سرطان واژن چیست؟

سرطانی که در واژن شروع می‌شود (سرطان واژن اولیه) معمولا نادر است. سالانه حدود 250 خانم در بریتانیا با سرطان واژن تشخیص داده می‌شوند.

معمولا رایج‌ترین این نوع سرطان، این است که از ناحیه‌ای نزدیک، برای مثال دهانه رحم یا خود رحم، سرطان شروع می‌شود و به درون واژن رشد می‌کند؛ ما در این مطلب فقط درباره سرطان واژن اولیه (سرطانی که در واژن شروع می‌شود) صحبت می‌کنیم.

واژن چیست و کجاست؟

واژن، کانال و مجرایی عضلانی است که از مدخل بیرونی دستگاه تناسلی زنانه به دهانه رحم در داخل امتداد دارد. واژن جایی است که حین عادت ماهیانه (پریود) پوشش رحم به آن ریزش می‌کند، جایی که دخول حین رابطه جنسی رخ می‌دهد و جایی که نوزاد حین تولد از آن نزول می‌کند.

درباره درجه بندی سرطان رحم بیشتر بدانید.

انواع سرطان واژن

انواع مختلفی از سرطان واژن داریم. در این بخش درباره ۲ نوع سرطان واژن یعنی سرطان سلول‌های سنگفرشی و آدنوکارسینوم واژن توضیح می‌دهیم. این ۲ نوع سرطان واژن به شیوه‌های مشابهی درمان می‌شوند.

سرطان سلول‌های سنگفرشی (SCC)

رایج‌ترین نوع سرطان واژن، کارسینوم سلول‌های سنگفرشی است و این سرطان از سلول‌های سنگفرشی آستر واژن شروع می‌شود و معمولا از بخش‌های بالایی واژن آغاز می‌شود و در سنین بالاتر از ۶۰ سال رایج‌تر است.

آدنوکارسینوم

آدنوکارسینومای واژن نادر است. این نوع از سرطان در سلول‌های غده‌ای شروع می‌شود و معمولا باعث ترشح مایعات بیشتری از واژن می‎شود. آدنوکارسینوم واژن معمولا از بخش بالایی واژن شروع می‌شود و معمولا در سنین پایین ۳۰ سال رایج‌تر است.

انواع کم‌یاب سرطان واژن

برخی از انواع کم‌یاب سرطان واژن عبارتند از موارد زیر:

• ملانوما
• کارسینوم سلول‌های کوچک
• سارکوم
• لنفوم
• آدنوکارسینوم سلول پاک

علائم و نشانه‌های سرطان واژن

شاید برای شما هم سوال شده باشد که سرطان واژن چه علائمی دارد؟ رایج‌ترین علائم سرطان واژن عبارتند از موارد زیر:

• خونریزی بعد از یائسگی، بین دو عادت ماهیانه یا بعد از داشتن رابطه جنسی
• ترشحات خونی واژینال
• درد حین دفع ادرار، احساس نیاز به دفع ادرار مکرر، خون در ادرار
• درد در لگن (ناحیه زیر شکم)

• یبوست
• احساس به دفع مدفوع حتی زمانی که به تازگی دفع مدفوع داشته‌اید (تنسموس)
• تورم در پاها

این علائم ممکن است باعث شرایط دیگری هم به وجود بیایند. اما زمانی که هرکدام از آن‌های را مشاهده کردید، سریعا به پزشک مراجعه کنید.

علت سرطان واژن

 

علت اصلی سرطان واژن، ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) است.

اینکه شما یک یا تعداد بیشتری از عوامل خطر را تجربه کنید به این معنی نیست که حتما مبتلا به سرطان واژن خواهید شد و همچنین نداشتن هیچ عامل خطری هم به این معنی نیست که قرار نیست مبتلا به سرطان واژن بشوید.

عوامل خطرساز در سرطان واژن

عوامل خاصی وجود دارد که ممکن است باعث افزایش ریسک سرطان واژن بشود. به این عوامل، عوامل خطر سرطان واژن می‌گوییم.

سن

سرطان واژن بیشتر در سن بالای ۶۰ سال رایج است.

ویروس پاپیلومای انسانی (HPV)

عامل خطرساز اصلی سرطان واژن، عفونت با ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) است. این خطر ممکن است در افراد مبتلا به HPV که سیگار می‌کشند، افزایش پیدا کند اما بیشتر افراد مبتلا به HPV به سرطان واژن مبتلا نمی‌شوند.

بیشتر بخوانید: HPV و سرطان

سیستم ایمنی ضعیف شده

سیستم ایمنی شما بدنتان را از عفونت و بیماری محافظت می‌کند. اگر سیستم ایمنی به خوبی کار نکند، با احتمال کمتری می‌توانید از شر بیماری‌هایی همچون HPV رها شوید.

نئوپلاسم درون اپیتلیالی واژینال (VAIN)

VAIN نام یکسری تغییرات پیش سرطانی درون آستر سلولی واژن است، که ممکن است در صورت باقی ماندن طولانی مدت HPV به وجود بیاید.

اگر VAIN درمان نشود، احتمالش است که نهایتا در برخی از افراد به سرطان واژینال منجر شود.

تغییرات سرطانی یا پیش سرطانی در دهانه رحم

افرادی که از قبل دچار سرطان رحم بوده‌ند یا تغییرات پیش سرطانی در دهانه رحم‌شان داشته‌ند (CIN)، در خطر بالاتری از ابتلا به سرطان واژن قرار دارند. این مورد هم احتمالا به HPV مربوط است، که دلیل اصلی سرطان دهانه رحم و CIN است. این خطر ممکن است در افراد سیگاری بیشتر باشد، اما بیشتر افراد مبتلا به سرطان دهانه رحم یا CIN به سرطان واژن مبتلا نخواهند شد.

رادیوتراپی لگن

افرادی که قبلا رادیوتراپی لگن انجام داده‌اند، در خطر بالاتری از ابتلا به سرطان واژن قرار دارند.

دی اتیل استیل بسترول

این عامل خطر مربوط به یکی از انواع سرطان واژن یعنی آدنوکارسینوم سلول پاک (CCA) می‌شود. اگر مادرتان زمانی که شما را باردار بوده، داروی DES را مصرف می‌کرده است، خطر ابتلای شما بیشتر می‌شود.

مدت طولانی است DES که دیگر تجویز نمی‌شود، ولی در سال‌های ۱۹۴۰ تا ۱۹۷۰ پزشکان این دارو را برای برخی زنان باردار تجویز می‌کردند. خطر ابتلا به سرطان واژن در صورت وجود این عامل خطر زیاد بالا نیست، اما بهتر است که شما چک آپ‌های سالیانه داشته باشید تا در صورت وجود CCA در مراحل اولیه تشخیص داده شود.

روش‌های پیشگیری از سرطان واژن

هیچ تست غربالگری برای سرطان واژن وجود ندارد، اما شما می‌توانید احتمال ابتلایتان به سرطان واژن و شرایط پیش سرطانی واژن را با انجام موارد زیر کاهش دهید:

• انجام معاینه لگنی سالیانه. این روش بهترین راه برای چک کردن سلامت کل سیستم تولید مثلی‌تان است. حین این ویزیت، ممکن است شما یک آزمایش HPV انجام دهید تا سویه‌های خطرناک(سرطان‌زا) HPV شناسایی شوند و ممکن است یک تست پاپ اسمیر انجام دهید تا از نظر وجود سلول‌های غیرطبیعی یا سرطانی در دهانه رحم چک شید. در صورتی که شما هیسترکتومی کرده‌اید، لزومی به انجام پاپ اسمیر نیست.
• دریافت واکسن HPV. این مورد به شما کمک می‌کند تا از ابتلا به عفونت‌ با سویه‌های پرخطر HPV پیشگیری کنید. HPV باعث بروز سرطان‌های زنان و زایمانی زیاد و سرطان‌های مقعد و سر و گردن می‌شود. واکسن HPV برای بالغین در شرایط خاصی در دسترس است و می‌توانید شرایط دسترسی به این واکسن را از پزشکتان بپرسید.
• داشتن رابطه جنسی ایمن. به دلیل اینکه HPV یک ویروس منتقله از راه جنسی است، داشتن رابطه جنسی ایمن می‌تواند از انتقال آن جلوگیری کند. یادتان باشد که استفاده از کاندوم به تنهایی باعث جلوگیری از انتقال HPV نمی‌شود زیرا ویروس می‌تواند مناطقی که با کاندوم پوشیده نمی‌شوند را آلوده کند، اما در کل استفاده از کاندوم در پیشگیری از انتقال HPV موثر و کمک کننده است.

• سیگار را ترک کنید. این مورد باعث کاهش احتمال ابتلای شما به تعداد زیادی از انواع سرطان می‌شود.

روش های تشخیص سرطان واژن

اگر شما این علائم را تجربه می‌کنید، بهتر است به پزشک عمومی مراجعه کنید. اگر لازم باشد پزشک عمومی، شما را به متخصص زنان و زایمان ارجاع خواهد داد. ممکن است پزشکان برخی از این آزمایش‌ها را انجام دهند:

• معاینه واژینال: آزمایشی است که پزشک درون واژن را برای یافتن توده یا تورم بررسی می‌کند.
• نمونه برداری از دهانه رحم: این همان آزمایشی است که برای انجام غربالگری سرطان دهانه رحم انجام می‌شود و طی آن ما هر سلول غیرطبیعی را در دهانه رحم بررسی می‌کنیم.
• کولپوسکوپی: در کولپوسکوپی از یک دستگاه به نام کولپوسکوپ استفاده می‌کنیم تا از نزدیک واژن را بررسی کنیم و سپس از هز ناحیه‌ای که به نظر غیرطبیعی بیاید، نمونه برداری می‌کنیم.
• معاینه زیر بیهوشی: طی معاینه تحت بیهوشی، واژن و دهانه رحم را بی حس می‌کنیم و بدون اینکه در شما احساس ناراحتی ایجاد شود پزشک می‌تواند کاملا واژن و دهانه رحم شما را معاینه کند.

سایر آزمایش‌های سرطان واژن

اگر آزمایشات قبلی نشان‌دهنده سرطان واژن باشند، شما باید آزمایشات بیشتری انجام دهید. بیشتر این آزمایشات را به این دلیل انجام می‌دهیم که ببینیم آیا سرطان به لگن یا بقیه بخش‌های بدن پخش شده است یا خیر. این آزمایش‌ها به پزشک شما کمک می‌کنند که بهترین درمان را برای شما انتخاب کند. این آزمایش‌ها عبارتند از موارد زیر:

آزمایش‌های خون

شما آزمایش خون انجام می‌دهید تا سلامت کلی‌تان را چک کنید.

عکس قفسه سینه

برای بررسی درگیری و سلامت ریه‌ها، ممکن است عکس ساده قفسه سینه گرفته شود.

سی تی اسکن

سی تی اسکن عبارت است از اسلاید‌های اشعه ایکس که یک عکس پر جزییات از داخل بدن را نشان می‌دهد.

اسکن ام آر آی

در اسکن ام آر آی، از میدان مغناطیسی برای تشکیل عکس‌های پرجزییات نواحی از بدن شما استفاده می‌شود.

پت-سی تی اسکن

این نوع عکس برداری، ترکیبی از سی تی اسکن و PET اسکن است که در آن از اشعه‌های با دوز کم برای اندازه گیری فعالیت سلول‌های بخش‌های مختلف بدن استفاده می‌کنیم.

 درمان سرطان واژن

تیمی از افراد متخصص درباره بهترین درمان برای شما بحث و مشورت خواهند کرد. این تیم را یک تیم چند تخصصی می‌خوانیم.

درمانی که شما انجام خواهید داد به عوامل مختلفی بستگی دارد. این عوامل عبارتند از موارد زیر:

• مرحله سرطان
• محل سرطان در واژن
• سلامت کلی شما

گزینه‌های درمانی سرطان واژن عبارتند از موارد زیر:

رادیوتراپی سرطان واژن

درمان با رادیوتراپی عبارت است از استفاده از اشعه‌های پرانرژی برای درمان سرطان. این درمان، شایع‌ترین نوع درمان سرطان واژن است.

شیمی درمانی

در شیمی درمانی از داروهای ضد سرطان برای نابودی سلول‌های سرطانی استفاده می‌کنیم.

کمورادیوتراپی (پرتودرمانی و شیمی درمانی)

این درمان ترکیبی از شیمی درمانی و پرتودرمانی است که می‌تواند موثرتر از انجام شیمی درمانی به تنهایی باشد.

جراحی

جراحی را معمولا برای درمان سرطان‌های کوچک مرحله ۱ و همچنین سرطان‌هایی که توسط رادیوتراپی درمان نشده‌اند، انجام می‌دهیم.

 سوالات متداول

منابع:

Macmillan.org.uk

Pennmedicine.org

نویسنده :

دکتر بــرنا فــرازمـند

متخصص رادیوتراپی و انکولوژی

«تصمیم‌گیری آگاهانه» حق اساسی هر فرد است. ما در سایت drfarazmand.com با ارائه دقیق‌ترین و به‌روز‌ترین اطلاعات در مورد انواع سرطان و پاسخ به سوالات شما، کمک می‌کنیم بهترین انتخاب‌ها را داشته باشید