سرطان روده کوچک یکی از انواع سرطان سیستم گوارشی است. این بخش یک راهنمای کامل درمورد علائم، تشخیص، درمان و سایر موارد مرتبط با سرطان روده کوچک است. برای آشنایی کامل با بیماری سرطان روده باریک و یافتن پاسخ پرسش‌های خود، تا انتها این مقاله با ما همراه باشید.

توضیحاتی در مورد روده کوچک

در ابتدا بیایید کمی با روده کوچک آشنا شویم:

روده کوچک یا روده باریک، بخشی از دستگاه گوارش است و اندامی توخالی و لوله مانند در شکم است. روده کوچک از دوازدهه، ژژنوم و ایلئوم تشکیل شده است. دوازدهه غذای نیمه هضم شده را از معده دریافت می‌کند. شیره‌های گوارشی و صفرا در دوازدهه به غذا اضافه می‌شود و سپس غذا به ژژنوم منتقل می‌شود.

ژژنوم غذا را بیشتر تجزیه می‌کند، مواد مغذی را جذب می‌کند و غذای هضم شده را به ایلئوم می‌رساند. ایلئوم مواد مغذی را جذب می‌کند و آنچه را که باقی می‌ماند به روده بزرگ منتقل می‌کند.

سلول‌های روده کوچک گاهی تغییر می‌کنند و دیگر رشد یا رفتار طبیعی ندارند. این تغییرات می‌توانند باعث ایجاد شرایط پیش سرطانی شوند. «پیش–سرطان» یعنی سلول‌ها هنوز سرطانی نشده‌اند، اما احتمال بیشتری وجود دارد که این تغییرات غیرطبیعی تبدیل به سرطان شوند. شایع‌ترین بیماری پیش سرطانی روده کوچک، پولیپ آدنوماتوز یا آدنوم است. در برخی موارد، تغییرات در سلول‌های روده کوچک می‌تواند باعث سرطان شود.

چه چیزی باعث ایجاد سرطان روده کوچک می‌شود؟

پزشکان در رابطه با علت ایجاد بیشتر سرطان‌های روده باریک مطمئن نیستند. به‌طورکلی، سرطان روده کوچک زمانی شروع می‌شود که سلول‌های سالم در روده کوچک دچار تغییراتی (جهش) در DNA خود می‌شوند. DNA یک سلول شامل مجموعه‌ای از دستورالعمل‌ها است که به سلول می‌گوید چه کاری انجام دهد.

عوامل خطر سرطان روده باریک

(خطراتی که احتمال ابتلا به سرطان روده کوچک را افزایش می‌دهند)

برخی از رفتار‌ها، مواد یا بیماری‌ها می‌توانند بر خطر یا احتمال ابتلا به سرطان تأثیر بگذارند. هر چیزی که احتمال ابتلا به سرطان روده کوچک را بیشتر کند، «عامل خطر سرطان روده کوچک» می‌نامیم. بعضی موارد خطر ابتلا را افزایش می‌دهند و بعضی موارد آن را کاهش می‌دهند. بیشتر سرطان‌ها نتیجه داشتن چندین عامل خطر است. اما گاهی اوقات سرطان در افرادی که هیچ عامل خطری ندارند نیز ایجاد می‌شود.

عوامل خطر قابل تغییر

این عوامل شامل:

• داشتن رژیم غذایی مناسب
• عدم مصرف دخانیات و الکل

عوامل خطر غیر قابل تغییر

موارد زیر می‌تواند خطر ابتلا به سرطان روده باریک را افزایش دهد. هیچ یک از این خطرات قابل تغییر نیستند. تا زمانی که درباره سایر خطرات بیشتر بدانیم، هیچ راه خاصی وجود ندارد که بتوانید خطر ابتلا به سرطان روده کوچک را کاهش دهید.

• سن: خطر ابتلا به سرطان روده باریک با افزایش سن افزایش می‌یابد. سرطان روده کوچک، بیشتر زمانی تشخیص داده می‌شود که افراد بالای ۶۰ سال دارند.
• جنسیت: مردان کمی بیشتر از زنان به سرطان روده کوچک مبتلا می‌شوند.
• شرایط ژنتیکی
• بیماری کرون
• بیماری سلیاک
• سابقه سرطان روده بزرگ و سایر سرطان‌ها

بیماری‌های ژنتیکی

بیماری ژنتیکی بیماری ناشی از تغییر (جهش) در یک یا چند ژن است. داشتن شرایط ژنتیکی خاص خطر ابتلا به سرطان روده کوچک را افزایش می‌دهد. پزشک به شما توصیه می‌کند که چه آزمایش‌هایی را باید انجام دهید و هرچند وقت یکبار باید آن‌ها را انجام دهید.

پولیپ آدنوماتوز خانوادگی (FAP) که یک بیماری ارثی است باعث ایجاد صد‌ها تا هزاران پولیپ عمدتاً در پوشش داخلی روده بزرگ و راست‌روده می‌شود. افراد مبتلا به FAP در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به سرطان روده بزرگ و سرطان روده باریک هستند. همچنین این شرایط خطر ابتلا به سرطان معده، غده فوق‌کلیوی و تیروئید را نیز افزایش می‌دهد.

سندرم لینچ (Lynch syndrome) یک بیماری ارثی است که باعث ایجاد تعداد زیادی پولیپ در پوشش داخلی روده بزرگ و راست‌روده می‌شود، اما نه به تعداد پولیپ‌هایی که در FAP یافت می‌شود. به سندرم لینچ، سرطان روده بزرگ ارثی غیر پولیپوز (HNPCC) نیز گفته می‌شود.

دو نوع سندرم لینچ وجود دارد. نوع A خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را افزایش می‌دهد، در حالی‌که نوع B خطر ابتلا به چندین سرطان از جمله سرطان روده بزرگ، سرطان روده کوچک، سایر سرطان‌های دستگاه گوارش و سرطان‌ تخمدان و سرطان رحم را افزایش می‌دهد.

سندرم پوتز جگرز (Peutz-Jeghers) نیز یک بیماری ارثی است که باعث ایجاد لکه‌های تیره روی دهان و انگشتان و پولیپ در روده بزرگ و کوچک می‌شود. سندرم پوتز جگرز خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ، روده کوچک، معده، پانکراس، سرطان سینه و سایر انواع سرطان را افزایش می‌دهد.

فیبروز کیستیک (CF) وضعیتی است که ریه‌ها و اغلب دستگاه گوارش را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد و در افراد مبتلا به آن خطر ابتلا به سرطان روده کوچک افزایش می‌یابد.

بیماری کرون

بیماری کرون شرایطی است که در آن سیستم ایمنی به دستگاه گوارش حمله می‌کند و می‌تواند باعث التهاب این اندام‌ها شود. ابتلا به بیماری کرون خطر ابتلا به سرطان روده باریک، به‌ویژه در آخرین قسمت روده کوچک (به نام ایلئوم) را افزایش می‌دهند.

بیماری سلیاک

بیماری سلیاک (که اسپرو نیز نامیده می‌شود) به روده باریک آسیب می‌رساند به‌طوری‌که مواد مغذی غذا را آن‌طور که باید جذب نمی‌کند. افراد مبتلا به سلیاک به گلوتن حساس هستند. گلوتن پروتئینی است که در غلاتی مانند گندم و جو یافت می‌شود. ابتلا به بیماری سلیاک خطر ابتلا به سرطان روده کوچک را افزایش می‌دهند.

سابقه سرطان روده بزرگ و سایر سرطان‌ها

افرادی که سرطان کولورکتال داشتند در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به سرطان روده کوچک هستند. ابتلا به سرطان‌های دیگر، مانند سرطان تخمدان، سارکوم بافت نرم و سرطان پانکراس نیز خطر ابتلا به سرطان روده باریک را افزایش می‌دهد، اما خطر کلی هنوز پایین است.

انواع رایج سرطان روده باریک

شایع‌ترین نوع سرطان روده کوچک، آدنوکارسینوم است که حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد از این سرطان‌ها را تشکیل می‌دهد. آدنوکارسینوم‌ها در سلول‌هایی که مخاط و سایر مایعات را ساخته و آزاد می‌کنند تشکیل می‌شوند. انواع دیگر عبارت‌اند از:

• 1.تومور کارسینوئید: این سرطان با رشد آهسته در سلول‌های عصبی غدد درون‌ریز روده شکل می‌گیرد.
• 2.تومور استرومایی دستگاه گوارش (GIST): توموری در دیواره روده است که ممکن است سرطانی یا غیر سرطانی باشد.
• 3.لنفوم: سرطانی است که از بافت لنفاوی شروع می‌شود.
• سارکوم: این سرطان از بافت حمایتی یا همبند شروع می‌شود.

علائم سرطان روده کوچک

سرطان روده کوچک بسیار نادر است. در نتیجه، پزشکان اغلب قبل از اینکه سرطان روده باریک را بررسی کنند، به دنبال سایر علل ایجاد کننده علائم می‌گردند. این سرطان ممکن است در مراحل اولیه خود هیچ علامت یا نشانه‌ای ایجاد نکند. اگر تومور در بافت‌ها و اندام‌های اطراف رشد کند یا روده کوچک را مسدود کند، علائم اغلب ظاهر می‌شوند. در صورت داشتن این علائم به پزشک مراجعه کنید:

• درد در ناحیه شکم (در برخی موارد درد به طور ناگهانی ایجاد می‌شود و شدید است)
• حالت تهوع
• استفراغ
• کاهش وزن
• یبوست
• اسهال
• خونریزی از روده
• وجود خون در مدفوع، یا مدفوع سیاه و قیری رنگ
• خستگی و ضعف که ممکن است ناشی از کم‌خونی باشد

در برخی موارد، تومور‌ها در روده کوچک می‌توانند مشکلات جدی ایجاد کنند. این موارد اورژانسی مرتبط با سرطان باید فوراً درمان شوند:

• انسداد در روده
• سوراخ‌شدن روده

پیشگیری از ابتلا به سرطان روده باریک

در حال حاضر هیچ راه شناخته شده‌ای برای پیشگیری از اکثر موارد سرطان روده کوچک وجود ندارد. عواملی وجود دارند که ممکن است خطر ابتلا به این سرطان‌ها را افزایش دهند، مانند سیگارکشیدن، نوشیدن الکل و رژیم غذایی سرشار از گوشت قرمز؛ بنابراین انتخاب‌های سالم‌تر در مورد این عوامل خطر، ممکن است خطر ابتلای شما را کاهش دهد.

سرطان‌های روده کوچک نادر هستند، اما انجام این راه‌های پیشگیری ممکن است خطر ابتلا به برخی دیگر از انواع سرطان را کاهش دهد.

نحوه تشخیص سرطان روده باریک

تشخیص سرطان روده کوچک معمولاً با مراجعه به پزشک عمومی آغاز می‌شود. پزشک از شما در مورد علائمی که دارید می‌پرسد و ممکن است یک معاینه فیزیکی انجام دهد. بر اساس این اطلاعات، پزشک ممکن است شما را به یک متخصص ارجاع دهد یا آزمایش‌هایی را برای بررسی سرطان روده کوچک یا سایر مشکلات سلامتی تجویز کند.

روند تشخیص ممکن است طولانی و خسته‌کننده به نظر برسد. طبیعی است که نگران باشید، اما به یاد داشته باشید که سایر بیماری‌ها می‌توانند علائمی مشابه سرطان روده کوچک ایجاد کنند. برای تیم مراقبت‌های بهداشتی مهم است که قبل از تشخیص سرطان روده باریک، سایر دلایل یک علامت را رد کنند.

آزمایش‌های زیر معمولاً برای رد یا تشخیص سرطان روده کوچک استفاده می‌شوند. بسیاری از آزمایش‌های مشابهی که برای تشخیص سرطان استفاده می‌شوند برای تعیین مرحله، یعنی میزان پیشرفت سرطان نیز به کار می‌روند. همچنین پزشک شما ممکن است آزمایش‌های دیگری را برای بررسی سلامت عمومی شما و کمک به برنامه‌ریزی درمان شما تجویز کند.

تاریخچه سلامت و معاینه فیزیکی

سابقه سلامتی شما عبارت است از علائم، عوامل خطر و تمام رویداد‌ها و مشکلات پزشکی که درگذشته داشته‌اید. در گرفتن سابقه سلامتی، پزشک سؤالاتی در مورد سابقه شخصی از موارد زیر خواهد پرسید:

• علائمی که نشان‌دهنده سرطان روده کوچک است.
• بیماری‌های ژنتیکی که خطر ابتلا به سرطان روده باریک را افزایش می‌دهد.
• سایر سرطان‌ها، به‌ویژه سرطان کولورکتال (روده بزرگ)

پزشک شما همچنین ممکن است در مورد سابقه خانوادگی موارد زیر سؤال کند:

• عوامل خطر ژنتیکی برای سرطان روده کوچک
• سرطان‌های دیگر

معاینه فیزیکی به پزشک اجازه می‌دهد تا هرگونه نشانه سرطان روده باریک را جست‌وجو کند. در طول معاینه فیزیکی، پزشک ممکن است:

• شکم را برای هرگونه تورم، درد یا توده بررسی کند.
• به پوست و چشمان شما نگاه کند تا ببیند زرد هستند یا نه (یرقان).

گرافی ساده

گرافی ساده از دوز‌های کمی از اشعه ایکس برای ایجاد تصویری از ساختار‌های بدن بر روی فیلم استفاده می‌کند. این تصویربرداری به‌طورکلی برای تشخیص تومور در روده کوچک استفاده نمی‌شود. اما پزشکان از آن برای جستجوی هرگونه انسداد در روده کوچک هنگامی که فردی درد شکم دارد استفاده می‌کنند.

سی تی اسکن

CT اسکن از تجهیزات ویژه اشعه ایکس برای ایجاد تصاویر سه‌بعدی و مقطعی از اندام‌ها، بافت‌ها، استخوان‌ها و رگ‌های خونی داخل بدن استفاده می‌کند. یک کامپیوتر اشکال را به تصاویر دقیق تبدیل می‌کند.

سی‌تی اسکن برای جست‌وجوی علت درد یا تورم در شکم، مانند تومور در روده کوچک استفاده می‌شود. همچنین برای مشاهده اینکه آیا تومور روده کوچک به اندام‌های دیگر رشد کرده یا سرطان به غدد لنفاوی مجاور گسترش یافته است استفاده می‌شود.

انتروکلیز (Enteroclysis)

نوعی اشعه ایکس است که برای جست‌وجوی تومور در روده کوچک استفاده می‌شود. یک لوله از طریق بینی یا دهان وارد شده، از گلو عبو کرده، و از طریق معده به روده کوچک وارد می‌شود. مایع باریم وارد لوله می‌شود و به روده کوچک جریان پیدا می‌کند. هنگامی که باریم پوشش روده کوچک را می‌پوشاند و در آن حرکت می‌کند، اشعه ایکس گرفته می‌شود. باریم یک مایع غلیظ و گچی است که باعث می‌شود ساختار‌ها به وضوح در تصویر اشعه ایکس نشان داده شوند.

آندوسکوپی

آندوسکوپی برای یافتن علت خونریزی در روده کوچک یا جستجوی تومور در روده کوچک انجام می‌شود. این روش به پزشک اجازه می‌دهد تا با استفاده از یک لوله انعطاف‌پذیر با نور و عدسی در انتهای آن، به داخل روده کوچک نگاه کند. به این ابزار آندوسکوپ می‌گویند. آندوسکوپی روده کوچک را آنتروسکوپی نیز می‌گویند.

پزشکان می‌توانند ابزار‌های کوچک را از طریق آندوسکوپ عبور دهند. می‌توانند از این ابزار‌ها برای برداشتن پولیپ نیز استفاده کنند. همچنین می‌توانند از آندوسکوپ برای جمع‌آوری نمونه‌هایی از نواحی غیرطبیعی برای بررسی زیر میکروسکوپ استفاده کنند که به آن بیوپسی یا نمونه‌برداری گفته می‌شود.

روده کوچک بسیار بلند است (فقط عرض آن کوچک است!) و دارای حلقه‌ها و انحنا‌های زیادی است که بررسی آن را دشوار می‌کند. پزشکان می‌توانند از انواع مختلف آندوسکوپی برای بررسی کل طول روده کوچک استفاده کنند.

آندوسکوپی فشاری (push) به پزشکان اجازه می‌دهد تا دوازدهه را که اولین قسمت روده کوچک نزدیک به معده است، بررسی کنند. پزشک آندوسکوپ را از طریق دهان، پایین گلو و از معده عبور می‌دهد. پزشک آن را تا جایی که ممکن است در امتداد دوازدهه و به قسمت میانی روده کوچک (به نام ژژونوم) هل می‌دهد.

آندوسکوپی با بالون از یک بالون مخصوص متصل به آندوسکوپ استفاده می‌کند. پزشک  هوا را به داخل بالون فشار می‌دهد تا دیواره‌های روده کوچک را باز کند تا آندوسکوپ بتواند تا نواحی دور نیز حرکت کند. این کار می‌تواند به پزشک کمک کند تا دیواره‌های روده کوچک و هرگونه انسداد، خونریزی یا تومور را که ممکن است وجود داشته باشد، بهتر ببیند.

آندوسکوپی دو بالون دارای ۲ بالون است که به آندوسکوپ متصل است. پزشک می‌تواند از این بالون‌ها برای حرکت‌دادن آندوسکوپ و ابزار استفاده کند.

آندوسکوپی کپسولی که آندوسکوپی PillCam نیز نامیده می‌شود، یک روش جدیدتر و کمتر تهاجمی است. به جای انجام آندوسکوپی، یک کپسول به‌اندازه قرص را می‌بلعید که یک دوربین فیلم‌برداری کوچک و یک چراغ دارد. دوربین در حین حرکت در دستگاه گوارش (GI) عکس می‌گیرد.

این تصاویر را به یک دستگاه ضبط کوچکی که به دور کمر خود می‌بندید ارسال می‌کند. معمولاً حدود ۸ ساعت طول می‌کشد تا کپسول از دستگاه گوارش عبور کند. کپسول با اجابت مزاج از بدن خارج می‌شود. تیم مراقبت‌های بهداشتی تصاویر را روی رایانه بارگیری می‌کند تا پزشک آن‌ها را ببیند.

اگر پزشک چیزی را در تصاویر ببیند، آندوسکوپی انجام خواهد شد تا بیوپسی (نمونه برداری) انجام شود. در صورت وجود انسداد در روده کوچک نمی‌توان از آندوسکوپی کپسولی استفاده کرد.

بیوپسی یا نمونه‌برداری

بیوپسی از روده کوچک در طی آندوسکوپی، لاپاراتومی یا لاپاراسکوپی انجام می‌شود. پزشک بافت‌ها یا سلول‌ها را از بدن خارج می‌کند تا بتوان آن‌ها را در آزمایشگاه آزمایش کرد. گزارش آزمایشگاه تأیید می‌کند که آیا سلول‌های سرطانی در نمونه وجود دارد یا خیر.

لاپاراتومی یا لاپاراسکوپی

پزشکان ممکن است از لاپاراتومی یا لاپاراسکوپی برای بررسی و جمع‌آوری نمونه از روده کوچک استفاده کنند. در صورت داشتن مشکلات زیر، اگر پزشکان نتوانند از آزمایش‌های دیگر مانند آندوسکوپی استفاده کنند، از لاپاراتومی یا لاپاراسکوپی استفاده می‌کنند:

• انسداد روده
• توده در شکم
• تجمع مایع در شکم (آسیت)

لاپاراتومی برشی است که برای ایجاد شکاف در شکم انجام می‌شود. پزشکان در لاپاروتومی شکم را باز می‌کنند تا در آن به دنبال نشانه‌های سرطان یا سایر بیماری‌ها بگردند. همچنین ممکن است نمونه‌هایی از بافت را بردارند (بیوپسی یا نمونه برداری).

لاپاراسکوپی نسبت به لاپاراتومی تهاجم کمتری دارد. جراح برش کوچکی در دیواره شکم ایجاد می‌کند و آندوسکوپ را از آن‌ها عبور می‌دهد. پزشکان از لاپاراسکوپی برای بررسی روده و اندام‌های داخلی استفاده می‌کنند. همچنین می‌توانند در طول لاپاراسکوپی نمونه‌برداری کنند.

شمارش کامل خون (CBC)

CBC تعداد و کیفیت گلبول‌های سفید، گلبول‌های قرمز و پلاکت‌ها را اندازه‌گیری می‌کند. CBC برای بررسی کم‌خونی ناشی از خونریزی طولانی مدت یا مزمن در روده کوچک انجام می‌شود.

آزمایش‌های بیوشیمی خون

آزمایش‌های بیوشیمی خون، مواد شیمیایی خاصی را در خون اندازه‌گیری می‌کند. این مواد عملکرد بعضی اندام‌ها را نشان می‌دهند و می‌توانند به یافتن ناهنجاری‌ها کمک کنند.

تست‌های عملکرد کبد برای مرحله‌بندی سرطان روده کوچک استفاده می‌شود. این آزمایش‌ها میزان عملکرد کبد را اندازه‌گیری می‌کنند. سطوح بالاتر برخی از مواد در خون ممکن است به این معنی باشد که سرطان روده باریک به کبد گسترش یافته است.

درجه‌بندی سرطان روده کوچک

سیستم‌های درجه‌بندی متفاوتی برای انواع مختلف سرطان در روده کوچک استفاده می‌شود. برای پی‌بردن به درجه انواع سرطان روده کوچک، پاتولوژیست در زیر میکروسکوپ به نمونه بافتی از تومور نگاه می‌کند. پاتولوژیست به سرطان روده باریک، درجه ۱ تا ۴ می‌دهد. هر چه این عدد کمتر باشد، درجه (گرید grade) کمتر است.

درجه یا گرید توصیفی از تفکیک و تمایز سلول‌های سرطانی است. تفکیک و تمایز، ظاهر و نحوه رفتار سلول‌های سرطانی در مقایسه با سلول‌های طبیعی است.

درجه پایین به این معنی است که سلول‌های سرطانی به‌خوبی تمایز یافته‌اند. در درجه پایین، سلول هلی سرطانی بسیار شبیه سلول‌های طبیعی به نظر می‌رسند و عمل می‌کنند. سلول‌های سرطانی در درجه پایین‌تر تمایل به رشد آهسته دارند و احتمال انتشار کمتری دارند.

درجه بالا به این معنی است که سلول‌های سرطانی تمایز ضعیفی دارند یا تمایز نیافته‌اند. در درجات بالاتر سلول‌های سرطانی غیرطبیعی به نظر می‌رسند و عمل می‌کنند. سلول‌های سرطانی درجه بالاتر تمایل به رشد سریع‌تری دارند و احتمال گسترش بیشتری دارند.

دانستن درجه به تیم پزشکی درباره سرعت رشد سرطان و میزان احتمال گسترش آن و برنامه‌ریزی برای درمان آن کمک می‌کند. این درجه همچنین می‌تواند به تیم پزشکی کمک کند تا نحوه پاسخ شما به درمان را پیش‌بینی کنند.

مراحل سرطان روده کوچک

مرحله‌بندی سرطان را بر اساس میزان گسترش و مکان سرطان در بدن در زمان تشخیص توصیف یا طبقه‌بندی می‌کنند. به این میزان گسترش، اغلب «وسعت سرطان» می‌گوییم. از اطلاعات به‌دست‌آمده از آزمایش‌ها، برای تعیین موارد زیر استفاده می‌شود: اندازه تومور، اینکه کدام قسمت‌های روده کوچک سرطان دارد، اینکه آیا سرطان از جایی که ابتدا شروع شده گسترش‌یافته است و مکان گسترش سرطان.

تیم پزشکی شما از این مرحله برای برنامه‌ریزی درمان و تخمین نتیجه سرطان (پیش‌آگهی شما) استفاده می‌کند.

رایج‌ترین سیستم مرحله‌بندی سرطان روده کوچک، سیستم TNM است. برای سرطان روده باریک ۵ مرحله وجود دارد – مرحله ۰ و  مراحل ۱ تا ۴. اغلب مراحل ۱ تا ۴ به‌صورت اعداد رومی  I، II، III  و IV نوشته می‌شود. به طور کلی، هرچه عدد مرحله بالاتر باشد، سرطان بیشتر گسترش یافته است.

هنگام توصیف مرحله، پزشکان ممکن است از کلمات «موضعی» (لوکال استفاده کنند. منطقه‌ای به این معنی است که سرطان فقط در روده کوچک است و به سایر قسمت‌های بدن سرایت نکرده است. ناحیه‌ای به معنای نواحی نزدیک به روده کوچک یا اطراف آن است. دوردست به معنای در قسمتی از بدن دورتر از روده کوچک است.

روده کوچک از لایه‌های مختلف بافت تشکیل شده است. مرحله اغلب به این بستگی دارد که تومور به کدام لایه نفوذ کرده است.

مرحله 0 (سرطان در جا)

سلول‌های سرطانی فقط در قسمت بالایی (اپیتلیوم) پوشش داخلی روده کوچک (مخاط) وجود دارند.

مرحله 1

تومور به یکی از مناطق زیر رشد کرده است:

• لایه بافت همبند در مخاط
• لایه ماهیچه‌ای در مخاط
• زیر مخاط
• عضله پروپریا

مرحله 2A

تومور به یکی از مناطق زیر رشد کرده است:

• لایه بافت بین عضلانی پروپریا و سروز
• بخشی از غشایی که روده کوچک را حمایت می‌کند (مزانتر)
• قسمتی از پشت شکم (صفاق خلفی)

مرحله 2B

تومور به یکی از مناطق زیر رشد کرده است:

• از طریق پوششی که اندام‌های شکمی را پوشانده و حمایت می‌کند (صفاق احشایی)
• اندام‌های نزدیک به تومور، مانند حلقه‌های دیگر روده کوچک یا پانکراس
• از طریق سروز به پشت شکم و دیواره شکم

مرحله 3A

سرطان به یک یا دو غده لنفاوی نزدیک روده کوچک گسترش یافته است.

مرحله 3B

سرطان به سه یا بیشتر غده لنفاوی نزدیک روده کوچک گسترش یافته است.

مرحله 4

سرطان به سایر قسمت‌های بدن مانند کبد، ریه یا استخوان گسترش یافته است که سرطان روده کوچک متاستاتیک نیز نامیده می‌شود.

سرطان روده کوچک عود کرده

سرطان روده کوچک عودکرده (راجعه) به این معنی است که سرطان پس از درمان عود کرده است. اگر سرطان در همان مکان قبلی عود کند، به آن عود موضعی (لوکال) می‌گوییم. اگر در بافت‌ها یا غدد لنفاوی نزدیک مکان ابتدایی برگردد، به آن عود ناحیه‌ای (رژیونال) می‌گوییم. همچنین ممکن است در قسمت دیگری از بدن عود کند که به آن متاستاز دوردست یا عود دوردست گفته می‌شود.

بیشتر بخوانید: متاستاز چیست؟

درمان سرطان روده کوچک

تیم پزشکی یک برنامه درمانی را مختص شما ایجاد می‌کند. این طرح بر اساس وضعیت سلامتی شما و شرایط سرطانتان است. هنگام برنامه‌ریزی درمان، نظر و اولویت‌های شما نیز مهم است. هنگام تصمیم‌گیری برای درمان سرطان روده کوچک، تیم پزشکی و مراقبتی موارد زیر را در نظر می‌گیرند:

• مرحله سرطان
• محل سرطان
• گروه خطر
• عوارض جانبی احتمالی
• سن شما
• سلامت کلی و وضعیت عملکردی شما (چقدر می‌توانید وظایف روزانه را به خوبی انجام دهید)
• وضعیت تغذیه شما (چقدر نیاز‌های غذایی بدن شما برآورده می‌شود)
• هر مشکل پزشکی که دارید
• سبک زندگی شما و آنچه که ترجیح می‌دهید یا می‌خواهید.

انواع مختلف درمان برای بیماران مبتلا به سرطان روده کوچک در دسترس است. برخی از درمان‌ها استاندارد هستند (درمانی که در حال حاضر استفاده می‌شود)، و برخی در کارآزمایی‌های بالینی در حال آزمایش هستند. کارآزمایی بالینی درمانی یک مطالعه تحقیقاتی است که به منظور کمک به بهبود درمان‌های فعلی یا کسب اطلاعات در مورد درمان‌های جدید برای بیماران مبتلا به سرطان انجام می‌شود.

هنگامی که آزمایش‌های بالینی نشان می‌دهد که یک درمان جدید بهتر از درمان استاندارد است، درمان جدید ممکن است به درمان استاندارد تبدیل شود. سه نوع درمان استاندارد استفاده می‌شود:

عمل جراحی برای درمان سرطان روده کوچک

جراحی رایج‌ترین درمان سرطان روده کوچک است. یکی از انواع جراحی زیر ممکن است انجام شود:

رزکسیون (برداشتن):

رزکسیون به معنای جراحی برای برداشتن بخشی یا تمام عضو حاوی سرطان است. برداشتن ممکن است شامل روده کوچک و اندام‌های مجاور (در صورت سرطان گسترش سرطان) باشد. پزشک ممکن است بخشی از روده کوچک را که حاوی سرطان است بردارد و آناستوموز (به هم پیوستن انتهاهای بریده شده روده) را انجام دهد. پزشک معمولاً غدد لنفاوی نزدیک روده کوچک را برمی‌دارد و آن‌ها را زیر میکروسکوپ بررسی می‌کند تا ببیند آیا سرطان دارند یا خیر.

بای‌پس (راه فرعی):

این جراحی برای توموری که روده را مسدود کرده، اما قابل برداشتن نیست استفاده می‌شود. در این روش یک راه فرعی برای ورود غذا به روده کوچک و دورزدن ناحیه مسدود شده، ایجاد می‌شود.

لاپاراسکوپی:

یک روش جراحی است که در آن یک لوله نازک شبیه به تلسکوپ (لاپاراسکوپ) از طریق یک برش کوچک یا چندین برش کوچک به شکم شما وارد می‌شود. لاپاراسکوپ به پزشک شما اجازه می‌دهد تا اندام‌های شکمی شما را از نظر نشانه‌های سرطان ارزیابی کند. این روش جراحی بین بعضی بیماران به نام «جراحی با لیزر» معروف است.

لاپاراتومی (جراحی باز):

یک روش جراحی است که در آن یک برش در دیواره شکم شما ایجاد می‌شود تا پزشک شما بتواند اندام‌های شکم شما را از نظر علائم سرطان بررسی کند.

پس از اینکه پزشک تمام سرطان‌هایی را که در زمان جراحی قابل مشاهده است خارج کرد، ممکن است به برخی از بیماران پس از جراحی پرتودرمانی داده شود تا سلول‌های سرطانی باقیمانده را از بین ببرد. درمان پس از جراحی برای کاهش خطر عود سرطان، درمان کمکی (ادجوانت Adjuvant) نامیده می‌شود.

پرتو درمانی سرطان روده باریک

پرتو درمانی نوعی درمان سرطان است که از اشعه ایکس پرانرژی یا انواع دیگر پرتو‌ها برای کشتن سلول‌های سرطانی یا جلوگیری از رشد آن‌ها استفاده می‌کند. دو نوع پرتو درمانی وجود دارد:

• پرتودرمانی خارجی از دستگاهی در خارج از بدن برای ارسال پرتو به ناحیه‌ای مبتلا به سرطان استفاده می‌کند.
• پرتودرمانی داخلی از یک ماده رادیواکتیو استفاده می‌کند که در سوزن‌ها، دانه‌ها، سیم‌ها یا کاتتر‌هایی که مستقیماً در داخل یا نزدیک ناحیه سرطان قرار می‌گیرند، محکم چسبیده شده است.

نحوه انجام پرتودرمانی به نوع سرطان تحت درمان بستگی دارد. پرتودرمانی خارجی برای درمان سرطان روده کوچک استفاده می‌شود.

شیمی‌درمانی سرطان روده باریک

شیمی‌درمانی نوعی درمان سرطان است که از دارو‌ها برای توقف رشد سلول‌های سرطانی (با کشتن سلول‌ها و یا با جلوگیری از تقسیم آن‌ها)، استفاده می‌کند. هنگامی که شیمی‌ درمانی از طریق دهان مصرف می‌شود یا به ورید یا ماهیچه تزریق می‌شود، دارو‌ها وارد جریان خون می‌شوند و می‌توانند به سلول‌های سرطانی در سراسر بدن برسند (شیمی‌درمانی سیستمیک یا سراسری).

هنگامی که شیمی‌درمانی مستقیماً در مایع مغزی نخاعی، اندام یا حفره بدن مانند شکم قرار می‌گیرد، دارو‌ها عمدتاً بر سلول‌های سرطانی در آن نواحی تأثیر می‌گذارند (شیمی‌درمانی ناحیه‌ای). نحوه انجام شیمی‌درمانی بستگی به نوع و مرحله سرطان تحت درمان دارد.

روش‌های درمان در حال آزمایش در سرطان روده کوچک

انواع جدیدی از درمان در کارآزمایی‌های بالینی در حال آزمایش هستند. این بخش خلاصه درمان‌هایی را که در کارآزمایی‌های بالینی در حال مطالعه هستند، توضیح می‌دهد. ممکن است به هر درمان جدیدی که در حال مطالعه است اشاره نشده باشد.

ایمونوتراپی

ایمونوتراپی درمانی است که از سیستم ایمنی بدن بیمار برای مبارزه با سرطان استفاده می‌کند. مواد ساخته شده توسط بدن یا ساخته شده در آزمایشگاه برای تقویت، هدایت یا بازیابی دفاع طبیعی بدن در برابر سرطان استفاده می‌شود. این درمان سرطان نوعی درمان بیولوژیک (زیستی) است.

درمان هدفمند یا تارگت تراپی

درمان‌های هدفمند نقاط ضعف سلول‌های سرطانی را شناسایی کرده و از این نقاط ضعف برای از بین بردن آنها استفاده می‌کنند. محققان در حال حاضر در حال مطالعه درمان‌های هدفمند یا تارگت تراپی هستند که ممکن است به درمان آدنوکارسینوم، تومور استرومال دستگاه گوارش (GIST)  و لنفوم کمک کند.

آنالوگ‌های سوماتواستاتین

پزشک شما ممکن است آنالوگ‌های سوماتوستاتین را برای درمان تومورهای کارسینوئید روده کوچک توصیه کند. این داروها بدن شما را از تولید بیش از حد هورمون باز می‌دارند. این داروها می‌توانند علائم را کاهش دهند و به کنترل بیماری کمک کنند. نمونه‌هایی از آنالوگ‌های سوماتواستاتین شامل لانروتاید (lanreotide) و اکتروتاید (octreotide) است.

متاستاز از سرطان روده کوچک

سلول‌های سرطانی می‌توانند از روده کوچک به سایر قسمت‌های بدن پخش شوند. این گسترش متاستاز نامیده می‌شود. درک چگونگی رشد و گسترش یک نوع سرطان به تیم پزشکی شما کمک می‌کند تا درمان و مراقبت‌های آینده شما را برنامه‌ریزی کنند. اگر سرطان روده کوچک گسترش یابد، می‌تواند به موارد زیر پخش شود:

• سایر حلقه‌های روده کوچک
• بافتی که از روده کوچک حمایت می‌کند (به نام مزانتر)
• بافت‌هایی که اندام‌های شکم را احاطه کرده‌اند (به نام صفاق)
• غدد لنفاوی مجاور
• کبد
• پانکراس
• ریه‌ها
• استخوان‌ها

تست‌های پیگیری یا فالوآپ

در پیگیری، برخی از آزمایشاتی که برای تشخیص سرطان یا تعیین مرحله سرطان انجام شده است، ممکن است تکرار شوند. برخی از آزمایش‌ها برای اینکه ببینند درمان چقدر خوب جواب داده است، تکرار می‌شوند. تصمیم‌گیری در مورد ادامه، تغییر یا توقف درمان ممکن است بر اساس نتایج این آزمایش‌ها باشد.

برخی از آزمایش‌های پس از پایان درمان هرازگاهی انجام می‌شوند. نتایج این آزمایش‌ها می‌تواند نشان دهد که آیا وضعیت شما تغییر کرده است یا اینکه سرطان عود کرده است (متاستاز). گاهی اوقات به این آزمایش‌ها، تست‌های پیگیری یا چکاپ می‌گویند.

پیش‌آگهی و بقا و طول عمر بیماران سرطان روده کوچک

اگر سرطان روده کوچک دارید، ممکن است در مورد پیش‌آگهی خود سؤالاتی داشته باشید. پیش‌آگهی بهترین تخمین پزشک از تأثیر سرطان بر فرد و چگونگی پاسخ آن به درمان است. پیش‌آگهی و طول عمر به عوامل زیادی بستگی دارد.

فقط یک پزشک آشنا با تاریخچه سلامتی شما، نوع، مرحله و ویژگی‌های سرطان، درمان‌های انتخاب شده و پاسخ به درمان می‌تواند همه این اطلاعات را با آمار بقا در کنار هم قرار دهد تا به یک پیش‌آگهی برسد. یک عامل پیش‌آگهی جنبه‌ای از سرطان یا ویژگی فرد است که پزشک در هنگام پیش‌آگهی در نظر می‌گیرد.

زمانی که از میزان بقا صحبت می‌کنیم در واقع به یک سیستم  خاص اشاره می‌کنیم.  میزان بقا اعلام می‌کند که  احتمال زنده ماندن بعد از درمان سرطان در پنج سال آینده چقدر است. میزان بقا بسته به نوع سرطان روده کوچک، مرحله و محل شروع تومور در روده کوچک شما متفاوت است.

به عنوان مثال، ۶۵ درصد از افرادی که در مراحل اولیه آدنوکارسینوم تشخیص داده می‌شوند، پنج سال بعد زنده می‌مانند. میزان بقا در مراحل پیشرفته بسیار کمتر و در ۴٪ است. تومورهای کارسینوئیدی در مراحل اولیه، نرخ بقای پنج‌ساله ۹۵٪ دارند، درحالی‌که سرطان‌های مرحله پیشرفته آن، نرخ بقای پنج ساله ۴۲٪  دارند.

موارد زیر عوامل پیش‌آگهی سرطان روده کوچک است:

۱- مرحله سرطان

مرحله مهم‌ترین عامل پیش‌آگهی سرطان روده کوچک است. هرچه مرحله در زمان تشخیص کمتر باشد، پیش‌آگهی بهتر است. تومور‌هایی که فقط در روده کوچک هستند، پیش‌آگهی مطلوب‌تری نسبت به تومور‌هایی دارند که از دیواره روده کوچک خارج شده‌اند، به غدد لنفاوی گسترش یافته‌اند یا به سایر اندام‌های دورتر از روده کوچک گسترش یافته‌اند.

۲-وسعت جراحی

تومور‌هایی که با جراحی به طور کامل حذف می‌شوند، پیش‌آگهی بهتری نسبت به تومور‌هایی دارند که به طور کامل خارج نمی‌شوند. اگر ۸ یا بیشتر غده لنفاوی با جراحی برداشته شوند، خطر عود سرطان کمتر از برداشتن ۷ غده لنفاوی یا کمتر است؛ بنابراین افرادی که ۸ غدد لنفاوی یا بیشتر برداشته‌اند، پیش‌آگهی بهتری دارند.

۳- نوع تومور

پیش‌آگهی برای انواع مختلف سرطان روده باریک متفاوت است.

منابع:

cancer.ca

my.clevelandclinic.org

cancer.org

نویسنده :

دکتر بــرنا فــرازمـند

متخصص رادیوتراپی و انکولوژی

«تصمیم‌گیری آگاهانه» حق اساسی هر فرد است. ما در سایت drfarazmand.com با ارائه دقیق‌ترین و به‌روز‌ترین اطلاعات در مورد انواع سرطان و پاسخ به سوالات شما، کمک می‌کنیم بهترین انتخاب‌ها را داشته باشید