اضطراب ممکن است به عنوان حس دستپاچگی، بی‌قراری یا نگرانی توصیف شود. اضطراب یک حس طبیعی است که بدن شما را برای واکنش به یک تهدید آماده می‌کند. با این حال اضطراب شدید و طولانی مدت یک اختلال است. و ممکن است زندگی روزمره و روابط شما را تحت تاثیر قرار دهد. در این صفحه با نحوه مدیریت اضطراب آشنا می‌شوید.

اضطراب حاد در دوره‌های کوتاه اتفاق می‌افتد و زود تمام می‌شود. اضطراب مزمن مدت ها باقی می‌ماند.

علائم اضطراب ممکن است خفیف یا شدید باشند. و برخی از این علائم ممکن است به علائم افسردگی شبیه باشند. اغلب این شباهت به این خاطر است که افسردگی همراه با اضطراب اتفاق می‌افتد.

اضطراب و سرطان

بسیاری از مبتلایان به سرطان علائم اضطراب را نشان می‌دهند. تشخیص سرطان ممکن است احساسات زیر را تحریک کند:

• ترس از درمان یا عوارض جانبی آن
• ترس از بازگشت یا انتشار سرطان پس از درمان
• عدم قطعیت
• نگرانی از از دست دادن استقلال
• نگرانی از تغییرات در روابط
• ترس از مرگ

اضطراب ممکن است کنار آمدن با درمان سرطان را سخت کند. همچنین ممکن است توانایی تصمیم‌گیری شما در مورد درمان را کاهش دهد. در نتیجه شناسایی و کنترل اضطراب بخش مهمی از درمان سرطان است.

علائم اضطراب حاد

قبل از آشنایی با نحوه مدیریت اضطراب، باید با علائم آن آشنا شوید. اغلب ممکن است دوره‌های کوتاهی از علائم فهرست شده در پایین را تجربه کنید. وحشت زدگی (حمله پانیک) به معنی داشتن تمام علائم زیر با هم است:

• احساس ترس و وحشت شدید
• احساس دوری و جدایی از خود و محیط پیرامون
• تپش سریع قلب
• فشار خون بالا
• درد قفسه سینه
• تنگی نفس
• احساس خفگی
• تعریق
• لرز
• سرگیجه یا سبکی سر
• رعشه (لرزیدن)
• تهوع، اسهال، سوزش قلب، یا تغییر در اشتها
• درد شکمی

علائم اضطراب مزمن

اضطراب مزمن معمولا بیشتر طول می‌کشد. اضطراب مزمن ممکن است شامل دوره‌های اضطراب حاد به علاوه یکی یا بیشتر از علائم زیر باشد:

• نگرانی مفرط
• بی قراری
• تنش ماهیچه‌ای
• بی‌خوابی، (ناتوانی در به خواب رفتن یا در خواب ماندن).
• کج خلقی و تحریک پذیری
• خستگی
• اشکال در تمرکز
• دودلی (ناتوانی در تصمیم‌گیری)

اگر هر کدام از علائم بالا را داشتید حتما به تیم درمان خود بگویید. با این حال، ممکن است این علائم ربطی به اضطراب و مدیریت آن نداشته باشند. برخی از آن ها ممکن است از عوارض جانبی سرطان یا درمان آن باشند. برای مثال، خستگی و دشواری در خواب یا تمرکز از عوارض جانبی شایع سرطان و درمان آن هستند.

عوامل خطر برای اضطراب

در صورت داشتن عوامل خطر (= ریسک فاکتورهای) زیر، احتمال احساس اضطراب برای مبتلایان به سرطان بیشتر است:

• سابقه اضطراب یا افسردگی
• سابقه خانوادگی اضطراب یا افسردگی
• نداشتن حمایت خانواده و دوستان
• فشار مالی

غربالگری اضطراب

انجمن انکولوژی بالینی آمریکا (ASCO) غربالگری اضطراب را توصیه می‌کند. غربالگری باید در زمان تشخیص سرطان و بازه های زمانی منظم طی درمان و بهبودی انجام شود.

درمان اضطراب به علائم شما و تعداد دفعات بروز آنها بستگی خواهد داشت.

اگرچه ممکن است سخت باشد، سعی کنید با تیم درمان خود در مورد اضطراب بی‌پرده صحبت کنید. این کار به آنها کمک می‌کند برای نگرانی های شما فکری کرده و یک برنامه درمان طراحی کنند. درباره این موارد بحث کنید:

• احساسات شما
• منابع خاص ترس های شما
• علائم جسمانی
• اثر اضطراب بر زندگی روزمره شما

انواع درمان

راه‌های متنوعی برای کنار آمدن با اضطراب و مدیریت آن وجود دارد. بسیاری از آن‌ها همراه با هم استفاده می شوند. برای پیدا کردن بهترین گزینه با پزشک خود یا یک مشاور صحبت کنید.

تکنیک های آرام سازی. تکنیک های آرام سازی (ریلکسیشن) ممکن است به تنهایی یا همراه با دیگر انواع درمان استفاده شوند. انجام برخی روش‌های زیر ممکن است به راهنمایی نیاز داشته باشد. برای بقیه آن‌ها ممکن است به کمک یک مربی نیاز باشد.

• تنفس عمیق
• شل کردن تدریجی ماهیچه ها. این تکنیک شامل منقبض کردن و سپس شل کردن ماهیچه هاست. از سر یا انگشتان پا شروع کرده و به تدریج ماهیچه های سراسر بدن را شل می‌کنید.
• تجسم هدایت شده (guided imagery). استفاده از کلمات و صداها برای کمک به تصور محیط‌ها، تجارب و احساسات مثبت.
• مراقبه (مدیتیشن). تمرین تمرکز برای بدست آوردن حس آرامش در لحظه حال و کاهش استرس.
• هیپنوتیزم
• بازخورد زیستی (BioFeedback). شامل توجه داشتن و کنترل علائم و پیام‌های بدن مانند ضربان قلب است. علائم بدن به کمک حسگر های الکتریکی بدون دردی که الکترود نام دارند اندازه گیری می شوند.
• یوگا. استفاده از تنفس و حالت بدن برای افزایش آرامش است.

روان درمانی. متخصصین سلامت روان شامل مشاوران، روانشناسان و روانپزشکان است. آنها ابزارهایی برای افزایش مهارت‌های سازگاری، ایجاد یک سیستم حمایتی، و اصلاح افکار منفی ارائه می‌کنند. گزینه‌های موجود شامل مشاوره خصوصی، مشاوره زوجین یا خانواده، و مشاوره گروهی است. علاوه بر این، روانپزشکان می‌توانند دارو تجویز کنند.

دارو. اگر علائم اضطراب شما متوسط تا شدید هستند، ممکن است دارو برایتان مفید باشید. انواع مختلفی از داروها موجود هستند. پزشک شما بر اساس عوامل زیر بهترین دارو را تجویز خواهد کرد:

• نیازهای شما
• عوارض جانبی احتمالی
• داروهای دیگری که مصرف می‌کنید
• سوابق پزشکی شما

به پزشک خود در مورد تمام داروها و مکمل‌هایی که مصرف می‌کنید بگویید. برخی از آنها ممکن است با انواعی از داروهای ضد اضطراب تداخل داشته باشند.

برخی داروها برای درمان اضطراب حاد به سرعت اثر می کنند. داروهای اضطراب مزمن ممکن است بعد از چند هفته اثر کنند. معمولا ۶ تا ۸ هفته طول می‌کشد تا این داروها کاملا اثر کنند.

ممکن است داروها اضطراب را کاملا درمان نکنند، مگر این که در کنار روان درمانی مصرف شوند.

پیگیری

کادر درمان خود را در جریان قرار های ملاقات با متخصصین سلامت روان و روند روان‌درمانی خود قرار دهید. به آنها بگویید که روان درمانی و مدیریت اضطراب چطور پیش می رود، همچنین اگر علائم جدیدی دارید به آنها اطلاع دهید.

اگر علائم اضطراب بعد از ۸ هفته درمان کاهش نیافتند:

• گزینه های درمانی دیگر مانند شروع دارودرمانی یا استفاده از نوع دیگری از داروها را مد نظر قرار دهید.
• اضافه کردن مشاوره به برنامه درمانی خود را مد نظر قرار دهید.

در صورت نیاز می‌توانید از قبل با پزشکتان در مورد این گزینه‌ها صحبت کنید.

نویسنده :

دکتر بــرنا فــرازمـند

متخصص رادیوتراپی و انکولوژی

«تصمیم‌گیری آگاهانه» حق اساسی هر فرد است. ما در سایت drfarazmand.com با ارائه دقیق‌ترین و به‌روز‌ترین اطلاعات در مورد انواع سرطان و پاسخ به سوالات شما، کمک می‌کنیم بهترین انتخاب‌ها را داشته باشید