به پرسش و پاسخ بعد از درمان سرطان در این مقاله می پردازیم.

پس از پایان درمان سرطان، افراد ممکن است طیفی از احساسات را تجربه کنند. ممکن است با اتمام این دوره، احساس رهایی بکنند، اما در عین حال نگران آینده نیز باشند. از برخی جهات، این دوره گذار یکی از جنبه‌‌های کمتر درک شده در سرطان است.  در این صفحه پرسش و پاسخی با یک متخصص انکولوژی از دانشگاه استنفورد را می‌خوانید.

نگرانی‌های بیماران در زمینه سلامتی بلافاصله پس از پایان درمان چیست؟

بسیاری از بیماران اظهار می‌‌کنند که در دوره پس از اتمام درمان سرطان آنها احساس «ناآرامی» می‌کنند و نگران آینده‌‌ای هستند که قطعیتی ندارد. حتی برخی درباره احتمال بازگشت سرطان اضطراب دارند و نگران هستند که تلاش آنها برای فهمیدن علائم زودرس بازگشت کافی نباشد. همچنین توجه به این نکته مهم است که بسیاری از بیماران هنوز به علت درمان انجام شده، علائم ناخوشایندی دارند. این مساله ممکن است ماه‌‌ها یا سال‌‌ها بعد از اتمام درمان نیز ادامه داشته باشد. متأسفانه، احساس خستگی مداوم، اختلالات خواب، مشکلات حافظه، درد یا گزگز مداوم ناشی از نوروپاتی و پریشانی عاطفی در بیماران شایع است.

معمولا افراد مایلند بدانند که باید به دنبال چه علائمی باشند تا بتوانند بازگشت سرطان را در سریع ترین زمان ممکن شناسایی کنند و بتوانند عوارض جانبی بلند مدت حاصل از روش درمانی خود را  تشخیص دهند و درمان کنند. به عنوان مثال، اگر شخص دارویی دریافت کرده که ممکن است بر تراکم استخوان وی تأثیر بگذارد، باید بداند که پایش سلامت استخوان‌ها اهمیت دارد و اقدامات مناسب را برای جلوگیری از تحلیل رفتن استخوان انجام دهد. یا شخصی که علائم جسمی یا ناتوانی بدنی جدیدی را تجربه می‌‌کند، نیاز به کمک متخصصان توانبخشی دارد.

برخی از نگرانی‌‌های عاطفی بیماران پس از پایان درمان چیست؟

نگرانی در مورد عود سرطان، آینده و وجهه اجتماعی شخص، مرگ زودهنگام و یا کارهای ناتمام، جزو دغدغه های عاطفی این بیماران است. ممکن است برخی از بیماران به دلیل درمانی که دریافت کرده‌‌اند و تغییرات حاصل از آن، احساس خوبی به ظاهر بدن خود نداشته باشند و یا دچار کمبود اعتماد به نفس شوند. آنها اغلب برای پذیرش بدن جدید خود به کمک نیاز دارند.

چگونه بیماران می‌توانند با این نگرانی ها کنار بیایند؟

اولین قدم شناخت ترس و نگرانی فرد است. گام بعدی یافتن راهی برای کنار آمدن با این نگرانی‌ها است. داشتن اطلاعات و آموزش دیدن در این رابطه، برای به دست آوردن مجدد کنترل ضروری است. به اشتراک گذاشتن ترس و نگرانی با عزیزان، وجود یک گروه حمایتی یا کمک گرفتن از یک متخصص می‌‌تواند به کاهش این نگرانی‌‌ها کمک کند. داشتن نگرانی‌های متعدد بعد از تکمیل درمان طبیعی است. احساس حمایت شدن و احساس تنها نبودن در طول این مسیر مهم است.

چگونه سرطان بر خانواده، دوستان و مراقبین شخص تحت تأثیر می‌‌‌‌گذارد؟

سرطان نه تنها شخص مبتلا، بلکه کل خانواده او را نیز تحت تأثیر قرار می‌‌دهد. مراقبین، از بیمار در حین درمان سرطان مراقبت می‌‌کنند. عشق، حمایت و دلواپسی آنها پس از اتمام درمان نیز ادامه خواهد داشت. این بدان معناست که مراقبت کنندگان نیز ممکن است در این مدت به حمایت عاطفی نیاز داشته باشند.

بیماران و متخصصان انکولوژی، طی جلسات آخر درمان در مورد چه چیزهایی باید صحبت کنند؟

جلسات آخر دیدار بیمار با متخصص باید طوری برنامه ریزی شود که زمان کافی برای مرور کامل درمان انجام شده، وجود داشته باشد و همچنین بتوانند در طول این جلسات در مورد برنامه‌‌های پیش رو نیز گفت‌و‌گو کنند. نیازهای بیماران به طور قابل توجهی با یکدیگر فرق دارد. به عنوان مثال برخی از بیماران ترجیح می‌دهند دوره درمان را بدون هیچ سوالی به پایان برسانند؛ این افراد بعد از درمان به فرصتی نیاز دارند تا آنچه را که پشت سر گذاشته‌اند مرور کنند و به درک روشنی از مسیر پیش رو برسند.

توصیه می‌‌کنم که هر بیمار برای مشخص کردن برنامه ویزیت‌‌ها و آزمایش‌های بعد از درمان، با متخصص انکولوژی خود صحبت کند. این کار کمک می کند تا شخص متوجه شود وظیفه هدایت هر بخش از مراقبت‌‌ها بر عهده چه کسی است و چه انتظاراتی باید داشته باشد.

بیماران همچنین می‌‌توانند در طول این جلسات گفت‌وگوهای عمیق‌‌تری در مورد سلامت آینده خود داشته باشند، در مورد چگونگی مدیریت عوارض جانبی راهنمایی بگیرند یا خدمات حمایتی دریافت کنند. این جلسات می‌‌تواند یک یادآوری برای پرداختن به جنبه‌‌های مهم در حفظ سلامت عمومی آنها باشد. به طور کلی ، هدف از این گفت‌‌و‌‌گوها اطمینان از پیگیری مناسب وضعیت بیمار در رابطه با سرطان و سایر مشکلات مربوط به سلامتی وی است و اینکه بیمار اطلاع داشته باشد که پزشک خانواده تا چه حد و چگونه در این مسیر نقش دارد.

چه راه‌های دیگری برای آماده شدن برای زندگی پس از درمان وجود دارد؟

بازماندگان می‌‌توانند شرحی مختصر از درمان را از متخصص انکولوژی خود درخواست کنند. این فرم به تشریح تشخیص اصلی، از جمله نوع سرطان، مرحله آن و درمانهای دریافت شده می‌‌پردازد. این جزئیات برای ارائه دهندگان مراقبت‌‌های درمانی در آینده مهم خواهد بود. برنامه ویزیت‌‌های بعد از درمان، تصویربرداری‌‌های لازم و سایر آزمایش‌ها برای نظارت بر وضعیت بهبودی فرد باید به طور واضح در این فرم نوشته شوند. به این برنامه “برنامه مراقبت پس از درمان” نیز گفته می‌‌شود.

عضویت در گروه حمایتی یکی دیگر از راه‌‌های موثر است. شرکت در گروه‌‌های حمایتی این امکان را به بازماندگان می‌‌دهد تا تجربیات و توصیه‌‌های خود را به اشتراک بگذارند و از افرادی که تجربه مشابهی داشته‌‌اند و خارج از دایره خانواده یا دوستانشان هستند حمایت دریافت کنند.

هم‌‌چنین ممکن است برای برخی افراد مفید باشد که در مورد بقا پس از نوع خاص سرطان خود یا درباره کنار آمدن با شرایط بعد از درمان اطلاعات بیشتری بدست آورند (مثلا از منابعی مانند این سایت). بعضی دیگر ممکن است با کمک کارهای ادبی و سرگرمی‌‌ها یا  اعتقادات خود بتوانند رو به جلو حرکت کنند. پیام مهم این است که پس از تجربه سرطان ممکن است زندگی برای همیشه دچار تغییر شود و این تغییرات شایسته توجه و احترام خاص هستند.

آیا نکته دیگری وجود دارد که بخواهید به آن اشاره کنید؟

من اغلب از قدردانی زیاد بازماندگان سرطان تحت تأثیر قرار می‌‌گیرم. بسیاری از بیماران می‌‌گویند که ابراز همدردی افرادی که تا آن زمان نمی‌‌شناخته‌‌اند آنها را منقلب کرده است. همچنین اظهار می‌‌کنند که این همدردی باعث پایداری آنها در شرایط سخت شده است. بسیاری از بازماندگان سرطان در پی جبران این حس همدردی هستند. بدین منظور به عنوان حامیان سرطان در کلینیک‌‌های سرطان و خیریه‌‌ها  شروع به فعالیت می‌‌کنند.

همچنین مهم است که بدانیم بسیاری از بازماندگان سرطان با آینده نامشخصی روبرو هستند و احساس ناامنی می‌‌کنند. ما می‌‌توانیم در این حس با آنها شریک شویم و با این کار به آنها بگوییم که تنها نیستند.

نویسنده :

دکتر بــرنا فــرازمـند

متخصص رادیوتراپی و انکولوژی

«تصمیم‌گیری آگاهانه» حق اساسی هر فرد است. ما در سایت drfarazmand.com با ارائه دقیق‌ترین و به‌روز‌ترین اطلاعات در مورد انواع سرطان و پاسخ به سوالات شما، کمک می‌کنیم بهترین انتخاب‌ها را داشته باشید