سرطان رحم یکی از بیماری‌های شایع در زنان یائسه است که به دلیل تغییرات هورمونی و افزایش سن، شیوع آن در این دوران بیشتر می‌شود. آگاهی از علائم و روش‌های تشخیص زودهنگام، نقش مهمی در موفقیت درمان و ارتقاء کیفیت زندگی بیماران دارد. انتخاب پزشک متخصص و باتجربه، می‌تواند مسیر درمانی بیمار را به‌صورت علمی، دقیق و با کمترین عوارض همراه سازد.

آیا سرطان رحم در سنین یائسگی شایع است؟

سرطان رحم (آندومتر) یکی از شایع‌ترین انواع سرطان‌های زنان در دوران پس از یائسگی است و بیشترین بروز آن در زنان بالای ۵۰ سال مشاهده می‌شود. با ورود به دوره یائسگی، کاهش سطح هورمون‌های استروژن و پروژسترون، تعادل هورمونی بدن را دچار اختلال کرده و در برخی موارد منجر به تکثیر غیرطبیعی سلول‌های آندومتر می‌شود.

علاوه بر تغییرات هورمونی، عوامل دیگری همچون چاقی (به دلیل افزایش تبدیل هورمون‌های آندروژن به استروژن در بافت چربی)، سابقه خانوادگی سرطان‌های رحم و تخمدان، دیابت و مصرف طولانی‌مدت داروهای جایگزین هورمونی (HRT) می‌توانند خطر بروز این بیماری را در زنان یائسه به‌طور چشمگیری افزایش دهند.

The average age at diagnosis for endometrial cancer is around 60 years old.

آمارها نشان می‌دهد که سن میانه سرطان رحم ۶۰ سالگی است؛ یعنی نیمی از مبتلایان کمتر از ۶۰ سال و نیمی بیشتر از ۶۰ سال سن دارند.  (منبع)

علائم سرطان رحم در یائسگی

شایع‌ترین و مهم‌ترین علامت هشداردهنده سرطان رحم در زنان یائسه، خونریزی غیرطبیعی رحم است. هرگونه لکه‌بینی یا خونریزی پس از قطع کامل قاعدگی، به‌عنوان یک نشانه هشدار جدی شناخته می‌شود که نیازمند بررسی فوری توسط پزشک متخصص است.

1. خونریزی واژینال پس از یائسگی

مهم‌ترین و رایج‌ترین علامت سرطان رحم در زنان یائسه، خونریزی غیرطبیعی واژینال است. در شرایط طبیعی، بعد از یائسگی دیگر نباید خونریزی قاعدگی یا لکه‌بینی وجود داشته باشد؛ بنابراین مشاهده هرگونه خونریزی، حتی در حد چند قطره، زنگ خطری جدی محسوب می‌شود. این خونریزی می‌تواند ناشی از رشد تومور در لایه داخلی رحم (آندومتر) و تخریب عروق خونی باشد. هر خونریزی بعد از قطع کامل قاعدگی نیاز به بررسی فوری توسط پزشک متخصص دارد.

2. ترشحات غیرطبیعی واژن

ترشحات غیرطبیعی از واژن، به‌خصوص اگر آبکی، خون‌آلود یا بدبو باشند، یکی دیگر از علائم هشداردهنده سرطان رحم است. در سنین یائسگی، ترشحات طبیعی به‌طور چشمگیری کاهش می‌یابد؛ بنابراین هرگونه ترشح مشکوک می‌تواند نشانه التهاب، عفونت یا حتی رشد یک تومور بدخیم در رحم باشد. گاهی این ترشحات به علت نفوذپذیری عروق خونی یا نکروز (مرگ سلولی) بافت‌های سرطانی تولید می‌شوند.

3. درد لگن یا پایین شکم

درد مبهم و مداوم در ناحیه لگن یا پایین شکم، به‌خصوص زمانی که علت مشخصی ندارد، می‌تواند نشانه‌ای از رشد یک تومور سرطانی در رحم باشد. این درد ممکن است خفیف و آزاردهنده باشد یا به‌مرور زمان شدت پیدا کند و با فعالیت‌های روزمره تداخل داشته باشد. علت بروز درد، فشار تومور بر بافت‌های اطراف و تحریک اعصاب لگنی است که در مراحل پیشرفته‌تر بیماری تشدید می‌شود.

4. احساس فشار یا سنگینی در لگن

بیماران مبتلا به سرطان رحم ممکن است احساس فشار یا سنگینی در لگن را تجربه کنند که گویی توده‌ای در ناحیه تحتانی شکم وجود دارد. این احساس معمولاً به دلیل رشد تومور و اشغال فضای داخلی لگن ایجاد می‌شود. با بزرگ‌تر شدن تومور، فشار به اندام‌هایی مانند مثانه و روده‌ها افزایش یافته و حس سنگینی یا پری در این ناحیه دائمی می‌شود.

5. درد هنگام ادرار یا دفع مدفوع

در مراحل پیشرفته سرطان رحم، گسترش تومور به بافت‌های مجاور می‌تواند منجر به بروز درد در هنگام ادرار یا دفع مدفوع شود. این علامت به دلیل فشار مستقیم تومور بر مثانه و رکتوم یا نفوذ سلول‌های سرطانی به دیواره این اندام‌ها ایجاد می‌شود. بیماران ممکن است احساس کنند مثانه به‌طور کامل تخلیه نمی‌شود یا دفع مدفوع دشوار و دردناک است.

6. کاهش وزن بی‌دلیل و ضعف عمومی

کاهش وزن ناخواسته و ضعف مداوم، به‌ویژه زمانی که رژیم غذایی یا فعالیت بدنی تغییر نکرده باشد، می‌تواند نشانه‌ای از بیماری‌های بدخیم ازجمله سرطان رحم باشد. سلول‌های سرطانی با مصرف انرژی بالای بدن و ترشح مواد التهابی باعث تحلیل رفتن ذخایر چربی و عضلانی می‌شوند. همچنین خونریزی‌های مزمن رحم می‌تواند منجر به کم‌خونی و احساس ضعف و خستگی در بیمار گردد.

سرطان رحم در یائسگی چگونه تشخیص داده می‌شود؟

تشخیص سرطان رحم در زنان یائسه نیازمند همکاری چندتخصصی است و معمولاً با اقدامات تصویربرداری، نمونه‌برداری و معاینات دقیق آغاز می‌شود. در این فرآیند، دکتر برنا فرازمند به‌عنوان متخصص رادیوتراپی و انکولوژی، مسئولیت برنامه ریزی و هدایت مسیر تشخیص و درمان را بر عهده دارد. اقدامات تشخیصی مانند

• سونوگرافی واژینال برای بررسی ضخامت آندومتر و وجود توده‌های مشکوک.
• بیوپسی آندومتر به‌عنوان روش قطعی برای بررسی سلول‌های غیرطبیعی.
• تست پاپ‌اسمیر جهت ارزیابی تغییرات سلولی در دهانه رحم.
• MRI و CT Scan برای تعیین میزان گسترش بیماری در مراحل پیشرفته.

درمان سرطان رحم در سن یائسگی

دکتر فرازمند با رویکردی جامع و تیمی تخصصی، درمان‌های زیر را متناسب با مرحله بیماری و وضعیت بیمار ارائه می‌دهد:

• جراحی هیسترکتومی (برداشتن رحم): اولین و مؤثرترین گزینه درمانی در مراحل اولیه.
• رادیوتراپی IMRT: با دوزهای کنترل‌شده و هدف‌گیری دقیق سلول‌های سرطانی، کمترین آسیب به بافت‌های سالم وارد می‌شود.
• شیمی‌درمانی: در مواردی که سرطان به بافت‌های مجاور یا لنف‌ها گسترش یافته باشد.
• تارگت‌تراپی و ایمونوتراپی: برای بیمارانی که تومورهای آن‌ها ویژگی‌های خاصی داشته و نیازمند درمان‌های پیشرفته‌تر هستند.

مراحل ایجاد سرطان رحم در سنین یائسگی

فرآیند ایجاد سرطان رحم در دوران یائسگی یک مسیر تدریجی و پیشرونده است که با تغییرات سلولی خوش‌خیم آغاز شده و در صورت عدم مداخله درمانی می‌تواند به مراحل تهاجمی و متاستاتیک منجر شود. این مسیر شامل چندین مرحله کلیدی است:

1. هیپرپلازی آندومتر (ضخیم شدن غیرطبیعی لایه داخلی رحم): به‌دلیل افزایش تحریک استروژنی بدون تعادل پروژسترون، سلول‌های آندومتر شروع به تکثیر بیش‌ازحد می‌کنند. این مرحله اغلب بدون علامت است اما می‌تواند با خونریزی غیرطبیعی همراه باشد.
2. هیپرپلازی آتیپیک: در این مرحله، سلول‌های آندومتر علاوه‌بر تکثیر غیرطبیعی، دچار تغییرات ساختاری (آتیپی) می‌شوند که نشان‌دهنده افزایش ریسک تبدیل به سلول‌های سرطانی است.
3. کارسینوم درجا (سرطان محدود به آندومتر): سلول‌های سرطانی به وجود آمده‌اند اما هنوز محدود به لایه داخلی رحم هستند و تهاجم به بافت‌های عمقی‌تر رخ نداده است.
4. تهاجم به میومتریوم (لایه عضلانی رحم): سلول‌های سرطانی به بافت‌های عضلانی رحم نفوذ کرده و خطر گسترش به اندام‌های مجاور افزایش می‌یابد.
5. انتشار به بافت‌های مجاور (دهانه رحم، واژن، لگن): با پیشرفت بیماری، سلول‌های سرطانی می‌توانند به بافت‌های اطراف رحم نفوذ کنند.
6. متاستاز به اندام‌های دوردست: در مراحل پیشرفته‌تر، سلول‌های سرطانی از طریق سیستم لنفاوی و جریان خون به اندام‌هایی مانند ریه، کبد، استخوان و مغز منتقل می‌شوند.

تشخیص زودهنگام این مراحل توسط پزشک متخصص سرطان رحم و انتخاب روش‌های درمانی مناسب (مانند جراحی، رادیوتراپی پیشرفته و درمان‌های هدفمند)، نقش کلیدی در متوقف‌سازی روند پیشرفت بیماری و افزایش نرخ بقا خواهد داشت.

آیا سرطان رحم در یائسگی موجب مرگ و میر می‌شود؟

مرگ‌ومیر ناشی از سرطان رحم در صورت تشخیص زودهنگام و درمان صحیح بسیار کاهش می‌یابد. آمارها نشان می‌دهد که نرخ بقا در بیماران مرحله اول بیش از ۹۰ درصد است. با این حال، در مراحل پیشرفته‌تر، میزان بقا کاهش می‌یابد.

سخن پایانی

سرطان رحم در دوران یائسگی یک بیماری جدی است که تشخیص زودهنگام و انتخاب پزشک متخصص، مسیر درمان آن را به‌طور کامل تحت تأثیر قرار می‌دهد. دکتر برنا فرازمند با دانش تخصصی، تجربه بالینی و بهره‌گیری از روش‌های درمانی نوین، یکی از بهترین گزینه‌ها برای بیماران مبتلا به سرطان رحم در تهران محسوب می‌شود.

برای دریافت مشاوره و نوبت‌گیری، از طریق بخش نوبت‌گیری آنلاین دکتر فرازمند اقدام کنید.

سؤالات متداول

نویسنده :

دکتر بــرنا فــرازمـند

متخصص رادیوتراپی و انکولوژی

«تصمیم‌گیری آگاهانه» حق اساسی هر فرد است. ما در سایت drfarazmand.com با ارائه دقیق‌ترین و به‌روز‌ترین اطلاعات در مورد انواع سرطان و پاسخ به سوالات شما، کمک می‌کنیم بهترین انتخاب‌ها را داشته باشید