سارکوم استخوان بیماری نادری است. تحقیقات نشان می‌دهد که بیماران در صورتی که در یک مرکز مجرب در زمینه درمان سارکوم استخوان درمان شوند، نتایج بهتری خواهند داشت. در کشورهای پیشرفته، مراکز تخصصی سارکوم وجود دارد، که متاسفانه چنین مرکزی در ایران موجود نیست. در مراقبت از سرطان، انواع متخصصان همکاری می‌کنند تا یک برنامه درمانی کلی برای بیمار ایجاد کنند که ترکیبی از انواع مختلف درمان است.  به این تیم ها «کمیسیون پزشکی» و یا  «تومور بورد» (tumor board) گفته می شود.

کمیسیون پزشکی شامل انواع متخصصان مانند متخصصین جراحی، پرتودرمانی، شیمی‌درمانی، آسیب‌شناسی، رادیولوژی، پزشکی هسته‌ای و … است. در این مقاله به بررسی درمان سارکوم استخوان خواهیم پرداخت.

روش های درمان سارکوم استخوان

گزینه‌ها و توصیه‌های درمانی با توجه به چندین عامل مانند نوع، مرحله و درجه سرطان، عوارض جانبی احتمالی، ترجیح بیمار و وضعیت کلی سلامتی وی متفاوت است. برای آشنایی با تمام گزینه های درمانی خود، زمان بگذارید و از پزشک خود درباره مواردی که برایتان نامفهوم است، سؤال کنید. با پزشک خود درباره هدف‌های هر درمان و سیر و نتایج قابل انتظار صحبت کنید. این نوع گفت‌وگوها «تصمیم‌گیری مشترک» نامیده می‌شوند. تصمیم گیری مشترک زمانی اتفاق می افتد که شما و پزشکانتان با همکاری هم بهترین درمان‌ها را انتخاب کنید که با اهداف درمانی شما مطابقت دارند. تصمیم‌گیری مشترک برای درمان سارکوم استخوان نیز اهمیت دارد، زیرا گزینه های درمانی مختلفی برای آن وجود دارد.

بیشتر بخوانید : سرطان استخوان | بررسی علائم و روش درمان

سارکوم اولیه استخوان، سرطانی است که از استخوان شروع می‌ شود. برنامه درمانی این بیماری شامل درمان علائم و عوارض جانبی نیز است که بخش مهمی از درمان سرطان است. انواع درمان‌ سرطان استخوان عبارتند از:

• عمل جراحی
• شیمی درمانی
• درمان هدفمند یا تارگت تراپی
• ایمونوتراپی یا ایمنی درمانی
• پرتو درمانی

در صورت وجود تومور اولیه استخوان با گرید (درجه) پایین، درمان اصلی جراحی است. هدف از جراحی، برداشتن تومور و یک حاشیه از استخوان یا بافت سالم در اطراف تومور است تا تمام سلول‌های سرطانی برداشته شوند. برای تومور اولیه استخوان با گرید بالا، پزشکان اغلب از ترکیب درمان‌ها استفاده می‌کنند. این درمان‌ها شامل جراحی، داروها و پرتودرمانی هستند.

عمل جراحی

این روش شامل برداشتن تومور و برخی از بافت‌های سالم اطراف آن در طی یک عمل جراحی است. انکولوژیست‌های جراحی و انکولوژیست‌های ارتوپدی پزشکانی هستند که در درمان سارکوم استخوان با استفاده از جراحی تخصص دارند. جراحی برای سارکوم استخوان اغلب شامل برداشتن وسیع تومور است. برداشتن «وسیع» به این معنی است که تومور همراه با حاشیه‌ای از بافت سالم اطراف آن در همه جهات توسط جراح برداشته می‌شود. قبل از جراحی با تیم مراقبت‌های بهداشتی خود در مورد عوارض جانبی احتمالی که خواهید داشت، صحبت کنید.

اگر تومور در بازو یا پا باشد، در صورت امکان از تکنیک‌هایی برای حفظ بازو یا پا استفاده می‌شود. گاهی این روش «نجات عضو» یا «حفظ عضو» نامیده می‌شود. اما قطع عضو، یعنی برداشتن بازو یا پا همراه با تومور، در برخی موارد ضروری است و بستگی به اندازه و یا محل تومور دارد.

تکنیک‌های جراحی برداشتن وسیع، تعداد قطع عضوهای انجام شده برای افراد مبتلا به سارکوم استخوان را کاهش داده است. بیش از 90 درصد بیماران را می‌توان با جراحی حفظ اندام به جای قطع عضو درمان کرد. در جراحی حفظ عضو، برای جایگزینی استخوانی که بریده شده است و تقویت استخوان باقی‌مانده، از پروتزهایی مانند پلاک فلزی یا استخوان از بخش‌های دیگر بدن استفاده می‌شود. به این عمل، جراحی ترمیمی می‌گویند. جراحان از بافت نرم مانند ماهیچه برای پوشاندن ناحیه ترمیم استفاده می‌کنند. این بافت نرم به روند بهبودی کمک می‌کند و خطر عفونت را کاهش می‌دهد.

برای برخی از بیماران، قطع عضو ممکن است بهترین گزینه برای درمان سارکوم باشد. این حالت در مورد افرادی صدق می‌کند که سارکوم آنها در جایی قرار دارد که نمی‌توان آن را به طور کامل با جراحی خارج کرد. پس از قطع عضو، از پروتز استفاده خواهد شد.

همچنین ممکن است برای درمان سارکوم استخوانی که به سایر قسمت‌های بدن گسترش یافته یا متاستاز داده است، از جراحی استفاده شود. به عنوان مثال، سارکوم استخوانی اغلب به ریه متاستاز می‌دهد، جراحی می‌تواند در از بین بردن متاستازهای ریه موثر باشد. اگر تومورهای کمی در ریه وجود داشته باشد و بعد از مدت طولانی از برداشتن تومور اولیه استخوانی، به ریه متاستاز کرده باشد، جراحی شانس بالایی برای علاج بیماری دارد.

درمان سرطان استخوان با استفاده از دارو

برنامه درمانی ممکن است شامل داروهایی برای از بین بردن سلول‌های سرطانی باشد. دارو ممکن است تزریقی باشد و از طریق جریان خون به سلول‌های سرطانی در سراسر بدن برسد. هنگامی که دارویی به این روش تجویز می‌شود، درمان سیستمیک یا سراسری نامیده می‌شود. همچنین ممکن است دارو به صورت موضعی استفاده شود، در این حالت دارو مستقیماً روی ناحیه سرطانی اعمال می‌شود.

این درمان توسط یک متخصص انکولوژیست که در درمان سرطان با دارو تخصص دارد، تجویز می‌شود. داروها اغلب از طریق یک لوله داخل وریدی (IV)  با استفاده از یک سوزن در ورید تزریق می‌شود، یا به عنوان قرص یا کپسولی بلعیده می‌شود (به صورت خوراکی). اگر داروهای خوراکی به شما داده می‌شود، حتما از پزشک خود در مورد نحوه نگهداری ایمن آنها بپرسید.

انواع داروهای مورد استفاده برای درمان سرطان استخوان ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• شیمی درمانی
• درمان هدفمند (تارگت تراپی)
• ایمونوتراپی

هر یک از این نوع درمان‌ها در ادامه با جزئیات بیشتری مورد بررسی قرار گرفته است. فرد بیمار ممکن است درمان‌ها را به صورت همزمان یا به صورت متوالی دریافت کند. همچنین این روش های درمانی می‌توانند به عنوان بخشی از یک برنامه درمانی که شامل جراحی و یا پرتودرمانی است، داده شوند. داروهای مورد استفاده برای درمان سرطان به طور مداوم در حال ارزیابی هستند.

بهترین راه برای آگاهی از داروهای تجویز شده برای شما، هدف آنها و عوارض جانبی یا تداخلات احتمالی آنها با سایر داروها صحبت با پزشک خودتان است. همچنین در صورت مصرف هرگونه دارو یا مکمل دیگر با نسخه یا بدون نسخه، به پزشک خود اطلاع دهید. گیاهان، مکمل‌ها و سایر داروها می‌توانند با داروهای درمان سرطان تداخل داشته باشند و باعث عوارض جانبی ناخواسته یا کاهش اثربخشی شوند.

شیمی درمانی

شیمی درمانی استفاده از داروها برای از بین بردن سلول‌های سرطانی است که معمولاً با هدف جلوگیری از رشد، تقسیم و تولید مثل سلول‌های سرطانی انجام می‌شود. یک برنامه درمانی شیمی درمانی ، معمولاً شامل تعداد مشخصی از سیکل‌ها در یک دوره زمانی معین است. یک بیمار ممکن است یک دارو را به تنهایی یا در ترکیب با سایر داروها دریافت کند. شیمی درمانی برای سارکوم استخوان معمولاً می‌تواند یک درمان سرپایی باشد، که به جای نیاز به ماندن در بیمارستان در یک کلینیک یا مطب پزشک انجام می‌شود.

کامل تر مطالعه کنید :

شیمی درمانی چگونه انجام می‌شود؟

انواع تند-رشد سارکوم استخوان اغلب با شیمی درمانی قبل از جراحی درمان می‌شوند. شیمی درمانی که قبل از جراحی انجام می‌شود، شیمی درمانی پیش از عمل یا شیمی درمانی القایی نامیده می‌شود. برای اکثر تومورهایی با گرید بالا، انکولوژیست ممکن است 3 تا 4 دوره شیمی‌درمانی قبل از جراحی انجام دهد تا تومور اولیه را کوچک کند و برداشتن آن را آسان‌تر کند. شیمی درمانی قبل از جراحی نیز ممکن است شانس بهبودی را افزایش دهد و یا به بیماران کمک کند تا عمر طولانی‌تری داشته باشند، زیرا سلول‌های سرطانی را که از تومور اصلی پخش شده‌اند از بین می‌برد.

بیمار پس از بهبودی از عمل جراحی، ممکن است برای از بین بردن سلول‌های تومور باقی مانده، مجدد شیمی درمانی دریافت کند. به این شیمی درمانی، شیمی درمانی پس از عمل می‌گویند. استفاده از شیمی درمانی برای کوچک کردن تومور قبل از عمل جراحی، همراه با شیمی درمانی پس از جراحی، جان بسیاری از بیماران و اندام‌های بسیاری را نجات داده است. داروهای شیمی درمانی خاص مورد استفاده به نوع سارکوم استخوان بستگی دارد. هر نوع سارکوم استخوان متفاوت است، دقیقاً به همان شکلی که سرطان سینه با سرطان ریه متفاوت است. عوارض جانبی شیمی درمانی به فرد و دوز مصرفی بستگی دارد، اما ممکن است شامل خستگی، خطر عفونت، حالت تهوع و استفراغ، ریزش مو، از دست دادن اشتها و اسهال باشد. این عوارض معمولا پس از پایان درمان از بین می‌روند.

درمان هدفمند

درمان هدفمند یا تارگت‌تراپی درمانی است که ژن‌ها، پروتئین‌ها یا محیط بافتی خاص سرطان را که به رشد و بقای سرطان کمک می‌کند، هدف قرار می‌دهد. این نوع درمان از رشد و گسترش سلول‌های سرطانی جلوگیری می‌کند و آسیب به سلول‌های سالم را محدود می‌کند. همه تومورها اهداف یکسانی ندارند. برای یافتن موثرترین درمان، پزشک ممکن است آزمایش‌هایی را برای شناسایی ژن‌ها، پروتئین‌ها و سایر عوامل در تومور شما انجام دهد. این کار به پزشکان کمک می‌کند تا هر زمان که ممکن است موثرترین درمان را برای شرایط بیمار استفاده کنند. شایع‌ترین عوارض جانبی این روش شامل خستگی، تهوع، سرگیجه، استفراغ، افزایش آنزیم‌های کبدی، سرفه، یبوست و اسهال است. با پزشک خود در مورد عوارض جانبی احتمالی یک داروی خاص و نحوه مدیریت آنها صحبت کنید.

ایمونوتراپی

به دلیل اینکه به اندازه کافی تحقیقات برای استفاده از ایمونوتراپی برای درمان سارکوم‌ها، از جمله سارکوم‌های استخوانی، انجام نشده است، این روش برای درمان سارکوم استخوانی به ندرت استفاده می‌شود. انواع ایمونوتراپی می تواند عوارض جانبی مختلفی ایجاد کند. عوارض جانبی شایع ممکن است شامل واکنش‌های پوستی، علائم شبیه آنفولانزا، اسهال و تغییرات وزن باشد. با پزشک خود در مورد عوارض جانبی احتمالی ایمونوتراپی توصیه شده برای شما صحبت کنید.

همچنین اطلاعات بیشتری کسب کنید :ایمونوتراپی چگونه انجام می‌شود؟

پرتو درمانی

پرتودرمانی استفاده از اشعه ایکس با انرژی بالا یا ذرات دیگر برای از بین بردن سلول‌های سرطانی است. پزشکی که در انجام پرتودرمانی برای درمان سرطان تخصص دارد، متخصص رادیوتراپی انکولوژی است. رایج‌ترین نوع پرتودرمانی، پرتودرمانی خارجی نامیده می‌شود که از یک دستگاه خارج از بدن پرتوها تابیده می‌شوند. هنگامی که پرتودرمانی با استفاده از ایمپلنت انجام می‌شود، پرتودرمانی داخلی یا براکی تراپی نامیده می‌شود. برنامه پرتودرمانی معمولاً شامل تعداد معینی از جلسات درمانی است که در یک دوره زمانی مشخص انجام می‌شود.

برای سارکوم استخوان، پرتودرمانی برای توموری استفاده می‌شود که با جراحی قابل برداشتن نیست. همچنین این روش ممکن است قبل از جراحی برای کوچک کردن تومور یا بعد از جراحی برای از بین بردن سلول‌های سرطانی باقی‌مانده انجام شود. پرتودرمانی، انجام عمل جراحی با حجم کمتر، اغلب با حفظ بازو یا پا را ممکن می‌سازد.

رادیوتراپی استریوتاکتیک (SBRT) ممکن است برای درمان سارکوم‌های استخوانی که به ریه‌ها گسترش یافته‌اند، استفاده شود. در روش SBRT از تعداد جلسات کمتر و با پرتو های بسیار متمرکز و شدیدتر برای کنترل یا تخریب ناحیه کوچکی از تومور استفاده می‌شود. همچنین ممکن است پرتودرمانی برای تسکین درد افراد به عنوان بخشی از مراقبت‌های حمایتی یا تسکینی استفاده شود. عوارض جانبی پرتودرمانی ممکن است شامل خستگی، واکنش‌های خفیف پوستی، ناراحتی معده و اسهال باشد. اکثر عوارض جانبی بلافاصله پس از پایان درمان از بین می‌روند.

بهتر است مطالعه کنید : علائم سرطان استخوان

منبع : 

cancer.net

نویسنده :

دکتر بــرنا فــرازمـند

متخصص رادیوتراپی و انکولوژی

«تصمیم‌گیری آگاهانه» حق اساسی هر فرد است. ما در سایت drfarazmand.com با ارائه دقیق‌ترین و به‌روز‌ترین اطلاعات در مورد انواع سرطان و پاسخ به سوالات شما، کمک می‌کنیم بهترین انتخاب‌ها را داشته باشید