در این صفحه، انواع مختلف درمان های استاندارد سرطان روده بزرگ را توضیح می‌دهیم. استاندارد درمان به معنی بهترین درمان های شناخته-شده است. در تصمیم‌گیری برنامه درمانی، کارآزمایی‌های بالینی را به عنوان یک گزینه در نظر بگیرید. کارآزمایی بالینی یک مطالعه تحقیقاتی است که روش جدیدی در درمان را آزمایش می‌کند. پزشکان می‌خواهند بدانند که آیا درمان جدید بی‌خطر، موثر، و احتمالا بهتر از درمان استاندارد فعلی هست یا نه.

کارآزمایی‌های بالینی می‌توانند به بررسی یک داروی جدید، ترکیب جدیدی از درمان‌های استاندارد فعلی، یا مقادیر متفاوتی از داروهای استاندار یا سایر درمان‌ها بپردازند. کارآزمایی‌های بالینی را باید در تمام مراحل سرطان در نظر گرفت. پزشک شما می‌تواند به شما کمک کند تا با تمام گزینه های درمانی تان آشنا شوید.

کلیات درمان سرطان روده بزرگ

در درمان سرطان روده بزرگ غالبا پزشکان مختلف با هم کارمی‌کنند تا برنامه درمان کلی بیمار را مشخص کنند. درمان معمولا ترکیبی از روش‌های درمانی مختلف است. به مجموعه این پزشکان و افراد مرتبط، تیم چند تخصصی یا چند رشته ای می‌گوییم. برای سرطان کولورکتال این تیم شامل افراد زیر است: جراح، متخصص شیمی‌درمانی و رادیوتراپی، متخصص گوارش و سایر متخصصین سلامت مثل پرستاران، مددکاران اجتماعی، داروسازان، مشاوران و متخصصان تغذیه و ….

شرحی از روش های درمانی رایج سرطان کولورکتال در ادامه آمده است. همچنین گزینه های درمانی بر اساس مرحله به اختصار ذکر شده است. برنامه درمان شما ممکن است شامل درمان علائم و عوارض جانبی باشد که بخش مهمی از مراقبت سرطان است.

گزینه ها و توصیه‌های درمانی به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله نوع و مرحله سرطان، عوارض جانبی احتمالی، ترجیح بیمار و سلامت کلی وی. وقت بگذارید و همه چیز را درباره گزینه‌های درمان خود یاد بگیرید و در مورد چیزهایی که نمی‌دانید سوال بپرسید.

با پزشکتان درمورد  هدف هر روش درمانی و هر آنچه درطول درمان باید انتظارش را داشته باشید صحبت کنید. این نوع مکالمات «تصمیم‌گیری مشترک» نامیده می‌شوند، یعنی شما و پزشکتان با همکاری هم درمان هایی را که با اهداف شما سازگارتر است انتخاب می‌کنید. این نوع تصمیم‌گیری در درمان سرطان روده بزرگ مهم است، چرا که گزینه‌های درمانی مختلفی برای این کانسر وجود دارد.

مطالعات نشان داده فواید این روش‌های متنوع درمانی، به سن بیمار وابسته نیست. البته، افراد مسن چالش های درمانی خاص خود را دارند.

برای یافتن بهترین درمان برای هر بیمار، در تمام تصمیمات درمان باید عوامل زیر را در نظر گرفت:

• بیماری‌های دیگر بیمار.
• سلامت کلی بیمار.
• عوارض جانبی احتمال برنامه درمانی
• داروهایی که قبلا مصرف کرده.
• شرایط تغذیه ای بیمار و حمایت های اجتماعی وی

در زیر توضیحاتی در مورد هریک از درمان های اصلی کنسر کولورکتال داده می‌شود.

جراحی 

به خارج کردن تومور و بعضی بافت های سالم اطراف آن در طول یک عمل غالبا «رِزِکْشن جراحی» گفته می‌شود. این روش، رایج‌ترین درمان سرطان کولورکتال است. ‌بخش‌هایی از کولون و یا رکتوم سالم و لنف‌نودهای اطراف نیز برداشته خواهد شد. اگرچه ممکن است یک جراح عمومی یا یک متخصص، جراحی کولورکتال را انجام دهند، اما بسیاری از مردم به سراغ متخصصینی که آموزش‌های بیشتری دیده و با‌تجربه‌تر هستند می‌روند.

یک جراح انکولوژیست (surgical oncologist)، پزشکی است که تخصص وی درمان سرطان با استفاده از جراحی است.

یک جراح کولورکتال، پزشکی است که آموزش های بیشتری برای درمان بیماری‌های کولون، رکتوم و مقعد دیده است.

روش های جراحی کنسر کولورکتال

شامل موارد زیر است:

• رزکشن جراحی: همانطور که گفتیم، رایج ترین روش درمان سرطان کولورکتال است.
• جراحی لاپاروسکوپی: بعضی بیماران ممکن است بتوانند جراحی لاپاروسکوپیک کولورکتال داشته باشند. در این تکنیک، هنگامی که بیمار بیهوش است، تعدادی اِسکوپ وارد شکم می‌شود. اسکوپ لوله‌ای با دوربین و لامپ کوچک در انتهای آن است. نسبت به جراحی استاندارد کولون، در لاپاروسکوپی برش‌ها کوچک‌تر و مدت زمان ریکاوری (بازیابی حال عمومی بعد عمل) کوتاهتر است. جراحی لاپاروسکوپیک به اندازه‌ی جراحی‌های مرسوم کولون، در خارج کردن تومور موثر است. جراحانی که لاپاروسکوپی انجام می‌دهند، آموزش ویژه‌ای برای این تکنیک دیده‌اند.
• کولوستومی در کانسر رکتوم: ممکن است فرد مبتلا به سرطان رکتوم نیازمند کولوستومی باشد. کولوستومی دهانه‌ای است که از طریق آن کولون به سطح شکم وصل می‌شود تا مسیری برای دفع موارد روده بزرگ از بدن باشد. مواد دفعی در کیسه ای که به بیمار متصل است جمع می‌شوند (کیسه کولوستومی). گاهی اوقات کولوستومی موقتی است تا رکتوم بهبود یابد، اما این احتمال وجود دارد که دائمی نیز باشد. با تکنیک‌های نوین جراحی و  استفاده از رادیوتراپی و شیمی درمانی قبل از جراحی، اکثر افرادی که درمان سرطان کولورکتال دریافت می‌کنند، به کولوستومی دائمی نیازی نخواهند داشت.
• تخریب با امواج رادیویی یا سرما: ممکن است کبد یا ریه بعضی بیماران جراحی شود تا تومورهای پخش-شده به آن‌ها خارج شود. سایر راه‌های این کار عبارتست از: ۱- استفاده از انرژی امواج رادیویی برای گرم کردن تومور (تخریب با امواج رادیویی یا RFA) و ۲- انجماد تومور (تخریب با سرما یا cryoablation). نمی‌توان تمام تومورهای کبد یا ریه را با این روش‌ها درمان کرد. RFA را می‌توان از روی پوست یا حین جراحی انجام داد. اگرچه این روش‌ها کمک می‌کنند بخش‌های کمتری از کبد و ریه نسبت به جراحی معمول از بین بروند، اما احتمال باقی ماندن بخشی از تومور در بدن نیز وجود دارد.

عوارض جانبی جراحی سرطان روده بزرگ

قبل از جراحی، در مورد عوارض احتمالی جراحی خود با تیم درمانتان صحبت کنید و در مورد راه‌های پیشگیری و کاهش این عوارض از آنها سوال بپرسید. به طور کلی، عوارض جراحی شامل درد و التهاب در منطقه جراحی-شده است. ممکن است جراحی باعث یبوست یا اسهال شود، که غالبا بعد از مدتی از بین می‌روند. افرادی که کولوستومی دارند ممکن است دچار التهاب اطراف دهانه (استوما) شوند. اگر شما به کولوستومی نیاز داشته باشید، پزشک یا پرستار یا کسی که به طور تخصصی دراین مورد آموزش دیده، در مورد تمیز کردن این قسمت و پیشگیری از عفونت به شما آموزش می‌دهد.

بعضی از مردم بعد از جراحی نیاز دارند که روده را مجددا آموزش بدهند. این کار به زمان و کمک احتیاج دارد‌. درصورتی که کنترل خوبی روی عملکرد روده نداشتید، با پزشک خود صحبت کنید.

رادیوتراپی سرطان روده بزرگ

رادیوتراپی یا پرتو درمانی استفاده از اشعه ایکس با انرژی بالا برای تخریب سلول های سرطانی است. این روش معمولا برای درمان کانسر رکتوم استفاده می‌شود، چرا که این تومور دوست دارد نزدیک همان جایی که شروع شده، عود کند. رادیوتراپی توسط متخصص رادیوانکولوژی انجام می‌شود. یک رژیم یا برنامه رادیوتراپی شامل تعداد مشخصی جلسه درمانی در یک دوره زمانی معین است.

پرتو درمانی خارجی (EBRT)

در این روش، با استفاده از یک دستگاه، اشعه ایکس به جایی که سرطان وجود دارد تابیده می‌شود. رادیوتراپی غالبا پنج بار در هفته به مدت چند هفته انجام می‌شود. این کار ممکن است در بیمارستان یا مرکز خصوصی پرتودرمانی انجام می‌شود.

رادیوتراپی استریوتاکتیک

نوعی رادیوتراپی خارجی است. این روش در درمان سرطان روده بزرگ زمانی استفاده می‌شود که تومور به کبد یا ریه گسترش پیدا کرده باشد. در این روش دوز (= مقدار) زیاد و دقیقی اشعه به ناحیه‌ی کوچکی داده می‌شود. با این تکنیک می‌توان بخش‌هایی از ریه و کبد را که در جراحی ممکن بود خارج شود حفظ کرد. البته تمام سرطان هایی را که به کبد و ریه گسترش پیدا می‌کنند نمی‌توان با این روش درمان کرد.

انواع دیگر پرتودرمانی در درمان سرطان روده بزرگ

در بعضی افراد، روش های خاصی از رادیوتراپی (مثل رادیوتراپی حین عمل و براکی تراپی) می‌تواند به از بین بردن نواحی کوچکی از سرطان که با جراحی قابل برداشت نیستند کمک کند.

• رادیوتراپی حین عمل: اشعه زیادی در یک جلسه در حین عمل به بیمار داده می‌شود.
• براکی تراپی: در این تکنیک، دانه های رادیواکتیو در بدن قرار داده می‌شوند. در یک روش براکی‌تراپی که از دانه‌های SIR استفاده می‌شود، مقدار کمی ماده رادیواکتیو ایتریوم-۹۰ به کبد تزریق می‌شود، تا سرطان کولورکتالی که به آن پخش شده و قابل جراحی نیست درمان شود. اطلاعات کمی در مورد موثر بودن این روش وجود دارد، اما ممکن است باعث کاهش رشد سلول های سرطانی شود.

رادیوتراپی در سرطان رکتوم

در سرطان رکتوم ممکن است رادیوتراپی قبل از جراحی انجام شود و درمان پیش-کمکی (نئوادجوانت یا neoadjuvant) نامیده می‌شود. این کار جهت کوچک کردن تومور و راحت تر کردن برداشت آن انجام می‌شود. همچنین می‌توان از پرتو درمانی در بعد از جراحی و با هدف از بین بردن سلول‌های سرطان باقی‌مانده استفاده کرد. هر دو روش برای درمان این بیماری موثر هستند. شیمی درمانی (کموتراپی) نیز غالبا همزمان با رادیوتراپی انجام می‌شود تا تاثیر آن را افزایش دهد و کمورادیوتراپی نامیده می‌شود (کمو+رادیوتراپی).

کمورادیوتراپی در سرطان رکتوم غالبا قبل از جراحی انجام می‌شود تا از کولوستومی جلوگیری کند یا احتمال عود را کاهش دهد. یک مطالعه نشان داد کمورادیوتراپی قبل از جراحی در مقایسه با بعد جراحی کارآمدتر است و عوارض جانبی آن کمتر است. مزایای اصلی در این مطالعه شامل موارد زیر بود: کاهش احتمال عود در همان ناحیه، کاهش نیاز به کولوستومی دائمی و کم شدن مشکلات جای زخم در روده.

معمولا رادیوتراپی قبل جراحی، طی  پنج و نیم هفته انجام می‌شود. البته در بیماران خاص، دوره کوتاه‌تر پنج روزه نیز مناسب است و حتی ممکن است بهتر باشد.

یک روش جدید برای سرطان رکتوم امروزه برای بعضی افراد انجام می‌شود. این روش، درمان پیش-کمکی کامل یا TNT (Total Neoadjuvant Therapy) نام دارد. در این روش شیمی درمانی و کمورادیوتراپی، برای تقریبا ۶ ماه قبل از جراحی انجام داده می‌شوند. این روش هنوز در حال مطالعه است تا تعیین شود چه بیمارانی از آن سود می‌برند.

عوارض جانبی رادیوتراپی

با پزشکتان در مورد عوارض احتمالی پرتو درمانی صحبت کنید. عوارض جانبی پرتودرمانی ممکن است شامل خستگی، واکنش خفیف پوستی، ناراحتی معده و اختلال حرکات روده باشد. هم چنین ممکن است باعث مدفوع خونی شود (ناشی از خون ریزی رکتوم یا انسداد روده). بیشتر عوارض جانبی، بعد از پایان درمان از بین می‌روند.

ممکن است به دنبال رادیو تراپی لگن، مشکلات جنسی مثل نازایی در زنان و مردان اتفاق بیفتد. پیش از شروع درمان، با پزشک خود در مورد اثر پرتو درمانی روی سلامت جنسی و باروری و گزینه‌های حفظ باروری صحبت کنید.

درمان‌های دارویی

درمان سیستمیک به معنای استفاده از دارو برای تخریب سلول های سرطانی است. این نوع داروها از طریق جریان خون به سلول های سرطانی در کل بدن می رسند. درمان‌های سیستمیک عموما توسط پزشک شیمی درمانی تجویز می شوند.

روش های رایج دادن درمان سیستمیک شامل مسیر وریدی و مسیر خوراکی (قرص یا کپسول) است.

انواع درمان های سیستمیک مورد استفاده برای سرطان روده بزرگ شامل موارد زیر است:

• شیمی درمانی
• تارگت تراپی (درمان تارگت یا درمان هدفمند)
• ایمونوتراپی (ایمنی درمانی)

هر کدام از این روش ها در ادامه با جزییات توضیح داده شده اند. ممکن است یک بیمار یک نوع درمان سیستمیک را به تنهایی یا در ترکیب با درمان های سیستمیک دیگر دریافت کند. این نوع درمان ها می توانند جزئی از برنامه درمانی جامع تر مثل جراحی و رادیوتراپی باشند.

داروهایی که برای درمان  سرطان استفاده می شوند به صورت مستمر ارزیابی می‌شوند. معمولا صحبت با پزشکتان بهترین راه برای آگاهی از داروهای تجویز-شده، هدف و عوارض بالقوه‌ی آنها و تداخل آنها با داروهای دیگر است. همچنین مهم است که پزشکتان را در جریان داروهای دیگر (چه نسخه‌ای، چه غیر نسخه‌ای) و مکمل هایی که استفاده می کنید، قرار دهید.

داروهای گیاهی، مکمل ها و یا داروهای دیگر می‌توانند با داروهای سرطان تداخل داشته باشند.

شیمی درمانی برای درمان سرطان روده بزرگ

شیمی درمانی استفاده از داروها برای از بین بردن سلول های سرطانی است. این کار معمولا با ممانعت از رشد، تقسیم و تولید سلول‌های بیشتر سرطانی انجام می‌شود. یک رژیم یا برنامه‌ی شیمی درمانی، معمولا شامل تعداد دوره‌های مشخصی است که در طول یک دوره زمانی معین داده می‌شود. ممکن است بیمار در هر دوره یک دارو و یا ترکیبی از داروهای مختلف را همزمان دریافت کند.

شیمی درمانی ممکن است بعد از جراحی انجام شود تا سلول های سرطانی باقی مانده را از بین ببرد. برای بعضی از مبتلایان به سرطان رکتوم، ممکن است پزشک شیمی درمانی و رادیوتراپی را قبل از جراحی انجام دهد، تا هم اندازه تومور کاهش یابد و هم احتمال عود کم شود.

داروهای زیادی برای سرطان کولورکتال در آمریکا توسط  FDA تایید شده است. ممکن است پزشکتان یک یا تعدادی از آنها را در جلسات شیمی درمانی پیشنهاد بدهد. گاهی اوقات بعضی از این داروها با تارگت تراپی ترکیب می شوند.

• Capecitabine (Xeloda)
• Fluorouracil (5-FU)
• Irinotecan (Camptosar)
• Oxaliplatin (Eloxatin)
• Trifluridine/tipiracil (Lonsurf)

بعضی از رژیم های متداولی که از این داروها استفاده می‌کنند عبارتند از:

• 5-FU به تنهایی
• 5-FU همراه با لوکوورین (فولینیک اسید؛ یک ویتامین است که باعث کارائی بیشتر 5-FU می‌شود)
• کپسیتابین (Capecitabine؛ فرم خوراکی 5-FU)
• رژیم FOLFOX (ترکیب 5-FU با لوکوورین و اگزالی‌پلاتین)
• رژیم FOLFIRI (ترکیب 5-FU با لوکوورین و ایرینوتکان)
• ایرینوتکان به تنهایی
• CAPIRI یا XELIRI (ترکیب کپسیتابین با ایرینوتکان)
• CAPEOX یا XELOX (ترکیب کپسیتابین با اگزالی‌پلاتین)

هر کدام از این رژیم‌ها را می‌توان با یکی از درمان‌های تارگت زیر همراه کرد:

• بواسیزوماب (Bevacizumab؛ نام برند آن Avastin یا آواستین است)
• ستوکسیماب (Cetuximab؛ نام برند آن Erbitux یا اربیتوکس است)
• پانیتوموماب (Panitumumab)

علاوه بر این، رژيم FOLFIRI را می‌توان با یکی از درمان‌های تارگت زیر داد:

• Ziv-aflibercept
• Ramucirumab.

عوارض جانبی شیمی درمانی

شیمی درمانی ممکن است باعث استفراغ، تهوع، اسهال، نوروپاتی (آسیب عصبی) یا زخم های دهانی شود. البته، داروهایی برای پیشگیری از این عوارض وجود دارد. به دلیل روش استفاده‌ی این داروها، شدت عوارض  نسبت به گذشته کمتر شده است. علاوه بر این، ممکن است بیماران به صورت غیر معمول خسته باشند و همچنین احتمال بالاتر عفونت وجود دارد.

نوروپاتی، که باعث گزگز و بی حسی در دست ها و پاها می‌شود، نیز ممکن است به دنبال مصرف بعضی از این داروها اتفاق بیفتد. ریزش موی قابل توجه به ندرت به دنبال مصرف داروهای سرطان کولورکتال اتفاق می‌افتد (به جز  ایرینوتکان).

اگر عوارض بسیار شدید باشند، ممکن است دوز دارو کم شود و یا جلسه درمان به تعویق بیفتد. اگر شما شیمی درمانی می‌شوید بهتر است مرتبا در مورد عوارض با تیم درمان خود صحبت کنید. بپرسید که  در صورت بروز کدام علائم و عوارض جانبی باید پزشکتان را مطلع  کنید. عوارض شیمی درمانی معمولا بعد از پایان درمان از بین می‌روند.

تارگت تراپی

تارگت تراپی (درمان تارگت یا درمان هدفمند) درمانی است که ژن‌ها و پروتئین‌های خاص یا بافت های اطرافی را که در رشد سلول‌های سرطانی نقش دارند هدف می‌گیرد.

این نوع درمان، در عین حال که مانع رشد و گسترش سلول های سرطانی  می‌شود، آسیب های بافت سالم را نیز محدود می‌کند.

همه ی تومورها تارگت‌ها یا هدف‌های مشابه ندارند. برای یافتن موثرترین روش درمان، ممکن است پزشکتان آزمایش هایی را برای تشخیص ژن‌ها، پروتئین‌ها و یا فاکتورهای دیگر در تومورتان درخواست کند. این کار به پزشکان کمک می‌کند تا مناسب‌ترین  و کارآمدترین درمان را برای هر بیمار انتخاب کنند.

به علاوه، هر روزه تحقیقات اطلاعات بیشتری از تارگت‌های مولکولی خاص و درمان‌های جدید مختص هر کدام از آن‌ها در اختیار ما قرار می‌دهند.

نقش این داروها در درمان سرطان روده بزرگ در حال پررنگ‌تر شدن است.

مطالعات نشان داده افراد مسن نیز از این درمان ها سود می برند. علاوه بر این، عوارض جانبی قابل انتظار در هر دو گروه قابل کنترل است.

تارگت تراپی های رایج سرطان کولورکتال

درمان ضد رگ سازی: تمرکز این درمان روی توقف آنژیوژنز (رگ سازی) است. آنژیوژنز به معنای فرایند ساخت عروق خونی جدید است. مواد غذایی از طریق رگ‌های خونی به تومور می‌رسد و تومور به این مواد غذایی برای رشد و گسترش نیاز دارد. هدف درمان‌های ضد آنژیوژنز «قحطی غذایی» تومور است.

• Bevacizumab (یا Avastin): مصرف همزمان بواسیزوماب و شیمی‌درمانی باعث افزایش طول عمر مبتلایان به سرطان‌های پیشرفته کولورکتال می‌شود. در سال ۲۰۰۴، FDA ترکیب بواسیزوماب و شیمی درمانی را برای خط اول درمان (اولین درمان) سرطان کولورکتال تایید کرد. مطالعات اخیر نشان داده ترکیب این دو با هم به عنوان خط دوم درمان هم موثر است. دو داروی مشابه نیز وجود دارد که توسط FDA تایید شده است.
• رگورافنیب (Regorafenib): این دارو برای درمان مبتلایان به سرطان کولورکتال متاستاتیک که قبلا انواع معینی از داروهای شیمی درمانی و درمان های هدفمند دیگر را گرفته اند، استفاده می‌شود.
• راموسیروماب و ziv-aflibercept: هر کدام از این دو دارو را می توان در ترکیب با رژیم شیمی درمانی FOLFIRI در خط دوم درمان سرطان کولورکتال متاستاتیک استفاده کرد.
• مهارکننده های EGFR: محققان دریافته اند که داروهای مهارکننده EGFR (Epidermal Growth Factor Receptor) ممکن است برای توقف یا کاهش رشد سرطان روده بزرگ موثر باشند.
  • ستوکسی ماب: یک آنتی‌بادی (پادتن) ساخته-شده از سلول‌های موش است که هنوز هم بعضی از ساختارهای موش را دارد .
  • پانی توموماب: تماما از پروتئین‌های انسانی ساخته شده است. احتمال ایجاد واکنش‌های آلرژیک آن نسبت به ستوکسی‌ماب کمتراست.

مطالعات اخیر نشان داده ستوکسی‌ماب و پانی‌توموماب بر روی تومورهای دارای جهش‌های (تغییرات) خاص در ژنی به نام RAS، کارآیی خوبی ندارند .

توصیه ASCO :

ASCO  توصیه می‌کند تومور تمام بیمارانی که سرطان کولورکتال متاستاتیک دارند و مهارکننده‌های EGFR دریافت می‌کنند، از نظر جهش ژن RAS تست شود. اگر تومور بیماری دارای شکل جهش یافته ژن RAS باشد، ASCO توصیه می‌کند که آن بیمار مهارکننده EGFR دریافت نکند. علاوه بر این، FDA درحال حاضر توصیه می‌کند که ستوکسی‌ماب و پانی‌توموماب فقط به بیماران با تومورهای بدون جهش ژن  RASداده شود. ژن جهش نیافته گاهی اوقات wild type (نوع دست نخورده، نوع بکر) نامیده می‌شود.

• درمان های هدفمند ترکیبی: بعضی تومورها جهش خاصی به نام BRAF V600E دارند که با روش‌های آزمایشگاهی قابل شناسایی است. دسته‌ای از درمان‌های هدفمند که مهارکننده‌های BRAF نام دارند، می‌توانند برای تومورهایی با این جهش استفاده شوند. ترکیبی از مهارکننده های BRAF را می‌توان برای درمان مبتلایان به سرطان کولورکتال دارای این جهش، استفاده کرد. (به شرط آن که قبلا حداقل یک خط درمانی دریافت کرده باشند).
• درمان‌های آگنوستیک: نوعی از درمان‌های هدفمند است که مختص سرطان خاصی نیست، بلکه روی یک تغییر ژنتیکی خاص اثر می‌کند. درمان آگنوستیک (Agnostic) را شاید بتوان درمان «تومور نشناس» ترجمه کرد!

دو داروی Larotrectinib و Entrectinib از این دسته هستند که روی فیوژن (همجوشی) NTRK تمرکز می‌کنند. این نوع تغییر ژنتیکی به ندرت اتفاق می‌افتد، اما در بعضی سرطان‌ها، از جمله سرطان روده بزرگ، یافت می‌شود. این دو دارو برای سرطان کولورکتال پیشرفته یا غیر قابل جراحی که با درمان‌های دیگر بدتر شده است تایید شده‌اند .

ممکن است تومور از نظر مارکرهای مولکولی دیگر مثل BRAF، بیان بیش از حد HER2, و غیره نیز تست شود. درمان های هدفمند تایید شده ای برای این مارکرها وجود ندارد، اما ممکن است فرصت‌هایی در کارآزمایی‌هایی بالینی ای که این تغییرات مولکولی را بررسی می‌کنند وجود داشته باشد.

عوارض جانبی درمان سرطان روده بزرگ به شکل هدفمند

در مورد عوارض جانبی احتمالی هر داروی خاص و چگونگی کنترل آن با پزشکتان صحبت کنید. عوارض جانبی درمان های هدفمند می‌تواند شامل بثورات (ضایعات پوستی) روی صورت و بالا تنه باشد که می توان با استفاده از درمان‌های مختلف از آن پیشگیری کرده یا آنها را کاهش داد .

ایمونوتراپی

ایمونوتراپی که درمان زیستی (بیولوژیک) هم نامیده می‌شود، برای تقویت سدهای دفاعی طبیعی بدن در مبارزه با سرطان طراحی شده است. در این روش، از موادی که در بدن یا آزمایشگاه ساخته شده‌اند برای بهبود، هدف‌گیری یا بازگرداندن وظایف سیستم ایمنی استفاده می‌شود.

بازدارنده های نقاط وارسی نوع مهمی از ایمونوتراپی هستند که برای درمان سرطان کولورکتال استفاده می‌شوند.

Pembrolizumab

این دارو،PD-1  را که یک گیرنده روی سلول های تومور است هدف قرار می دهد تا مانع مخفی شدن سلول های تومورال از سیستم ایمنی شود. پمبرولیزوماب برای درمان سرطان‌های کولورکتال غیر قابل برداشتن یا متاستاتیک که یک ویژگی مولکولی به نام MSI-H یا dMMR دارند استفاده می‌شود.

(microsatellite instability = MSI-H) و

(mismatch repair deficiency =dMMR)

Nivolumab

برای درمان بیماران ۱۲ساله یا بزرگ‌تر که سرطان کولورکتال متاستاتیک با MSI_H یا dMMR هستند و بعد از شیمی درمانی با فلوروپیریمیدین (مثل کپسیتابین و 5-FU)، اگزالی پلاتین و ایرینوتکان رشد یا گستر ش پیدا کرده اند، استفاده می‌شود.

ترکیب Nivolumab و Ipilimumab

این ترکیب از بازدارنده های نقاط کنترل برای درمان بیماران ۱۲ سال به بالا که دارای سرطان کولورکتال متاستاتیک با  MSI_Hیا dMMR هستند و بعد از شیمی درمانی با فلوروپیریمیدن، اگزالی پلاتین و ایرینوتکان رشد یا گسترش پیدا کرده اند، تایید شده است.

عوارض جانبی ایمونوتراپی

انواع مختلف ایمونوتراپی ها می توانند باعث عوارض متفاوتی شوند. شایع‌ترین عوارض شامل خستگی، ضایعات پوستی، اسهال، حالت تهوع، تب، درد عضلانی، درد استخوان، درد مفصل، درد شکم، خارش، استفراغ، سرفه، کاهش اشتها، و تنگی نفس است. با پزشکتان درمورد عوارض جانبی ایمونوتراپی که به شما توصیه کرده است صحبت کنید .

اثرات جسمانی، احساسی و اجتماعی سرطان

همان طور که سرطان و درمانش باعث علائم و عوارض جسمی می شود، اثرات احساسی، اجتماعی و اقتصادی هم دارد. کنترل همه این عوارض مراقبت تسکینی یا مراقبت حمایتی نامیده می شود. این اقدام، بخش مهمی از مراقبت شما است که در کنار درمان‌های ضد سرطان انجام می‌شود.

مراقبت های تسکینی روی بهبود احساس شما در طول درمان تمرکز دارد و این کار را با کنترل علائم و نیز حمایت های غیر طبی از بیماران و خانواده هایشان انجام می‌دهد. هر فردی بدون توجه به سن، نوع و مرحله سرطان ممکن است این نوع مراقبت ها را دریافت کند و زمانی نتایج بهتری حاصل می شود که این اقدامات بلافاصله بعد از تشخیص سرطان شروع شود. بیمارانی که مراقبت های تسکینی را حین درمان سرطان می گیرند، غالباً علائم با شدت کمتر و کیفیت زندگی بهتری دارند و اعلام می کنند رضایت بیشتری از درمان دارند.

درمان های تسکینی متنوع هستند و غالباً شامل داروها، تغییرات غذایی، تکنیک های تمدد اعصاب (relaxation)، حمایت احساسی و معنوی و درمان های دیگر می‌باشند. همچنین ممکن است شما درمان‌های تسکینی از جنس درمان‌هایی که برای علاج سرطان استفاده می‌شود دریافت کنید: شیمی‌درمانی، جراحی و رادیوتراپی.

قبل از اینکه درمان سرطان روده بزرگ شروع شود با پزشک خود در مورد هدف های هر درمان در برنامه درمانی خود صحبت کنید. همچنین شما باید در مورد عوارض احتمالی هر درمان خاص و مراقبت های تسکینی آن صحبت کنید.

در طول درمان سرطان روده بزرگ، ممکن است تیم درمان از شما بخواهند تا به سوالاتی در مورد علائم و عوارض خود پاسخ داده و هر مشکل را شرح دهید. اگر عارضه ای را تجربه کردید، حتما به تیم درمان بگویید. این کار به تیم درمان کمک می کند تا علائم و عوارض را با حداکثر سرعت ممکن درمان کند و هم چنین می‌تواند از مشکلات جدی‌تر در آینده پیشگیری کند .

گزینه های درمان سرطان روده بزرگ براساس مرحله

بعد از آشنایی با هر کدام از انواع درمان، در ادامه به درمان ارجح سرطان روده بزرگ در هر مرحله می پردازیم. به طور کلی مرحله ی صفر، یک، دو و سه غالبا با جراحی تنها قابل علاج هستند. البته بسیاری از مبتلایان به سرطان روده بزرگ مرحله سه و بعضی بیماران با سرطان مرحله دو، بعد از جراحی، شیمی درمانی می شوند تا شانس رهایی از بیماری افزایش یابد . مبتلایان به سرطان رکتوم مرحله دو و سه نیز رادیوتراپی با شیمی درمانی را قبل یا بعد از جراحی دریافت می‌کنند.

مرحله چهار معمولا علاج ندارد اما درمان پذیراست و رشد و علائم سرطان قابل کنترل است.

کارآزمایی های بالینی نیز غالبا یک گزینه درمانی برای سرطان هستند .

سرطان کولورکتال مرحله صفر

درمان رایج، پولیپکتومی (خارج کردن پولیپ) طی کولونوسکوپی است. جراحی اضافه ای لازم نیست، مگر اینکه نتوان تومور را به طور کامل خارج کرد.

سرطان کولورکتال مرحله یک

جراحی تومور و گره‌های لنفاوی معمولا تنها درمان مورد نیاز است.

سرطان کولورکتال مرحله دو

جراحی غالبا اولین درمان است. مبتلایان به سرطان کولورکتال مرحله دو باید با پزشک خود در مورد نیاز به درمان اضافه بعد از جراحی صحبت کنند، چرا که بعضی بیماران شیمی درمانی ادجوانت (کمکی) می‌گیرند. شیمی درمانی ادجوانت درمانی است که بعد از جراحی با هدف تلاش برای تخریب هر سلول سرطانی باقی مانده انجام می شود. هرچند که میزان علاج با جراحی تنها، تقریبا خوب است و فواید کمی از درمان های اضافی برای بیماران این مرحله وجود دارد. کارآزمایی بالینی نیز یک گزینه بعد از جراحی است.

برای سرطان رکتوم مرحله دو ترکیب رادیوتراپی و شیمی درمانی قبل یا بعد از جراحی داده می‌شود. دوره های اضافی شیمی درمانی را نیز می‌توان بعد از جراحی داد.

سرطان کولورکتال مرحله سه

درمان غالبا شامل خارج کردن تومور با جراحی و به دنبال آن شیمی درمانی ادجوانت است. کارآزمایی بالینی هم ممکن است یک گزینه باشد. برای سرطان رکتوم، ممکن است رادیوتراپی با شیمی درمانی قبل یا بعد از جراحی انجام شود، و همچنین شیمی درمانی ادجوانت داده شود.

سرطان متاستاتیک کولورکتال مرحله چهار

اگر سرطان از جایی که شروع شده به بخش دیگری از بدن پخش شود، پزشکان به آن سرطان متاستاتیک می‌گویند. سرطان کولورکتال می‌تواند به اندام های دوردست مثل کبد، ریه، صفاق (لایه ای از بافت که محتویات شکم را می پوشاند)، یا تخمدان های زنان گسترش یابد. اگر چنین اتفاقی افتاد فکر خوبی است که با پزشکانی که تجربه درمان چنین سرطانی را دارند صحبت کنید. پزشکان میتوانند نظرات مختلفی در مورد بهترین برنامه درمانی استاندارد داشته باشند .کارآزمایی بالینی هم می‌تواند یک گزینه باشد .

در مورد گرفتن نظر دوم (مشاوره با پزشک دیگر) قبل از شروع درمان آگاهی پیدا کنید، تا با برنامه درمانی انتخابی خود احساس راحتی بیشتری کنید.

برنامه درمان شما ممکن است ترکیبی از جراحی، رادیوتراپی، ایمونوتراپی و شیمی درمانی باشد که هر کدام می توانند برای آهسته تر کردن گسترش بیماری و کوچک شدن موقت تومور سرطانی استفاده شوند. درمان تسکینی نیز برای برطرف کردن علائم و عوارض مهم است.

در این مرحله، جراحی برای خارج کردن بخشی از کولون که سرطان از آن شروع شده، سرطان را علاج نمی‌کند، اما می‌تواند به کاهش انسداد روده یا سایر مشکلات مربوط به سرطان کمک کند. از جراحی می‌توان برای خارج کردن بخش هایی از ارگان های دیگر که درگیر سرطان شده اند، استفاده کرد. اگر مقدار کمی سرطان به یک ارگان (مثل کبد یا ریه) گسترش یابد، جراحی می‌تواند آن را علاج کند.

گسترش سرطان روده به کبد

اگر سرطان روده فقط به کبد گسترش پیدا کرده باشد و امکان جراحی قبل یا بعد از شیمی درمانی وجود داشته باشد، شانس علاج کامل وجود دارد. حتی اگر علاج سرطان امکان پذیر نباشد، جراحی ممکن است ماه ها و یا حتی سال ها به عمر افراد اضافه کند. تعیین اینکه چه کسی می‌تواند از جراحی سرطان گسترش یافته به کبد سود ببرد، پروسه ای پیچیده است که پزشکان زیادی با تخصص های مختلف در آن مشارکت می‌کنند تا با هم بهترین گزینه درمان را انتخاب کنند.

برای بیشتر مردم تشخیص سرطان متاستاتیک نگران کننده است و گاهی اوقات به سختی قابل تحمل است. به شما وخانواده تان پیشنهاد می‌دهیم تا در مورد اینکه چه احساسی دارید با پزشکان، پرستاران، مددکاران اجتماعی و یا سایر اعضای تیم پزشکی صحبت کنید. ممکن است صحبت با سایر بیماران کمک کننده باشد (مثلا با حضور در گروه‌های حمایتی).

remission و احتمال بازگشت

در درمان سرطان روده بزرگ، remission زمانی است که سرطان در بدن قابل شناسایی نباشد و علامتی وجود نداشته باشد . به این حالت ممکن است عدم شواهد بیماری هم گفته شود.

remission می تواند موقت یا دائمی باشد. این عدم قطعیت باعث میشود بسیاری ازمردم نگران این باشند که سرطان باز خواهد گشت. اگرچه بسیاری از remission ها دائمی هستند، اما مهم است که در مورد احتمال بازگشت سرطان با پزشکتان صحبت کنید.دانستن احتمال بازگشت سرطان و گزینه های درمان کمک می‌کند تا احساس آمادگی بیشتری در صورت بازگشت سرطان داشته باشید.

اگر سرطان بعد از درمان اصلی بازگردد، سرطان «عود کرده» نامیده می‌شود. ممکن است سرطان در همان مکان قبلی (عود موضعی)،در مجاورت آن (عود ناحیه‌ای) یا در جاهای دیگر(عود دوردست) بازگردد .

وقتی این اتفاق می افتد باید بسیاری از آزمایش‌های قبلی مجددا انجام شود تا هر چه بیشتر در مورد عود اطلاعات کسب کنیم. بعد از انجام این تست ها، شما و پزشکتان درمورد گزینه های درمانی صحبت می‌کنید. غالبا برنامه درمانی شامل درمان هایی است که در بالا توضیح داده شد، از جمله جراحی، شیمی درمانی، رادیوتراپی، اما ممکن است با ترتیب متفاوت یا با سرعت متفاوتی داده شوند. ممکن است پزشکتان کارآزمایی های بالینی را پیشنهاد دهد که روی راه های جدید درمان این سرطان عودکرده کار می‌کنند.

به طور کلی گزینه های درمانی سرطان عودکرده مشابه آنهایی است که برای سرطان متاستاتیک استفاده می‌شوند، و شامل جراحی، رادیوتراپی و شیمی درمانی است. هر کدام از برنامه‌های درمانی را که انتخاب کنید، مراقبت تسکینی برای کاهش علائم و عوارض مهم خواهد بود.

مبتلایان به سرطان راجعه، غالبا احساساتی مثل بی اعتمادی و یا ترس را تجربه می‌کنند. پیشنهاد می‌شود با تیم درمان خود در مورد این احساسات صحبت کنید و درخواست خدمات حمایتی جهت کمک به کنار آمدن با این شرایط را داشته باشید.

اگر درمان سرطان روده بزرگ پاسخ ندهد

بهبودی از سرطان همیشه امکان پذیرنیست. اگر سرطان علاج یا کنترل نشود، ممکن است پیشرفته یا پایانی نامیده شود.

این تشخیص نگران کننده است و برای بسیاری از مردم صحبت در مورد سرطان پیشرفته سخت است. با این حال مهم است که مکالمات صریح و صادقانه با تیم درمان داشته باشید تا احساسات، اولویت ها و نگرانی هایتان را بیان کنید. تیم درمان مهارت ها، تجربیات و دانش خاص برای حمایت از بیماران و خانواده هایشان را دارد و برای کمک حاضر است. اطمینان از اینکه فرد از لحاظ جسمی راحت و بدون درد است و اینکه از نظر عاطفی حمایت می‌شود، بسیار مهم است.

افرادی که سرطان پیشرفته دارند و کسانی که انتظار می رود کمتر از ۶ ماه زنده باشند ممکن است نیاز به مراقبت های hospice داشته باشند. مراقبت های hospice فراهم کردن بهترین کیفیت زندگی ممکن برای بیمارانی است که اواخر عمرشان را سپری می‌کنند. بهتر است با پزشک و تیم درمانتان در مورد گزینه های مراقبت hospice صحبت کنید. این گزینه‌ها شامل مراقبت در منزل، مراکز مراقبت‌های خاص و یا سایر مراکز مراقبتی است. مراقبت‌های پرستاری و تجهیزات خاص می‌تواند ماندن درخانه را به گزینه‌ی کارآمدتری برای خانواده‌ها تبدیل کند.

---

سوالات متداول

تعداد جلسات شیمی درمانی سرطان روده چندتا است؟

تعداد جلسات شیمی درمانی سرطان روده در مراحل مختلف متفاوت است. در تومورهای ابتدایی‌تر، معمولا شیمی‌درمانی به مدت ۳ تا ۶ ماه انجام می‌شود. در بیماری پیشرفته، درمان می‌تواند طولانی‌تر باشد.

انواع روش های درمان سرطان روده بزرگ چیست؟

جراحی، شیمی درمانی، پرتو درمانی، سایر درمان‌های دارویی (تارگت تراپی و ایمونوتراپی) و گاهی مداخلات رادیولوژیک مثل RF و مایکروویو.