روز های کاری : شنبه الی پنج شنبه - 02191303353 - 02191008808

انواع سرطان

آزمایش PSA چیست؟

Q: PSA مخفف چیست؟

PSA مخفف عبارت prostate-specific antigen یا آنتیژن اختصاصی پروستات است.

Q: آیا بالا بودن PSA نشانه سرطان است؟

علل مختلفی میتوانند PSA را بالا ببرند، از جمله سرطان پروستات، بزرگی خوشخیم پروستات و التهاب پروستات. هر چه عدد PSA بالاتر باشد (مثلا بالای ۱۰ یا بالای ۲۰) احتمال سرطان پروستات بیشتر است. در PSA بالای ۱۰۰ به احتمال زیاد با سرطان پروستات متاستاتیک مواجه هستیم.

Q: معنی PSA پایین چیست؟

PSA پایین معمولا نشاندهنده طبیعی بودن پروستات است. البته PSA بسیار پایین میتواند نشاندهنده اشکالات هورمونی باشد. PSA پایین لزوما سرطان پروستات را رد نمیکند.

تاریخ انتشار : ۲۲ اردیبهشت ۱۴۰۲ آخرین بروز رسانی مقاله: 1 اردیبهشت 1404 905 بازدید 53 نظر

فهرست مطالب

1 چرا آزمایش PSA درخواست می‌شود؟
2 تفسیر آزمایش PSA: عدد طبیعی PSA چقدر است؟
3 سایر نکات تفسیر آزمایش PSA
4 اگر PSA بالا باشد چه کار باید بکنیم؟
5 قبل از انجام آزمایش PSA چه آمادگی هایی نیاز است؟
6 جمع‌بندی: آزمایش پروستات (PSA) چیست؟
7 سوالات رایج

آزمایش PSA یک آزمایش خون است که در درجه اول برای غربالگری سرطان پروستات استفاده می‌شود. تست PSA را «آزمایش پروستات» هم می‌گوییم.

این آزمایش سطح «پروتئین اختصاصی پروستات» یا همان PSA را در خون اندازه می‌گیرد. PSA پروتئینی است که هم توسط بافت پروستات سرطانی و هم توسط بافت پروستات غیرسرطانی تولید می‌شود. پروستات غده کوچکی است که در آقایان در زیر مثانه قرار دارد و غده‌ای فرعی در سیستم تولیدمثلی مردانه است.

PSA عمدتا در مایع منی یافت می‌شود؛ مایع منی هم در پروستات تولید می‌شود. مقادیر کمی از PSA به طور معمول به جریان خون وارد می‌شود.

چرا آزمایش PSA درخواست می‌شود؟

سرطان پروستات شایع است و یک علت مهم مرگ‌ومیر آقایان است. PSA غربالگری با هدف تشخیص زودرس سرطان پروستات قبل از ایجاد علائم درخواست می‌شود. پیشنهاد می‌کنیم مقاله «غربالگری سرطان پروستات» را بخوانید.

بعد از رسیدن به تشخیص سرطان پروستات نیز تست PSA برای موارد زیر کاربرد دارد:

فهمیدن اینکه آیا درمان موثر بوده است یا خیر
تشخیص عود بیماری بعد از پایان درمان

تفسیر آزمایش PSA: عدد طبیعی PSA چقدر است؟

PSA طبیعی در سنین مختلف می‌تواند متفاوت باشد و به طور طبیعی با افزایش سن میزان PSA خون نیز افزایش می‌یابد.

اما به عنوان یک قانون سرانگشتی، PSA بالای ۴ را غیرطبیعی در نظر می‌گیریم. بنابراین میزان نرمال PSA بین ۰ تا ۴ است.

افزایش سریع PSA هم می‌تواند نشانه بدی باشد، حتی اگر عدد PSA همچنان زیر ۴ باشد.

عدد طبیعی PSA در سنین مختلف چند است؟

تفسیر آزمایش PSA در سنین مختلف می‌تواند کمی متفاوت باشد، به عنوان مثال بعضی از پزشکان حداکثر عدد PSA قابل قبول را به صورت زیر در نظر می‌گیرند:

۴۰ تا ۴۹ سال: ۲.۵
۵۰ تا ۵۹ سال: ۳.۵
۶۰ تا ۶۹ سال: ۴.۵
۷۰ تا ۷۹ سال: ۶.۵

PSA بالا در آزمایش خون به چه معناست؟

PSA بالا در آزمایش خون می‌تواند نشان‌دهنده سرطان پروستات باشد، اما بیماری‌های دیگر هم می‌توانند سطح PSA را بالا ببرند، از جمله پروستات بزرگ یا ملتهب. بنابراین علت PSA بالا باید به دقت بررسی شود.

PSA پایین در آزمایش خون به چه معناست؟

اگرچه گفتیم رنج نرمال PSA بین ۰ تا ۴ است، اما اعداد بسیار کم نیز می‌تواند به معنی کمبود هورمون تستوسترون یا شرایط دیگر باشد و ممکن است نیاز باشد تحت بررسی متخصص غدد قرار بگیرید.

یک PSA پایین لزوما نمی‌تواند وجود سرطان پروستات را رد کند، چرا که بعضی از انواع سرطان پروستات مقدار PSA کمی تولید می‌کنند.

آزمایش PSA چیست، آزمایش پروستات چیست، تفسیر نتیجه آزمایش PSA

سایر نکات تفسیر آزمایش PSA

Free PSA چیست؟

PSA در جریان خون به دو حالت گردش دارد: متصل به پروتئین‌های خاص یا به صورت آزاد (غیر متصل). به مجموع این دو، PSA کل یا توتال می‌گوییم و بخش آزاد آن همان free PSA یا PSA آزاد است.

به جز عدد PSA توتال چه معیار دیگری مهم است؟

به جز عدد PSA، پزشک به نتیجه معاینه مقعد (DRE) نیز توجه می‌کند. همچنین ویژگی‌های دیگر PSA نیز ممکن است در نظر گرفته شود:

سرعت PSA (یا PSA velocity): به معنای سرعت تغییر سطح PSA در طی زمان است. سرعت بالای افزایش PSA ممکن است نشان‌دهنده سرطان پروستات باشد.
درصد PSA آزاد: اگر سطح PSA توتال بالا باشد، اما سطح free PSA پایین باشد (درصد free PSA کم باشد)، احتمال سرطان پروستات بیشتر است.
تراکم PSA (یا PSA density): در یک حجم مشابه، سرطان پروستات می‌تواند مقادیر بیشتر از PSA نسبت به بیماری‌های خوش‌خیم پروستات تولید کند. تراکم PSA برابر با سطح PSA تقسیم بر حجم پروستات است. تعیین حجم پروستات معمولا نیازمند MRI یا اولتراسوند داخل‌روده است.

همچنین باید به عواملی که روی سطح PSA تاثیر می‌گذارند توجه کرد.

چه عواملی می‌توانند روی سطح PSA تاثیر بگذارند؟

عوامل مختلفی می‌توانند روی سطح PSA تاثیر بگذارند، مثلا:

عفونت ادراری
فعالیت بدنی شدید
رابطه جنسی یا خودارضایی
بیوپسی پروستات
داروها
سوند ادراری
هرگونه جراحی یا دستکاری مثانه یا پروستات

با توجه به پیچیدگی تفسیر PSA، اجازه بدهید این کار توسط پزشکتان انجام شود.

اگر PSA بالا باشد چه کار باید بکنیم؟

اگر پزشک تشخیص بدهد که سطح PSA غربالگری غیرطبیعی است، ممکن است درخواست بیوپسی پروستات بدهد. بیوپسی پروستات تنها روش تشخیص قطعی سرطان پروستات است.

در صورتی که پزشک به عفونت پروستات شک داشته باشد، ممکن است آزمایش ادراری درخواست کند.

همچنین ممکن است پزشکتان آزمایش مجددی برای مدتی بعد درخواست کند و سیر تغییرات PSA را تحت نظر قرار دهد.

قبل از انجام آزمایش PSA چه آمادگی هایی نیاز است؟

قبل از تست PSA باید از موارد زیر پرهیز کرد:

۱- رابطه جنسی: ۲۴ تا ۴۸ ساعت قبل از آزمایش PSA نباید ساعت رابطه جنسی داشت یا خودارضایی کرد. خروج مایع منی می‌تواند سطح PSA خون را بالا ببرد و دقت تست را کم می‌کند.

۲- داروها: بعضی از داروها می‌توانند روی سطح PSA تاثیر بگذارند. بنابراین هر دارویی که مصرف می‌کنید به پزشکتان اطلاع دهید.

۳- فعالیت بدنی شدید: بهتر است در ۲۴ تا ۴۸ ساعت قبل از آزمایش پروستات، از فعالیت بدنی شدید بپرهیزید.

جمع‌بندی: آزمایش پروستات (PSA) چیست؟

آزمایش PSA سطح خونی «پروتئین مخصوص پروستات» را اندازه می‌گیرد. یکی از علل میزان بالای PSA خون، ابتلا به سرطان پروستات است، هرچند علل دیگری هم می‌توانند آن را افزایش بدهند. برای تشخیص قطعی باید از پروستات نمونه‌برداری شود. پزشک شما عوامل مختلفی را در تفسیر آزمایش PSA در نظر می‌گیرد و نیاز یا عدم نیاز به اقدام اضافه را به شما خواهد گفت.

منابع:

mayoclinic.org

medlineplus.gov

prostatecanceruk.org

سوالات رایج

PSA در آزمایش خون چیست؟

PSA پروتئین اختصاصی پروستات است و هم توسط بافت سرطانی و هم بافت غیرسرطانی آن تولید می شود. تحلیل نتیجه آزمایش PSA بر عهده پزشک است؛ بعضی نکات مربوط به تفسیر PSA در متن بیان شده است.

PSA مخفف چیست؟

PSA مخفف عبارت prostate-specific antigen یا آنتی‌ژن اختصاصی پروستات است.

آیا بالا بودن PSA نشانه سرطان است؟

علل مختلفی می‌توانند PSA را بالا ببرند، از جمله سرطان پروستات، بزرگی خوش‌خیم پروستات و التهاب پروستات. هر چه عدد PSA بالاتر باشد (مثلا بالای ۱۰ یا بالای ۲۰) احتمال سرطان پروستات بیشتر است. در PSA بالای ۱۰۰ به احتمال زیاد با سرطان پروستات متاستاتیک مواجه هستیم.

معنی PSA پایین چیست؟

PSA پایین معمولا نشان‌دهنده طبیعی بودن پروستات است. البته PSA بسیار پایین می‌تواند نشان‌دهنده اشکالات هورمونی باشد. PSA پایین لزوما سرطان پروستات را رد نمی‌کند.

نویسنده :

دکتر بــرنا فــرازمـند

متخصص رادیوتراپی و انکولوژی

«تصمیم‌گیری آگاهانه» حق اساسی هر فرد است. ما در سایت drfarazmand.com با ارائه دقیق‌ترین و به‌روز‌ترین اطلاعات در مورد انواع سرطان و پاسخ به سوالات شما، کمک می‌کنیم بهترین انتخاب‌ها را داشته باشید

حسین

درود،،اطلاعات بسیار مفیدی بود،،امروز آزمایش دادم،که نتیجه پروستات ۴.۱۸ هست،،باعث شد فکرم مشغول بشه و برای مشورت لازمه به پزشک مراجعه کنم

دکتر فرازمند

سلام و احترام بله به پزشک مراجعه بفرمایید تا پزشک بر اساس سن و نتایج قبلی PSA و مسائل دیگر شما را راهنمایی کند

مونا

سلام خانمی 45 ساله هستم که بک ماه پربود نشدم و توی اون بازه رمانی یک ازمایش کامل دادم که EOS من رو 0.7زدن نرماش بین 1.7هست.ایا من مشکل خاصی دارم و باید پیگیری کنم یا نه. این ازمایش بک چکاب کامل بود که به دلیل درد سینه هام موقع پریود دادم که با کمبود و فقر شدید اهن.کلسیم. و ویتامین دی هم متوجه شدم

یونس شوکتی

سلام،بدلیل بالا بودن psa دکترم تجویز بییوبسی دادن.پس از انجام بیوپسی تشخیص مشکوک به سرطان داده شد .دکترم تجویز جراحی باز پرستات دادن.پس از عمل پرستات و آزمایش پاتولوژی هیچگونه سلول سرطانی دیده نشد. آیا عمل من بیهوده بوده وتشخیص اولیه اشتباه بوده . ممنون میشم اگر پاسخ بدهید

دکتر فرازمند

سلام و احترام باید مدارک شما به طور دقیق بررسی شود، متاسفانه پاسخگویی بدون بررسی دقیق مدارک امکان‌پذیر نیست

یونس شوکتی

دکتر فرازمند

سلام و احترام باید مدارک شما به طور دقیق بررسی شود، متاسفانه پاسخگویی بدون بررسی دقیق مدارک امکان‌پذیر نیست

حسن

سلام دکتر جان من ۶۰سال دارم درد شدید کلیه ودفع سنگ داشتم بعداز چندروز آزمایش psa دادم ۴/۸ وfreepsa روی ۱ بود گفتند به دلیل درد کلیه بالاست همکارشما گفتند که ۲۰ روز دیگر آزمایش psa جدید بدهید نگران هستم تکلیف چیست ممنون میشم پاسخ دهید

دکتر فرازمند

سلام و احترام اگر التهاب پروستات ایجاد شده باشد می تواند باعث افزایش PSA شود

صادق

سلام آزمایش psaدادم شده 0/8 وpsafreeشده 2/2 سنم ۴۰سال است آیا مشکلی دارم؟ممنون از لطفتون

دکتر فرازمند

سلام و احترام عدد PSA در حد ۲.۲ در طیف طبیعی محسوب می‌شود

Mostafa

سلام توی آزمایشم Prostate Specific Ag زده 0/42 چقدر وقت دارم ؟

دکتر فرازمند

سلام و احترام اگر عدد PSA شما چهل و دو صدم (0.42) است این جواب برای فردی که سابقه کنسر پروستات ندارد طبیعی است و مشکلی ندارد

زمان رجبی

سلام دکترجون من ۶۲سالمه ازمایش psa 0.4۶ و free pss هم 0.11 هستش نیاز هست به دکتر مراجعه کنم ممنونم ازتون

دکتر فرازمند

سلام و احترام این میزان PSA طبیعی است، مگر اینکه سابقه درمان سرطان پروستات داشته باشید

کاوه فیض اللهی

باسلام دکترجان؛ من۷۰سالمه؛ psaشده۲/۳۰وfrèepsaشده ۰/۴۵ ونسبتfreepsaبهTpsaشده۰/۲ وضعیت چطوره؟

دکتر فرازمند

سلام وقتتون به خیر. این آزمایش نگران کننده نیست. اگر عدد PSA سال‌های پیش نیز در همین حدود بوده نیاز به اقدام خاصی در حال حاضر نیست.

وحید

آیا اینکه سکس نداشته باشی هم مشکل پیدا میشه

دکتر فرازمند

سلام و احترام دقیقا متوجه منظور شما نشدم. رابطه جنسی می تواند به طور موقت عدد آزمایش PSA را افزایش دهد، اما به این به معنای ایجاد مشکل در پروستات نیست. اتفاقا مطالعاتی وجود دارد که نشان می دهد دفعات بیشتر انزال در طول عمر می‌تواند احتمال کنسر پروستات را کاهش دهد.

رضا 63 ساله

با سلام و عرض ادب جناب آقای دکتر بنده سنگ مثانه به روش آندو انجام دادم. آزمایش اخیرم PSA =0.603 و free = 0.21. ضمن تشکر لطفا راهنمایی فرمایید.

دکتر فرازمند

سلام و احترام. آزمایش پروستات شما طبیعی است

ماهی رو

سلام پدرم ۶۳ سال دارد psa 6.8 دوماه قبل و پس از مصرف سیپروفلوکساسین psa 11.4 شده است.معاینه انجام نداده و مستقیم گفته بیوپسی شود.نظر شما چیست؟

دکتر فرازمند

با توجه به اینکه PSA بالای ۴ است و سن ایشان خیلی بالا نیست، انجام بیوپسی منطقی است

حمید

سلام جناب دکتر ازمایش toral psa اینجانب 0.57 است و۶۰ ساله هستم ایا مشکلی دارد ممنونم پاسخگو باشید تشکر

دکتر فرازمند

سلام و درود. عدد PSA شما طبیعی است.

کلمنرضا

سلام آقای دکتر ،، من 68سالمه ۴ماه پیش آزمایش دادم که psa من 61 بودوـfree psa ۳،۵۰ ،،،،لطفاراهنمائی بفرمائید. باتشکر

دکتر فرازمند

سلام و ادب. اگر آزمایش PSA شما ۶۱ است حتما باید بررسی های بیشتر برای شما انجام شود.

مجتبی

آزمایش دادمPSA ٠/٤ است freePSA هم ۰/۱ و الان شبهای زیاد برای ادار بلند میشم و احساس ادار دارم ولی برای چند قطره باید برم دستشویی راهنمای کنید

دکتر فرازمند

درود بر شما. باید توسط متخصص اورولوژی بررسی شوید، عدد PSA شما غیرطبیعی نیست.

رضوی

سلام جناب اقای دکتر نظرات شما بسیار عالی و دقیق بودند

دکتر فرازمند

سلام و سپاس از سما. خوشحالم که برای شما مفید بود.

نوید

سلام اقای دکتر 54 سال دارم چند سال مشکل شلی و تکرر ادرار دارم نتیجه ازمایش پروستات پی اس آ شده 0.459 خواستم نظرتون بدونم البته نوار مثانه هم دادم هیچ مشکلی نداشتم و طبیعی بود

دکتر فرازمند

سلام و ارادت. آزمایش PSA شما مشکلی ندارد، بهتر است توسط متخصص اورولوژی بررسی شوید.

علی

سلام دکتر جان ۵۸ سالمه, برای عفونت مجاری به دکتر مراجعه کردم تشخیص بزرگی پروستات داد و داروی پروترال اوپاس 0/4 داد بعد یک ماه psa شد 10 مراجعه کردم گفت به علت عفونت بوده و دارو رو ادامه بده یک ماه دیگه آزمایش و تکرار کن. یک ماه بعد که الانه شده بالای 11 . ضمنا کسی نگفته بود قبلش سکس نداشته باش که اینجا دیدم و من در هر دو آزمایش قبلش سکس داشتم نظر شما چیست

دکتر فرازمند

سلام و ارادت. داشتن رابطه جنسی معمولا میزان PSA را به میزان کمی (معمولا کمتر از یک واحد) افزایش می‌دهد. خود عفونت پروستات می‌تواند تاثیر بیشتری روی افزایش PSA داشته باشد. در صورتی که بعد از بهبود عفونت همچنان PSA بالا داشتید بهتر است بیوپسی انجام شود.

علی

سلام آقای دکتر عزیز بنده 44ساله هستم عددpsa توی آزمایش کمتر از رنج نرمال هستش 0.08(هشت صدم) و free psa هم پایین تر از رنج نرمال هستش 0.03(سه صدم) و عدد نسبت psa با free psa عدد ۳۷.۵ درصد هستش و توی آزمایش ادرارم خون دیده شده(البته سابقه سنگ کلیه و دفع سنگ رو چند سال پیش داشتم) بیش از ده ساله داروی آتور واستاتین و آسپرین مصرف میکنم حدو ۴ساله که فلوکسیتین ۱۰ هم مصرف میکنم با این اوصاف نظر جنابعالی چی هستش

دکتر فرازمند

سلام و عرض احترام. PSA کمتر از نرمال مشکلی ندارد. می‌توانید تحت نظر متخصص اورولوژی قرار داشته باشید.

نگار

با سلام و احترام آقای دکتر پدر بنده ۶۵ ساله هستند، عدد PSA= 0.8 و FREE PSA= 0.1 هستش. میشه لطفاً راهنمایی بفرمایید سپاسگزارم

دکتر فرازمند

درود و عرض ادب. PSA کاملا نرمال است. اگر علامت خاصی ندارند نیازمند بررسی اضافه نیستند

مهدی دادگر

سلام و عرض ادب بنده دارای سنگ در کلیه چپ به ابعاد ۱۳ میلیمتر هستم ودر آزمایش psa برابر ۴.۳ و psa free برابر ۱ و نیز free psa / total psa برابر ۲۳.۲۶ است و همچنین در سونوگرافی ابعاد پروستات ۵۲*۳۵*۲۴ میلیمتر و وزن تقریبی ۲۳/۶ گرم است به نظر شما خطری بنده را تهدید میکند از دقت و لطف شما ممنونم

دکتر فرازمند

درود خدمت شما. عدد PSA توتال کمی بالا است، اگر علائم پروستاتیت یا علت دیگری برای افزایش موقت PSA ندارید، می توان نمونه برداری از پروستات را در نظر گرفت. البته بهتر است اعداد قبلی PSA و شرح حال کامل قبل از نمونه برداری اخذ شود.

علی رضایی منش

سلام جناب دکار خسته نباشید،نتیجه آزمایش PSAمن شده 25cc,Volume,لطفا راهنمایی کنیدبنظرم طبیعی نباشد وعددبالایی هستش،هنوزنتیجه آزمایش پیش دکتر نبرده ام،تنگی نفس زیاد دارم،چکاپ کامل نوشته،نتیجه آزمایش خون نگرفتم،

دکتر فرازمند

سلام و عرض ادب. جوابی که شما فرمودین مربوط به حجم پروستات است که در سونوگرافی یا سایر تصویربرداری‌ها گزارش می‌شود. حجم پروستات ۲۵ سی‌سی طبیعی است.

رضا

سلام آقای دکتر وقت بخیر .من 55سال سن دارم psaمن 0/5است البته گهگاه تکرر ادرار وسوزش محاری ادراری داشتم میشه راهنمایی بفرمایین

دکتر فرازمند

سلام و ارادت. عدد PSA شما اشکالی ندارد. از لحاظ تکرر و سوزش مجاری ادراری باید توسط اورولوژیست بررسی شوید.

علی

سلام و ارادت ، دکتر جان ۶ ماه قلا psa من ۱/۲ بود و ۴ ماه قبل ۲/۲ و دو ماه قبل ۱/۵ و الان ۲/۰۹ هستش ، به نظر جنابعای چرا بالا و پایین میرود البته شرایط روحی مناسبی ندارم با استرس و اضطراب زیاد البته پروستاتیت مزمن غیر باکتریایی دارم که اغلب در حالت عادی درد وسوزش در حالت عادی بدون ادرار میاید و قطع میشود

دکتر فرازمند

درود و احترام. پروستاتیت می‌تواند روی عدد PSA تاثیر بگذارد