در این صفحه در مورد علل و عوامل ایجاد کننده سرطان روده بزرگ توضیح می‌دهم.

علل ایجاد سرطان روده

هر چیزی که احتمال ابتلا به سرطان در فرد را افزایش ­دهد، «عامل خطر» نام دارد. اگرچه عوامل خطر اغلب بر ایجاد سرطان تاثیر می­‌گذارند، اما بیشتر آن­ها مستقیما باعث سرطان نمی‌شوند. به طور مثال برخی از افراد با چندین عامل خطر هرگز به سرطان مبتلا نمی­‌شوند­، در حالیکه برخی از افراد بدون هیچ عامل خطر شناخته شده‌­ای دچار سرطان می­‌شوند. دانستن عوامل خطر و صحبت کردن در مورد آن­ها با پزشک، ممکن است به شما در انتخاب آگاهانه سبک زندگی و مراقبت­های بهداشتی کمک کند.

فردی با احتمال متوسط ابتلا به سرطان روده بزرگ، حدود ۵% احتمال ابتلا دارد. به طور کلی­، بیشتر سرطان­های روده بزرگ (حدود ۹۵٪) به صورت انفرادی (اسپورادیک) هستند، به این معنی که تغییرات ژنتیکی به طور تصادفی و پس از تولد فرد ایجاد می­‌شود (از والدین به ارث نرسیده‌اند)­، بنابراین خطر انتقال این تغییرات ژنتیکی به فرزندان وجود ندارد. سرطان­ ارثی روده بزرگ، شایع نیست (حدود ۵٪) و هنگامی اتفاق می­‌افتد که جهش‌­ها یا تغییرات ژنی در یک خانواده، از یک نسل به نسل دیگر منتقل شود (به ادامه مطلب مراجعه کنید). در اغلب­ موارد، علت سرطان روده بزرگ معلوم نیست. با این حال، عوامل زیر ممکن است خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را افزایش دهند:

سن

با افزایش سن، خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ افزایش می­‌یابد. البته سرطان روده بزرگ در جوانان و نوجوانان نیز می­تواند رخ دهد، اما بیشتر در افراد بالای ۵۰ سال ایجاد می‌شود. میانگین سنی هنگام تشخیص سرطان کولون، برای مردان ۶۸ سال و برای زنان ۷۲ سال است. و در سرطان رکتوم، هم برای مردان و هم برای زنان ۶۳ سال است. افراد مسن­تر بخصوص در مورد درمان سرطان، با چالش­های منحصر به فردی مواجه می­شوند.

توجه به این نکته مهم است که، با اینکه هنوز ابتلا به سرطان روده بزرگ در افراد مسن شایع‌تر است، اما میزان بروز سرطان روده بزرگ در افراد ۶۵ سال به بالا حدود ۵٪ در سال کاهش یافته است. همچنین میزان بروز سرطان روده بزرگ در افراد ۵۰ تا ۶۴ سال، حدود ۴.۱٪ در سال کم شد. در همین زمان، میزان ابتلا در افراد زیر ۵۰ سال، حدود ۲٪ در سال افزایش یافت. این افزایش در بیشتر موارد، به دلیل افزایش مبتلایان به سرطان رکتوم است. حدود ۱۱٪ از کل مبتلایان به سرطان روده بزرگ، افراد زیر ۵۰ سال هستند. دلیل این افزایش ابتلا در جوان­ترها هنوز به طور قطعی مشخص نشده و همچنان در دست مطالعه است.

جنسیت

مردان کمی بیشتر از زنان در معرض خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ قرار دارند.

سابقه خانوادگی ابتلا به سرطان روده بزرگ

زمانی می‌گوییم سرطان روده بزرگ در یک خانواده شایع‌تر است که بستگان درجه یک (پدر و مادر­، ​​برادران­، خواهران­، فرزندان) یا بسیاری دیگر از اعضای خانواده (پدربزرگ و مادربزرگ­، خاله­ و عمه­، عمو و دایی­، خواهرزاده‌­ها­، برادرزاده‌­ها­، نوه‌­­ها­، پسرعمو و پسرعمه) به سرطان روده بزرگ مبتلا شده باشند. این امر به ویژه هنگامی صدق می‌کند که اعضای خانواده، قبل از ۶۰ سالگی به سرطان روده بزرگ مبتلا شده باشند. اگر شخصی سابقه‌­ی خانوادگی ابتلا به سرطان روده بزرگ را داشته باشد­، خطر ابتلا به این بیماری در او تقریبا دو برابر می­‌شود. اگر بیش از یکی از اقوام نزدیک به سرطان روده بزرگ مبتلا شده باشند یا یکی از بستگان درجه یک در سنین پایین مبتلا شده باشد، خطر ابتلا بیشتر هم می­‌شود.

صحبت با اعضای خانواده در مورد سابقه خانوادگی سرطان روده بزرگ، مهم است. اگر سابقه خانوادگی ابتلا به سرطان روده بزرگ داشتید­، قبل از انجام هرگونه آزمایش ژنتیکی ابتدا با یک مشاور ژنتیک صحبت کنید. فقط آزمایش‌­های ژنتیکی می­‌توانند تشخیص دهند که شما دارای جهش ژنتیکی هستید یا نه، و مشاوران ژنتیک برای توضیح خطرات و مزایای آزمایش‌های ژنتیکی آموزش دیده‌­اند.

شرایط نادر ارثی

بیماری‌های ارثی، یکی از علل ایجاد سرطان روده بزرگ است. اعضای خانواده­‌هایی با شرایط ارثی خاص، دارای خطر بالاتری برای ابتلا به سرطان روده بزرگ و همچنین انواع دیگر سرطان هستند. این شرایط شامل موارد زیر است:

• • پولیپوز آدنوماتوز خانوادگی ­(FAP)
  • پولیپوز آدنوماتوز خانوادگی خفیف (AFAP)، که یکی از انواع FAP است
  • سندرم گاردنر­، که یکی از انواع FAP است
  • سندرم پولیپوز جوانان (JPS)
  • سندروم لینچ، که نام دیگر آن، سرطان روده بزرگ غیر پولیپوز ارثی یا HNPCC است
  • سندرم میور توره (Muir-Torre)، که یکی از انواع سندرم لینچ است
  • پولیپوز مرتبط با MYH (مخفف: MAP)
  • سندرم پوتز-جگرز (PJS)
  • سندرم تورکو (Turcot)،که یکی از انواع سندرم FAP و سندرم لینچ است

بیماری التهابی روده (IBD)

افراد مبتلا به IBD، از جمله کولیت اولسراتیو یا بیماری کرون، ممکن است دچار التهاب مزمن روده بزرگ شوند و این مسئله خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را افزایش می­‌دهد. بیماری التهابی روده (IBD) با سندرم روده تحریک‌­پذیر (IBS) که خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را افزایش نمی­‌دهد، متفاوت است.

پولیپ­های آدنوماتوز (آدنوم)

پولیپ­‌ها سرطان نیستند­، اما برخی از انواع پولیپ­‌ها به نام “آدنوم” می‌­توانند با گذشت زمان، تبدیل به سرطان روده بزرگ شوند. پولیپ­‌ها اغلب در طی کولونوسکوپی، با استفاده از ابزاری بطور کامل برداشته می‌­شوند. برداشتن پولیپ می­‌تواند از ابتلا به سرطان روده بزرگ جلوگیری کند. کولونوسکوپی اقدامی است که در آن پزشک بعد از تزریق آرام­بخش، با استفاده از یک لوله چراغدار، به داخل روده بزرگ نگاه می­‌کند. افرادی که آدنوم (پولیپ آدنوماتوز) دارند، بیشتر در معرض خطر پولیپ اضافی و سرطان روده بزرگ بوده و باید بصورت منظم غربالگری شوند (به بخش­های پایین­‌تر مراجعه کنید).

سابقه شخصی انواع خاصی از سرطان

افراد با سابقه شخصی سرطان روده بزرگ و زنانی که به سرطان تخمدان یا سرطان رحم مبتلا شده‌­­اند­، بیشتر در معرض سرطان روده بزرگ قرار می­گیرند.

نژاد

سیاه پوستان بالاترین میزان ابتلا به سرطان روده بزرگ غیر ارثی را در ایالات متحده دارند. همچنین سرطان روده بزرگ، عامل اصلی مرگ ناشی از سرطان در میان افراد سیاه پوست است. زنان سیاه پوست بیشتر از زنان نژادهای دیگر در اثر سرطان روده بزرگ می­‌میرند، این مسئله در مردان سیاه پوست، حتی بیشتر از زنان صدق می­‌کند. اما دلایل این اختلافات هنوز مشخص نیست. از آنجا که افراد سیاه پوست بیشتر در سنین پایین به سرطان روده بزرگ مبتلا می­‌شوند­، انجمن دستگاه گوارش آمریکا پیشنهاد می­‌کند که افراد سیاه پوست، از حدود ۴۵ سالگی غربالگری با کولونوسکوپی را شروع کنند. غربالگری زودهنگام می‌تواند تغییرات را در زمانی پیدا کند که به راحتی قابل درمان هستند.

عدم تحرک بدنی و چاقی

عدم تحرک بدنی و چاقی، یکی از علل ایجاد سرطان روده بزرگ است. افرادی که فعالیت و تحرک کمی دارند و همچنین افرادی که دارای اضافه وزن یا چاقی هستند­، ممکن است بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ باشند.

تغذیه

تحقیقات فعلی نشان می­‌دهد که مصرف بیشتر گوشت قرمز و گوشت فرآوری شده زیاد، باعث افزایش خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ می‌­شود. تأثیر سایر عوامل رژیم غذایی بر خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ نیز بررسی شده است.

سیگار کشیدن

مطالعات اخیر نشان داده است که افراد سیگاری بیشتر از افراد غیر سیگاری در اثر ابتلا به سرطان روده بزرگ می‌­میرند.

پیشگیری از سرطان روده بزرگ

عوامل مختلفی باعث ایجاد انواع مختلف سرطان می­‌شوند. محققان همچنان در حال بررسی عوامل موثر در ابتلا به سرطان روده بزرگ و راه‌­های پیشگیری از آن هستند. اگرچه هیچ روش اثبات شده‌­ای برای پیشگیری قطعی از این بیماری وجود ندارد­، اما ممکن است بتوانید خطر ابتلا را کاهش دهید. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد عوامل خطر خود در ابتلا به سرطان روده بزرگ با تیم درمانی صحبت کنید.

موارد زیر ممکن است خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را کاهش دهد:

آسپیرین و سایر داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی (NSAIDs)

برخی مطالعات نشان می‌­دهد که آسپرین و سایر­NSAID ها، ممکن است احتمال ایجاد پولیپ در افراد با سابقه­‌ی ابتلا به سرطان روده بزرگ یا پولیپ را کاهش دهد. با این حال­، استفاده مکرر از ­NSAID ها نیز ممکن است عوارض جانبی عمده­‌ای داشته باشد، از جمله خونریزی معده و لخته شدن خون که حتی منجر به سکته مغزی یا حمله قلبی می­‌شود. مصرف آسپیرین یا سایر ­NSAID ها، جایگزینی برای انجام غربالگری­‌های منظم سرطان روده بزرگ نیست. افراد باید با پزشک خود در مورد مزایا و معایب مصرف آسپیرین صحبت کنند.

رژیم غذایی و مکمل­‌ها

رژیم غذایی دارای مقدار زیادی میوه و سبزیجات و دارای مقدار کم گوشت قرمز، ممکن است به کاهش خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ کمک کند. همچنین برخی از مطالعات نشان داده است که افرادی که از مکمل‌­های کلسیم و ویتامین D استفاده می­‌کنند کمتر در معرض خطر سرطان روده بزرگ قرار دارند.

بخش بعدی غربالگری سرطان روده است. این بخش توضیح می‌­دهد که چگونه ممکن است آزمایش­ها، سرطان روده بزرگ را قبل از بروز علائم تشخیص دهند.