طول عمر افراد مبتلا به سرطان معده با یکدیگر متفاوت است و به عوامل مختلفی بستگی دارد. به عنوان مثال، عوامل زیر می‌توانند بر طول عمر مبتلایان تاثیر بگذارند:

• مرحله سرطان معده
• نوع و درجه سرطان معده
• سن و وضعیت سلامتی بیمار
• درمان‌های دریافتی

هیچ کس نمی‌تواند بگوید طول عمر یک بیمار مبتلا به سرطان معده دقیقا چقدر است. پزشکان صرفا می‌توانند بر اساس آمار و اطلاعاتی که در دست دارند، شرایط بیمار و بیماری، و نیز بیماران گذشته خود، تخمینی از طول عمر احتمالی یک بیمار بزنند.

تعاریف اولیه در مورد طول عمر افراد مبتلا به سرطان معده

در علم پزشکی و انکولوژی، برای بیان طول عمر افراد مبتلا به سرطان معده، از عبارت «بقا» استفاده می‌کنیم، مثلا:

• بقای پنج ساله، درصدی است که نشان می‌دهد چقدر احتمال دارد یک بیمار بعد از پنج سال زنده بماند. این عدد را می‌توان برای مجموع مبتلایان به سرطان معده یا بیمارانی خاص (مثلا بیماران مرحله ۳) بیان کرد.
• بقای میانه، عددی است بر اساس ماه یا سال، که نشان می‌دهد نیمی از بیماران حداقل چقدر عمر می‌کنند.

مثلا اگر بقای پنج ساله سرطان معده در مرحله سه، ۲۵٪ باشد به این معناست که اگر ۱۰۰ بیمار مبتلا به سرطان معده در مرحله سه داشته باشیم، بعد از گذشت پنج سال حدودا ۲۵ نفر آن‌ها زنده می‌مانند.

در یک تقسیم‌بندی، میزان بقا را می‌توان به دو نوع مطلق و نسبی تقسیم کرد. مثلا:

• بقای پنج ساله مطلق، می‌گوید چند درصد از بیماران بعد از پنج سال زنده هستند.
• بقای پنج ساله نسبی، می‌گوید مبتلایان در مقایسه با افراد عادی جامعه با همان سن و مشخصات (ولی بدون سرطان) چقدر زنده می‌مانند.

مثلا اگر در گروهی از مبتلایان به سرطان معده، بقای پنج ساله ۲۰ درصد باشد (یعنی از هر ۱۰۰ نفر، ۲۰ نفر زنده بمانند)، و در افراد عادی جامعه با همان مشخصات، بقای پنج ساله ۸۰ درصد باشد (یعنی از هر ۱۰۰ نفر ۸۰ نفر زنده بمانند)، میزان بقای نسبی عبارت خواهد بود از: ۲۰ تقسیم بر ۸۰ = ۲۵ درصد.

چرا بقای پنج ساله؟

همانطور که در ادامه متن خواهید دید، در بیشتر موارد ما آمار بقای پنج ساله را ذکر کرده‌ایم. علت این موضوع این است که بیشتر عود و مرگ و میرهای سرطان معده در پنج سال اول اتفاق می‌افتند. بنابراین در صورتی که بیماری بعد از پنج سال فوت نکند یا بیماری وی عود نکند، احتمال مرگ وی پس از این مدت کم خواهد شد. به عنوان مثال، نمودار زیر میزان بقا بر اساس تعداد ماه پس از تشخیص، در مراحل ۱ تا چهار (IV) است.

طول عمر افراد مبتلا به سرطان معده در دنیا

با توجه به اینکه سیستم جامعی برای سنجش میزان بقای مبتلایان به سرطان در ایران راه‌اندازی نشده است، ابتدا آمار مربوط به کشورهای غربی را ارائه می‌کنیم که کامل‌تر و جامع‌تر هستند. در ادامه نیز آمار بقا در ایران را ارائه می‌کنیم که همانطور که خواهید دید به نظر می‌رسد تفاوت زیادی با کشورهای غربی ندارد.

طول عمر بیماران سرطان معده به طور کل

بدون در نظر گرفتن مرحله بیماری، آمار بقای سرطان معده به صورت زیر است:

• بقای «نسبی» پنج ساله در آمریکا، ۳۲ درصد است
• بقای یک، پنج و ده ساله در انگلستان، به ترتیب ۴۵ درصد، ۲۰ درصد و ۱۵ درصد است

مقایسه بقای بیماران در کشورهای مختلف

همانطور که گفته شد طول عمر بیماران سرطان معده به عوامل مختلفی بستگی دارد. بنابراین اگر در کشوری سرطان معده در مراحل پایین‌تر شناسایی شود، میزان بقای بیماران آن کشور بیشتر خواهد بود. بنابراین نمی‌توان به صرف بالا یا پایین‌تر بودن بقای بیماران دو کشور مختلف در مورد کیفیت درمان آن بیماران نظر داد، بلکه باید فاکتورهای دیگر را نیز در نظر گرفت.

در تصویر زیر، مقایسه‌ای از میزان بقای پنج ساله سرطان معده در چند کشور دنیا خلاصه شده است (دقت کنید آمار ممکن است در مطالعات و سال‌های مختلف متفاوت باشد. بالاتر و بهتر بودن آمار در ژاپن، لزوما به معنای درمان بهتر سرطان معده در ژاپن نیست، بلکه درصد بیمارانی که در مراحل اولیه در این کشور پیدا می‌شوند بیشتر است.

طول عمر سرطان معده بر اساس سن

همانطور که گفته شد، سن یکی از عوامل موثر بر طول عمر بیماران مبتلا به سرطان معده است. دلیل این موضوع، عمدتا وضعیت بدنی بهتر بیماران جوان‌تر است. بنابراین این بیماران درمان را راحت‌تر تحمل می‌کنند و می‌توانند درمان کامل استاندارد را دریافت کنند.

بر همین اساس، معمولا میزان بقای بیماران ۷۵ سال به بالا کمتر است. مثلا میزان بقای نسبی پنج ساله در سنین ۴۵ تا ۵۴ سال در آمریکا حدود ۲۵ درصد است، در حالی که این عدد برای سن ۷۵ سال به بالا حدود ۱۹ درصد می‌باشد.

طول عمر افراد مبتلا به سرطان معده در مراحل مختلف

مرحله بندی سرطان معده را می‌توان به دو صورت انجام داد. در روش خلاصه، این سرطان به مراحل زیر تقسیم می‌شود:

• موضعی: یعنی تومور صرفا در خود معده وجود دارد و غدد لنفاوی اطراف یا اندام‌های دوردست را درگیر نکرده است.
• ناحیه‌ای: یعنی تومور به بافت‌های مجاور یا غدد لنفاوی اطراف رسیده است.
• دوردست: یعنی تومور اندام‌های دوردست مثل کبد یا ریه یا صفاق را درگیر کرده است.

روش دیگر مرحله بندی، استفاده از سیستم مرحله بندی TNM و تخصیص عدد به مرحله بیماری است. برای آشنایی با این روش، می‌توانید صفحه «مرحله بندی و درجه بندی سرطان معده» را ملاحظه کنید.

بقای پنج ساله بر اساس مرحله بندی کلی

آمار زیر مربوط به «بقای نسبی» پنج ساله در آمریکا بین سال‌های ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۶ است:

• بیماری موضعی: ۷۰ درصد
• ناحیه ای: ۳۲ درصد
• دوردست: ۶ درصد

بقای پنج ساله بر اساس مرحله بندی عددی TNM

آمار زیر مربوط به بقای پنج ساله در انگلستان بین سال‌های ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۷ است:

• مرحله ۱: ۶۵ درصد
• مرحله ۲: ۳۵ درصد
• مرحله ۳: ۲۵ درصد
• مرحله ۴: صفر (یعنی متاسفانه تقریبا هیچ کدام از بیماران مرحله ۴، پس از ۵ سال زنده نماندند)

بقای یک ساله در مرحله ۴ در انگلستان، ۲۰ درصد است.

طول عمر بیماران سرطان معده در ایران

همانطور که گفته شد در ایران سیستم جامعی برای ثبت و بررسی آمار بقای مبتلایان به سرطان وجود ندارد. بنابراین آمار موجود بر اساس بررسی‌های انجام شده در مراکز و دانشگاه‌های مختلف است و ممکن است نماینده کل کشور نباشد.

بر اساس مروری که در سال ۹۴ روی مطالعات قبلی صورت گرفت، بقای یک، سه و پنج ساله سرطان معده در ایران به ترتیب ۵۷، ۲۹ و ۱۷ درصد است. البته با توجه به قدیمی بودن این مطالعات امکان دارد بقای بیماران در حال حاضر بیشتر شده باشد.

نویسنده :

دکتر بــرنا فــرازمـند

متخصص رادیوتراپی و انکولوژی

«تصمیم‌گیری آگاهانه» حق اساسی هر فرد است. ما در سایت drfarazmand.com با ارائه دقیق‌ترین و به‌روز‌ترین اطلاعات در مورد انواع سرطان و پاسخ به سوالات شما، کمک می‌کنیم بهترین انتخاب‌ها را داشته باشید