غربالگری سرطان روده بزرگ
فهرست مطالب
غربالگری برای تشخیص سرطان قبل از بروز علائم استفاده میشود. دانشمندان آزمایشهایی را توسعه دادهاند که میتوانند فرد را قبل از بروز علائم و نشانهها، برای انواع خاصی از سرطانها غربال کنند. اهداف کلی غربالگری سرطان عبارتند از:
- کم کردن یا به صفر رساندن تعداد افرادی که به دلیل بیماری سرطان میمیرند.
- کاهش تعداد مبتلایان به این بیماری.
سرطان روده بزرگ اغلب از پولیپهای روده به وجود میآید. با غربالگری منظم، اغلب میتوان پولیپها را قبل از سرطانی شدن پیدا کرد و از سرطان روده بزرگ پیشگیری کرد. سرطان روده بزرگ معمولا تا زمانی که بیماری پیشرفت نکند، علائمی ایجاد نمیکند، بنابراین غربالگری اهمیت دوچندان پیدا میکند.
سن شروع غربالگری سرطان روده بزرگ
افرادی که احتمال ابتلای آنها متوسط است، باید غربالگری را از ۴۵ سالگی شروع کنند.
در صورت داشتن هر یک از عوامل خطر سرطان روده بزرگ یا شرایط زیر، باید غربالگری زودتر شروع شود:
- سابقه شخصی ابتلا به سرطان روده بزرگ یا پولیپ آدنوماتوز
- سابقه خانوادگی قوی ابتلا به سرطان روده بزرگ یا پولیپ. مانند: سرطان یا پولیپ در یکی از بستگان درجه یکِ زیر ۶۰ سال یا دو نفر از بستگان درجه یک در هر سنی. بستگان درجه یک شامل پدر و مادر، خواهر، برادر یا فرزندان است.
- سابقه شخصی ابتلا به بیماری التهاب روده (IBD)
- سابقه خانوادگی ابتلا به هر نوع سندرم ارثی سرطان روده بزرگ، مانند FAP، سندرم لینچ، یا سندرمهای دیگر
با توجه به سن و سابقه خانوادگی این بیماری، در مورد زمان غربالگری با پزشک خود مشورت کنید.
انواع روشهای غربالگری سرطان روده
آزمایشهایی که برای غربالگری سرطان روده بزرگ استفاده میشود را در ادامه توضیح میدهیم.
کولونوسکوپی
کولونوسکوپی به پزشک اجازه میدهد تا شکل ظاهریِ سطح داخل راست روده و کولون را مشاهده کند. بیمار قبل از انجام این کار، آرامبخش دریافت میکند. کولونوسکوپ، یک لوله انعطافپذیر و چراغدار است. کولونوسکوپ برای پیدا کردن پولیپ یا سرطان، از طریق مقعد وارد راست روده و تمام روده بزرگ میشود. در طی این فرآیند، پزشک میتواند پولیپها یا سایر بافتها را برای بررسی خارج کند. حذف پولیپ میتواند از ابتلا به سرطان روده بزرگ نیز جلوگیری کند.
درباره کولونوسکوپی بیشتر بدانید.
CT کولونوگرافی
CT کولونوگرافی که گاهی کولونوسکوپی مجازی نیز نامیده میشود، یک روش غربالگری است که در برخی مراکز تحقیقاتی بر روی آن مطالعه میشود. همچنین برای ارائه بهترین نتیجه، نیاز به تفسیر توسط یک رادیولوژیست ماهر دارد.. با این حال، CT کولونوگرافی ممکن است یک گزینه برای افرادی باشد که نمیتوانند کولونوسکوپی استاندارد انجام دهند. مثلا:
- افرادی که بیهوشی برای آنها خطرناک است، یا
- افرادی که در روده بزرگ انسداد دارند و این انسداد از بررسی کامل جلوگیری میکند.
اشکال کولونوسکوپی مجازی این است که قابلیت برداشتن پولیپ و نمونهبرداری را ندارد.
سیگموئیدوسکوپی
در سیگموئیدوسکوپی از یک لولهی نازک و انعطافپذیر و چراغدار استفاده میشود، و این لوله از طریق مقعد وارد راست روده و خم روده (سیگموئید) میشود تا پولیپ، سرطان و سایر ناهنجاریها را بررسی کند. پزشک در طی این روش، میتواند پولیپها یا سایر بافتها را برای بررسیهای بعدی خارج کند. اما نمیتواند قسمت بالاتر روده مانند کولون صعودی و کولون عرضی را بررسی کند. این روش غربالگری، امکان برداشتن پولیپها را نیز فراهم میکند که این مسئله میتواند از سرطان روده بزرگ جلوگیری کند. اما اگر در این روش پولیپ یا سرطان پیدا شد، انجام کولونوسکوپی نیز برای مشاهده کل روده بزرگ توصیه میشود.
درباره سیگموئیدوسکوپی بیشتر بدانید.
آزمایش خون مخفی در مدفوع (FOBT) و آزمایش ایمونوشیمی مدفوع (FIT)
آزمایش خون مخفی در مدفوع یک آزمایش غربالگری برای یافتن خون در مدفوع است. خون مخفی در مدفوع میتواند نشانه پولیپ یا سرطان باشد. نتیجهی مثبت آزمایش، به این معنی است که خون در مدفوع یافت شده است. این مسئله میتواند دلیلی غیر از پولیپ یا سرطان روده بزرگ داشته باشد، مثلا:
- از جمله خونریزی در معده یا دستگاه گوارش فوقانی،
- خوردن گوشتی که خوب پخته نشده یا غذاهای دیگر.
دو نوع آزمایش مدفوع وجود دارد: گایاک (FOBT) و ایمونوشیمی (FIT). پولیپها و سرطانها به طور مداوم خونریزی نمیکنند. بنابراین FOBT باید روی چندین نمونه مدفوع انجام شده و هر سال تکرار شود. اما این روش نیز تاثیر نسبتا کمی در کاهش مرگ و میر ناشی از سرطان روده بزرگ دارد، به طوری که در صورت انجام سالیانهی آن حدود ۳۰% و در صورت انجام یک سال در میان حدود ۱۸% مرگ و میر کاهش مییابد.
درباره آزمایش خون مخفی در مدفوع بیشتر بدانید.
تنقیه باریم با کنتراست دو برابر (DCBE)
برای بیمارانی که نمیتوانند کولونوسکوپی انجام دهند، یک تنقیه (اِنِما) حاوی باریم وارد روده میشود و سپس تصاویری با اشعه ایکس گرفته میشود. باریم ماده حاجبی است که به نمایشِ با کیفیتتر تصاویر روده بزرگ و راست روده کمک میکند. به طور کلی، بیشتر پزشکان روشهای غربالگری دیگر را توصیه میکنند، زیرا انما باریوم نسبت به کولونوسکوپی، سیگموئیدوسکوپی یا CT-کولونوگرافی، دقت تشخیصی کمتری دارد.
درباره باریم انما بیشتر بخوانید.
آزمایشات DNA مدفوع
این آزمایش، DNA موجود در نمونه مدفوع فرد را برای یافتن سرطان، تجزیه و تحلیل میکند. همچنین از تغییراتی که در DNA پولیپها و سرطانها اتفاق میافتد، استفاده میکند تا بفهمد که آیا باید کولونوسکوپی انجام شود یا خیر.
توصیههای غربالگری سرطان روده بزرگ
سازمانهای مختلف، دستورالعملهای مختلفی را برای غربالگری سرطان روده بزرگ ارائه دادهاند. اما به طور کل میتوان توصیههای غربالگری سرطان روده بزرگ را به صورت زیر جمعبندی کرد:
از ۴۵ سالگی، مردان و زنانی که احتمال متوسطی برای ابتلا به سرطان روده بزرگ دارند، باید یکی از آزمایشهای تعیین شده را انجام دهند. افرادی که سابقه خانوادگی بیماری، سندرمهای ارثی مانند سندرم لینچ یا بیماری التهابی روده دارند یا در گذشته به سرطان روده بزرگ مبتلا نشدهاند، افراد با خطر بالا در نظر گرفته میشوند. در افراد پر-خطر نیاز به غربالگری شدیدتری است.
آزمایشهای زیر هم پولیپ و هم سرطان را تشخیص میدهند:
- سیگموئیدوسکوپی انعطافپذیر، هر ۵ یا ۱۰ سال با انجام سالانه FIT یا FOBT
- کولونوسکوپی، هر ۱۰ سال
- DCBE ، هر ۵ سال
- CT کولونوگرافی، با فواصل زمانی که پزشک توصیه کند.
آزمایشهای زیر در درجه اول سرطان را تشخیص میدهند:
- آزمایش خون مخفی در مدفوع به روش گایاک (Guaiac-based FOBT)، هر سال
- FIT ، هر سال
- آزمایش DNA مدفوع، هر چند باری که پزشک توصیه کند.
با پزشک خود در مورد بهترین آزمایش(ها) و فاصله زمانی بین این آزمایشها، متناسب با سوابق خود و میزان احتمال ابتلا به سرطان روده بزرگ صحبت کنید.
غربالگری سرطان روده باید تا چه سنی ادامه یابد؟
در افرادی که شرایط بدنی خوبی دارند، غربالگری باید تا ۷۵ سالگی ادامه یابد.
از ۷۶ تا ۸۵ سالگی، افراد باید با پزشک خود صحبت کنند تا مشخص شود که آیا غربالگری برای آنها مناسب است یا خیر. افرادی که سابقه پولیپ یا سرطان روده بزرگ دارند، بیشتر در معرض ابتلا به بیماری هستند و ممکن است برای آنها غربالگری در سنین بالاتر نیز توصیه شود.
سایر نکات
ممکن است دسترسی به برخی از خدمات غربالگری در روستاها و سایر مناطق محروم، سخت باشد. با تیم درمانی دربارهی گزینههای قابل دسترس خود صحبت کنید.
به این نکته توجه کنید که هر آزمایش و غربالگری که نشان دهندهی وجود ناهنجاری باشد، باید با کولونوسکوپی نیز بررسی و تایید شود.
جمعبندی: غربالگری سرطان روده
غربالگری سرطان روده یکی از موثرترین روشهای غربالگری در بین سرطانهای مختلف است. علت این موضوع، دسترسی مناسب به کل روده و امکان برداشتن پولیپها است. از آنجایی که علائم سرطان روده معمولا در مراحل اولیه بیماری بروز نمیکند، توجه ویژه به غربالگری سرطان روده بسیار مهم است. تشخیص زودرس میتواند منجر به افزایش طول عمر مبتلایان به سرطان روده شود.
منابع:
سوالات رایج:
سن شروع غربالگری سرطان روده از چند سالگی است؟
جدیدترین دستورالعملهای غربالگری سرطان روده، توصیه به شروع آن از ۴۵ سالگی میکنند.
بهترین روش غربالگری سرطان روده چیست؟
کولونوسکوپی کاملترین روش غربالگری سرطان روده است. با این روش داخل روده به طور مستقیم دیده میشود و در صورت وجود پولیپ میتوان آن را برداشت.
دکتر بــرنا فــرازمـند
متخصص رادیوتراپی و انکولوژی
«تصمیمگیری آگاهانه» حق اساسی هر فرد است. ما در سایت drfarazmand.com با ارائه دقیقترین و بهروزترین اطلاعات در مورد انواع سرطان و پاسخ به سوالات شما، کمک میکنیم بهترین انتخابها را داشته باشید
-
انواع سرطان
مشاهده کامل
- تومور مغزی
- سرطان استخوان
- سرطان بیضه
- سرطان پانکراس
- سرطان پروستات
- سرطان پوست
- سرطان تخمدان
- سرطان تیروئید
- سرطان حنجره
- سرطان خون
- سرطان دهان
- سرطان دهانه رحم
- سرطان رحم
- سرطان روده بزرگ
- سرطان روده کوچک
- سرطان ریه
- سرطان سینه
- سرطان طحال
- سرطان کبد
- سرطان کلیه
- سرطان کیسه صفرا
- سرطان مثانه
- سرطان مری
- سرطان معده
- سرطان واژن
- پس از سرطان مشاهده کامل
- پیشگیری و غربالگری مشاهده کامل
- خدمات دکتر مشاهده کامل
- کلیات سرطان مشاهده کامل
- کنار آمدن با سرطان مشاهده کامل
-
طول عمر بیماران سرطان روده
۲۹ اردیبهشت ۱۴۰۲ -
تفاوت هموروئید ( بواسیر ) و سرطان روده
۱ بهمن ۱۴۰۱ -
کنار آمدن با درمان سرطان روده بزرگ
۲۵ دی ۱۴۰۰ -
همه چیز درباره سرطان روده بزرگ
۱۶ آذر ۱۴۰۰ -
غربالگری سرطان روده بزرگ
۲۸ اسفند ۱۳۹۹ -
مهمترین علت سرطان روده چیست؟ عوامل خطر را بشناسید!
۲۸ اسفند ۱۳۹۹ -
علائم سرطان روده بزرگ : آشنایی با 6 نشانه جدی !
۲۷ اسفند ۱۳۹۹ -
درمان سرطان روده بزرگ: روشهای مختلف ، مزایا و معایب
۲۴ بهمن ۱۳۹۹