfarazmand.com با ارائه دقیق‌ترین و به‌روز‌ترین اطلاعات در مورد انواع سرطان و پاسخ به سوالات شما، کمک می‌کنیم بهترین انتخاب‌ها را داشته باشید