سرطان لوزه یکی از انواع سرطان‌های سر و گردن است که در سطح جهانی به یک نگرانی جدی تبدیل شده ‏است. لوزه‌ها، دو توده بیضی‌شکل از بافت لنفاوی در پشت گلو هستند که اولین خط دفاعی بدن در برابر ‏عفونت‌ها و عوامل بیماری‌زایی هستند که از طریق دهان یا بینی وارد بدن می‌شوند. اما با وجود نقش مهم ‏آن‌ها در سیستم ایمنی، همچنان ممکن است دچار رشد بدخیم سلول‌های سرطانی شوند. شناخت علائم، ‏دلایل و روش‌های درمانی این بیماری، می‌تواند به تشخیص زودهنگام و افزایش شانس درمان موفق کمک کند.‏

سرطان لوزه چیست؟

این نوع سرطان زمانی رخ می‌دهد که سلول‌های بدخیم در بافت لوزه رشد کنند و شروع به تکثیر ‏غیرقابل‌کنترل نمایند. سرطان لوزه معمولاً در دسته سرطان‌های دهان و حلق قرار می‌گیرد و شایع‌ترین نوع آن ‏کارسینوم سلول سنگفرشی است که از سلول‌های پوششی لوزه منشأ می‌گیرد.‏
سرطان لوزه می‌تواند بسیار تهاجمی باشد و در صورت عدم تشخیص و درمان به‌موقع، به بافت‌های اطراف و ‏غدد لنفاوی گردن گسترش یابد. عوامل متعددی مانند عفونت‌های ویروسی (مانند ویروس ‏HPV‏)، مصرف ‏سیگار و الکل، سابقه خانوادگی سرطان و ضعف سیستم ایمنی در بروز این بیماری نقش دارند.‏
تشخیص زودهنگام سرطان لوزه اهمیت زیادی دارد، زیرا شانس درمان موفق را افزایش می‌دهد. شناخت علائم ‏اولیه، مراجعه سریع به پزشک و انجام آزمایشات تخصصی، تأثیر زیادی در کنترل بیماری و جلوگیری از ‏گسترش آن دارد. در ادامه به بررسی دقیق علائم، روش‌های تشخیص و درمان سرطان لوزه خواهیم پرداخت.‏

علائم و نشانه های سرطان لوزه

با توجه به اینکه تنها با شناخت علائم سرطان لوزه، تشخیص زودهنگام و درمان به موقع آن امکان‌پذیر است، ‏در ادامه برخی از علائم و نشانه‌های واضح این بیماری را به طور خلاصه شرح می‌دهیم: ‏

علائم اولیه سرطان لوزه

• گلودرد مداوم و طولانی‌مدت ‏
• احساس وجود توده یا گرفتگی در گلو ‏
• درد هنگام بلع غذا یا مایعات ‏
• برخی تغییرات در صدا مانند گرفتگی یا خشن شدن صدا
• تورم یا بزرگ شدن یکی از لوزه‌ها بدون دلیل مشخص
• زخم‌های مداوم در دهان یا روی لوزه‌ها ‏

علائم پیشرفته سرطان لوزه

• وجود توده یا غده در گردن ‏
• کاهش وزن ناگهانی و بدون دلیل
• خونریزی از دهان یا گلو بدون آسیب مشخص
• بوی بد دهان مزمن ‏
• احساس بی‌حسی یا درد مداوم در فک، گوش یا گلو
• مشکل در جویدن یا حرکت دادن زبان و فک
• گرفتگی صدا ‏

ناگفته نماند این علائم تنها مختص سرطان لوزه نیستند و شاید به دلیل سایر شرایط پزشکی نیز رخ دهند، با ‏این حال اگر در طول زمان با ادامه این مشکلات روبرو بودید باید به یک متخصص حرفه‌ای در حوزه درمان ‏سرطان حنجره، لوزه و غیره مراجعه کنید. ‏

علت ابتلا به سرطان لوزه

علل بروز سرطان لوزه تحت تاثیر عوامل مختلفی همانند سبک زندگی فرد بیمار، عفونت‌های ویروسی بدن، ‏عوامل ژنتیکی و ترکیبی از همه آن‌ها قرار دارد. در این بخش برخی از دلایل اصلی بروز این بیماری را شرح ‏می‌دهیم: ‏

• ویروس پاپیلومای انسانی یا ‏HPV‏: گونه خاصی از این بیماری، به ویژه اچ پی وی 16 به بروز ‏سرطان لوزه مرتبط است. متاسفانه این ویروس باعث تغییراتی در ساختار سلولی لوزه‌ها می‌شود. ‏
• مصرف دخانیات: سیگار کشیدن و استفاده از محصولاتی همانند تنباکو به طور قابل توجهی خطر ‏ابتلا به سرطان لوزه را افزایش می‌دهد. مواد شیمیایی مضر موجود در تنباکو به سلول‌های بدن آسیب ‏می‌رسانند و منجر به جهش این آسیب‌ها می‌شوند. ‏
• مصرف الکل: مصرف زیاد الکل نیز یک عامل خطرناک برای سرطان‌های مربوط به سر و گردن از ‏جمله سرطان لوزه است. ‏
• بهداشت ضعیف دهان: التهاب و عفونت مزمن در دهان از دیگر دلایل بروز تغییرات سرطانی در ‏لوزه‌ها است. ‏
• سن و جنسیت بیمار: سرطان لوزه بیشتر در افراد بالای 50 سال و مردان رخ می‌دهد. ‏

با درک این دلایل و تغییر سبک یا شیوه زندگی خود، شما می‌توانید خطر ابتلا به این بیماری‌ را کاهش دهید. ‏در ضمن برای درمان یا تشخیص این سرطان از یک متخصص انکولوژی کمک و راهنمایی بگیرید.‏

روش های تشخیص سرطان لوزه

تشخیص سرطان لوزه معمولاً با معاینه فیزیکی، آزمایش‌های تصویربرداری و بیوپسی انجام می‌شود. تشخیص ‏زودهنگام این ‏بیماری تأثیر زیادی در موفقیت درمان دارد. در ادامه مهم‌ترین روش‌های تشخیص سرطان لوزه ‏را بررسی می‌کنیم‎.‎

معاینه فیزیکی

پزشک متخصص ابتدا دهان، گلو و لوزه‌ها را از نظر وجود توده، زخم، تورم یا تغییرات غیرطبیعی بررسی ‏می‌کند. در این ‏مرحله، هرگونه عدم تقارن در لوزه‌ها، لکه‌های غیرعادی یا درد هنگام لمس ناحیه گلو و گردن ‏ممکن است نشان‌دهنده ‏مشکل باشد. در صورت مشاهده علائم مشکوک، آزمایش‌های تکمیلی انجام می‌شود‎‏.‏‎

‎‎آزمایش‌های تصویربرداری

تصویربرداری به پزشک کمک می‌کند تا میزان گسترش سرطان را ارزیابی کرده و بررسی کند که آیا سلول‌های ‏سرطانی به ‏غدد لنفاوی یا سایر نواحی سرایت کرده‌اند یا خیر. روش‌های رایج تصویربرداری شامل موارد زیر ‏است‎:‎

• سی‌تی‌اسکن:‏‎ ‎برای مشاهده جزئیات تومور و بررسی درگیری سایر بافت‌ها
• ام‌آر‌آی: ‏‎برای تشخیص دقیق‌تر ساختارهای نرم در ناحیه گلو و گردن
• پت‌اسکن: ‏‎برای تشخیص گسترش سرطان به سایر قسمت‌های بدن‎

بیوپسی (نمونه‌برداری بافتی)‏

بیوپسی قطعی‌ترین روش تشخیص سرطان لوزه است. در این روش، پزشک نمونه کوچکی از بافت لوزه را ‏برداشته و زیر ‏میکروسکوپ بررسی می‌کند تا مشخص شود آیا سلول‌های سرطانی وجود دارند یا خیر. بیوپسی ‏به دو روش انجام می‌شود‎:‎

1. بیوپسی سوزنی: ‏‎با استفاده از یک سوزن ظریف نمونه کوچکی از بافت گرفته می‌شود‎.‎
   ‏
2. بیوپسی جراحی‎‏: ‏‎در موارد مشکوک، با یک جراحی کوچک بخشی از لوزه برداشته و آزمایش ‏می‌شود‎.‎
   تشخیص زودهنگام از طریق این روش‌ها، نقش مهمی در انتخاب روش درمانی مناسب و جلوگیری از پیشرفت ‏بیماری دارد‎.‎

فرق سنگ لوزه با سرطان لوزه

سرطان لوزه اغلب علائمی همانند گلو درد و مشکل در بلع دارد که به طور حتم شرایط آن با سنگ لوزه ‏متفاوت خواهد بود. منظور از سنگ لوزه ایجاد توده‌هایی در دخمه‌های لوزه است که اغلب به بوی بد دهان ‏منجر می‌شوند. ‏

این نوع سنگ‌ها به طور کلی خوش خیم بوده و با بهداشت مناسب دهان و دندان یا حذف آن‌ها توسط یک ‏متخصص قابل درمان هستند. در مقابل سرطان لوزه یک بیماری بدخیم بوده که به مداخله متخصص و ‏پزشکان مجرب نیاز دارد. ‏
با وجود اینکه سنگ لوزه علائمی مشابه با سرطان لوزه همانند رشد مداوم، زخم و تغییرات قابل توجه صدا را ‏دارد اما تاثیراتی که بر روی سلامت فرد ایجاد می‌کند نسبت به سرطان لوزه کمتر است. ‏

آیا سرطان لوزه کشنده است؟

سرطان لوزه یکی از انواع سرطان‌های دهان و حلق است که میزان کشندگی آن به مرحله تشخیص و نوع ‏درمان بستگی دارد. بر اساس تحقیقات، اگر بیماری در مراحل اولیه شناسایی شود، نرخ بقای ۵ ساله ۸۵‏‎ ‎تا ‏‏۹۰ درصد است. اما در مراحل پیشرفته‌تر که سرطان به غدد لنفاوی یا سایر نقاط بدن گسترش یافته، این ‏میزان کاهش می‌یابد. عوامل خطر شامل سیگار، الکل و ویروس‎ HPV ‎هستند. با تشخیص زودهنگام، جراحی، ‏پرتودرمانی و شیمی‌درمانی می‌توان بیماری را کنترل کرد. بنابراین، تشخیص به‌موقع نقش مهمی در میزان ‏بقای بیمار دارد‎.‎

سرطان لوزه در کودکان

با وجود اینکه سرطان لوزه در کودکان نادر است اما احتمال بروز آن نیز وجود دارد. علائم این بیماری در ‏کودکان مشابه علائم سرطان لوزه در بزرگسالان است. همچنین دلایل بروز این عارضه تحت تاثیر عواملی ‏همانند عفونت‌های ویروسی قرار دارند. سرطان لوزه در کودکان در اکثر موارد از نوع لنفوم غیرهوچکین است. ‏بدین ترتیب والدین در صورت مشاهده هر نوع گلودرد مداوم و مشکل در بلع باید خیلی سریع فرزند خود را ‏به یک متخصص نشان دهند.

‏آزمایش و تست های سرطان لوزه

علاوه بر روش‌های تشخیص این بیماری که در بخش‌های قبل ذکر شد، چندین آزمایش تخصصی دیگر نیز ‏برای ارزیابی شرایط سرطان وجود دارند که عبارت هستند از: ‏

• تست ‏HPV‏: طی این آزمایش وجود ویروس اچ پی وی در تومورتحت ارزیابی قرار می‌گیرد. ‏
• ایمونوهیستوشیمی (‏IHC‏): این روش آزمایشگاهی به شناسایی پروتئین‌های خاص در سلول‌های ‏سرطان کمک می‌کند و در مورد نوع تومور و پاسخ احتمالی آن به روش‌های درمانی اطلاعاتی ارائه ‏می‌دهد. ‏

روش های درمان سرطان لوزه

گزینه‌های درمانی مختلفی براساس مرحله رشد سرطان لوزه، سلامت کلی بیمار و ترجیحات شخصی او برای ‏رفع این عارضه وجود دارند. در این قسمت برخی از روش‌های درمانی رایج برای سرطان لوزه را شرح ‏می‌دهیم: ‏

• جراحی: برداشتن تومور و بافت اطراف آن با جراحی اغلب اولین روش درمانی به ویژه برای ‏سرطان‌های موضعی است. ‏
• پرتو درمانی: طی پرتو درمانی متخصص از پرتوهای پرانرژی برای هدف قرار دادن و از بین بردن ‏سلول‌های سرطانی استفاده می‌کند. این روش درمانی ممکن است به تنهایی (بدون جراحی) یا بعد از ‏جراحی و به منظور از بین بردن سلول‌های سرطانی باقی‌مانده به کار رود. ‏
• شیمی درمانی: در روش شیمی درمانی داروهای سیستمیک برای مبارزه با سلول‌های سرطانی به ‏ویژه در مراحل پیشرفته‌تر قابل استفاده هستند. ‏

درمان سرطان لوزه چه قدر طول می‌کشد؟

مدت زمان درمان سرطان لوزه براساس روش‌های درمانی انتخاب شده و پاسخ بدن فرد بیمار متفاوت است. یک ‏برنامه درمانی عادی و معمولی بین چندین هفته تا چند ماه طول می‌کشد که پس از اتمام نیز به نظارت ‏مداوم و مراقبت‌های بعدی نیاز دارد. ‏
برای مثال دوره بهبودی بعد از جراحی شاید چند هفته طول بکشد و این مسئله به وسعت عمل جراحی و ‏وضعیت بدنی بیمار بستگی دارد. در مقابل پرتو درمانی اغلب 30 جلسه است که در طول 6 هفته به طور ‏کامل انجام می‌شود. شیمی درمانی نیز به صورت چرخه‌ای بوده و هر دوره آن چندین هفته به طول می‌انجامد. ‏

سؤالات متداول سرطان لوزه

نویسنده :

دکتر بــرنا فــرازمـند

متخصص رادیوتراپی و انکولوژی

«تصمیم‌گیری آگاهانه» حق اساسی هر فرد است. ما در سایت drfarazmand.com با ارائه دقیق‌ترین و به‌روز‌ترین اطلاعات در مورد انواع سرطان و پاسخ به سوالات شما، کمک می‌کنیم بهترین انتخاب‌ها را داشته باشید